سیروس ناجی – موزه برتیش لندن به تازگی میزبان برنامه رونمایی از کتابی در مورد بررسی نقش هندسه و هنر در خاورمیانه معاصر» بود که تحت عنوان «هندسه و هنر درخاورمیانه مدرن» برگزار شد.
این کتاب حاصل تأملات رکسانا زند معاون بخش خاورمیانه و مناطق خلیج فارس موسسه ساتبیز و خانم دکتر سوسن بابایی از موسسه کورتلود لندن است. رکسانا زند در برنامه افتتاحیه برنامه سخنرانی کرد.
این کتاب بیش از بیست بانوی هنرمند برجسته را گرد آورده تا آنها از دیدگاه و زبان خودشان تم‌ها و مضامین هندسی به کار رفته در هنر و آثارشان را توضیح دهند.
این مجموعه طیفی از هنرمندان مشهور و نامدار مانند منیر فرمانفرماییان که به تازگی درگذشت تا هنرمندان جوان مانند زینب هاشمی و تیمو ناصری را شامل میشود. این هنرمندان همگی با خاورمیانه مرتبط‌اند و آثارشان طیفی از کارهای دقیق ریاضی تا انتزاعی را در بر می‌گیرد.
رکسانا زند در سخنرانی خود گفت: «برای سده‌ها هندسه نشان و نماد یک الگوی پیچیده معماری ازمسجدهای اصفهان تا سویل اسپانیا در جهان اسلام بوده اما امروزه این موضوع اثری هیبریدی و دو رگه دارد؛ از یکسو اگرچه هنوز مسبوق به مذهب و فلسفه است و از سوی دیگر وجوهی جدید یافته است.»
دکتر سوسن بابایی نویسنده و همکار مؤلف در توصیف تأثیر حسی هنر هندسی گفت: «این الگوها بسیار حیرت‌انگیز و گیرا هستند و این سازه‌ها و بناها به شدت مهیج و شورانگیزند؛ بافت‌ها و سطوح به کار رفته در بنا بسیار زنده و حیاتی است.»
بعضی از هنرمندان سبکی را برمی‌گزینند که تأثیر و پیام مذهبی بنا را به بیشترین مقدار برساند؛ مطعیا مراد که زاده سوریه و در امارات مشغول کار است آثار خود را در نسبت و ارتباط عمیق با مذهب ارزیابی می‌کند. او در این کتاب می‌گوید: «رسیدن به خدا یعنی میقات و رفتن به ملاقات خدا هدف غایی هنر است.»
مراد به این سبک و نگاه از طریق آبستره دست می‌یابد. هنر او «در پی تجلی او (هو، خدا) در خطوط انتزاعی، رنگ‌ها و اثرات قلم مو است.
از دیگر هنرمندان، یکی مثل مهدی منتشار هنرمند عراقی است که الهام هنری خود را از فرهنگ تاریخی که ریشه در دوران کودکی وی دارد گرفته است. او می گوید نخلستان‌های خرما و خانه کودکی‌اش با آجرهای سنتی در ساحل رود فرات سبب علاقه او به مقیاس و حجم‌های فضایی شده است.
منیر فرمانفرماییان و شادی حسامیان که متولد ایران هستند هر دو تحت تأثیر هنر معماری برجسته و تزیینات هنری و دکوراتیو در هنر ایرانی به عنوان میراث ملی خود هستند. منیر که بیش از یک نسل در صحنه‌ی هنر معاصر خاورمیانه شهره بوده و میدانداری می‌کرده، از دیدن باغ‌های بهشت و تالارهای آینه در ایران، خلقِ هنرِ هندسی را الهام گرفته بود.
آنچه این هنرمندان را به هم پیوند می‌زند و اتحادی بین آنان ایجاد می‌کند، یک حس ابدی هارمونیک و هماهنگی و شعور طبیعی است که در بازنمایی‌های هندسی وجود دارد. از دیدگاه رکسانا زند، این عناصر «پایه‌های قوانین اساسی طبیعت هستند. هندسه در هنر یک زبان بصری است که در نهایت بسیاری از- چیزها- با سرچشمه‌ها و منابع مختلف را گرد هم می‌آورد و تألیف می‌کند.»
*منبع: کیهان لایف
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
