حنیف حیدرنژاد – ۴۶۳٫۷۲۳ نفر اعضای حزب سوسیال دمکرات در آلمان فراخوانده شده بودند تا در مورد شرکت یا عدم شرکت این حزب در دولت ائتلافی این کشور تصمیم بگیرند. صبح روز یکشنبه، چهارم ماه مارس، در دفتر مرکزی این حزب نتیجه اخذ آرا اعلام شد: در مجموع ۷۸٫۷% از اعضا در این رای‌گیری شرکت کرده بودند که از این میان ۶۶٫۲% «آری» و ۳۳٫۹% «نه» گفته‌اند. به این ترتیب راه تشکیل دولت ائتلافی آینده آلمان با شرکت این حزب هموار شده است.
برای نخستین بار بعد از جنگ جهانی دوم، پنج ماه و نیم پس از انتخابات پارلمانی در آلمان، هنوز دولت جدید این کشور تشکیل نشده است. حزب دمکرات‌مسیحی به رهبری آنگلا مرکل به همراه حزب متحدش، حزب سوسیال‌مسیحی در ایالت بایرن، اگرچه در انتخابات پارلمانی سپتامبر سال ۲۰۱۷ بالاترین رای را به دست آوردند، اما برای تشکیل دولت نیاز به یک شریک ائتلافی داشتند.
حزب سوسیال دمکرات که هم اکنون نیز در دولت ائتلافی پیشین حضور دارد، پس از اعلام نتایج انتخابات و شکست سنگینی که متحمل شده بود، اعلام کرد که حاضر به ماندن در دولت ائتلافی نیست. از این رو «دو حزب متحد» ابتدا تلاش کردند تا در مذاکره با حزب سبزها و لیبرال‌دمکرات‌ها دولت ائتلافی را تشکیل دهند. با خروج حزب لیبرال‌دمکرات از این مذاکرات، سه امکان باقی ماند: برگزاری انتخابات مجدد، تشکیل یک دولت اقلیت و یا تشویق حزب سوسیال دمکرات به بازگشت به میز مذاکره برای تشکیل دولت ائتلافی.
رئیس جمهوری آلمان بعد از گفتگو با رهبران همه احزابِ حاضر در پارلمان آلمان، حزب سوسیال دمکرات را دعوت کرد تا برای جلوگیری از برگزاری انتخابات مجدد، که آن را “«آخرین گزینه» نامید، به میز مذاکره برای تشکیل دولت ائتلافی باز گردد. رهبران حزب سوسیال دمکرات با چرخشی ۱۸۰ درجه و برخلاف آنچه پس از اعلام نتایج انتخابات اعلام کرده بودند، با «احزاب متحد» وارد مذاکره شده و نهایتا با تشکیل دولت ائتلافی اعلام موافقت کرده و حتی اسامی افرادی را که قرار است در کابینه آینده پست‌های وزارت را تصدی کنند اعلام نمودند. این سیاست رهبری حزب سوسیال دمکرات، موجی از نارضایتی و اعتراض در بدنه حزب به دنبال آورد. رهبر سازمان جوانان این حزب، هدایت مخالفت با حضور در دولت ائتلافی را به دست گرفت. در چند هفته گذشته موافقین و مخالفین حضور در دولت ائتلافی با انجام جلسات در شهرهای مختلف آلمان به طرح استدلال‌های خود پرداختند. مخالفین حتی از هوادارن حزب دعودت کردند برای بالا بردن شانس جلوگیری از تشکیل دولت ائتلافی به عضویت حزب درآیند تا با دادن رای منفی، جلوی تشکیل این ائتلاف را بگیرند.
حزب سوسیال دمکرات و به‌ویژه رهبری آن با بی‌اعتمادی شدید مواجه شده و آخرین نظرسنجی‌ها از کاهش تمایل رای‌دهندگان به این حزب خبر داده‌اند. رهبر حزب مارتین شولتز استعفا داده و بحثی داغ در بدنه این حزب برای نوسازی حزب و بازگشت به ریشه‌های منطبق بر عدالت اجتماعی در گرفته است. آئین‌نامه داخلی این حزب حضور یا عدم حضور این حزب در دولت ائتلافی را منوط به رای‌گیری از اعضای حزب کرده است. به همین دلیل در دو هفته گذشته تلاطمی شدید در این حزب شکل گرفته بود و کسی به روشنی نمی‌توانست پیش‌بینی کند نتیجه رای‌گیری از اعضای حزب چه خواهد بود.
اینک مشخص شد که ۶۶ درصد از اعضای حزب سوسیال دمکرات موافق و ۳۳ درصد از آنها مخالف حضور در دولت ائتلافی هستند. این نتیجه از شکافی عمیق در درون این حزب خبر می‌دهد. منتقدین بر این باورند که رهبری حزب سوسیال دمکرات هر چه بیشتر از مردم و خواسته‌های آنها فاصله گرفته و با دادن وعده‌هایی که آنها را عملی نمی‌کند عملا اعتبار خود را از دست داده و از آرمان‌های این حزب دور و دورتر می‌شود.
بحران درونی حزب سوسیال دمکرات را می‌توان در چند چیز خلاصه کرد: از دست دادن اعتبار با از دست دادن اعتماد مردم نسبت به رهبری این حزب و سیاست‌هایش، وعده‌های توخالی، دور شدن رهبری حزب از مردم و بدنه اجتماعی، نگاه ابزاری به رای‌دهندگان، اولویت دادن مسائل مالی بر رفاه اجتماعی امور خانواده و کودکان و امور مرتبط با تحصیل و آموزش. در کنار اینها، ناخرسندی عمومی نسبت به سیاست‌های مرتبط با پناهجویان و مهاجرین و قدرت گرفتن حزب دست راستی «آلترناتیو برای آلمان» (آ اف د) منجر به آن شد تا بخشی از رای‌دهندگان حزب سوسیال دمکرات از آن جدا شده و رای خود را به حزب جدید «آلترناتیو برای آلمان» بدهند. در هراس از قدرت گرفتن این حزب دست راستی، احزاب حاکم در دولت ائتلافی نیز سختگیری در مسائل مربوط به پناهجویان و خارجیان را افزایش داده و با تمایل به راست، تلاش می‌کنند تا از ریزش هرچه بیشتر نیروی خود جلوگیری کنند.
اینک اگرچه راه تشکیل دولت ائتلافی جدید در آلمان هموار شده است، اما قدرت گرفتن حزب دست راستی «آلترناتیو برای آلمان» در صحنه داخلی و قدرت گرفتن بیشتر احزاب راست در کشورهای عضو اتحادیه اروپا (آخرین نمونه اتریش)، تحولات سیاسی آلمان را به سمت بسته شدن و سختگیری هر چه بیشتر در مسائل مرتبط با خارجیان و پناهجویان سوق می‌دهد. تا انتخابات بعد در سال ۲۰۲۱ احزاب حاکم فرصت دارند به نوسازی خود دست زده و به جلب اعتماد مرم پرداخته و توازن قابل قبولی را در جامعه آلمان برقرار نمایند، در غیر این صورت بیم آن می‌رود که راست افراطی در آلمان بیش از پیش قدرت بگیرد.
http://www.hanifhidarnejad.com
