آمار پرداخت وام از سوی بانکهای مختلف در سال گذشته نشان میدهد اکثر بانکها از دادن وامهای قرضالحسنه به مشتریان خودداری کردهاند.
بر اساس قوانین موجود در ایران، بانکها موظفند ۸۰ درصد سپردههای قرضالحسنه جاری و ۹۵ درصد سپردههای قرضالحسنه پسانداز خود را وام بدهند. در پایان سال ۱۳۹۷ مجموع سپردههای قرضالحسنه جاری و پسانداز بانکها ۲۸۷ هزار میلیارد تومان بود اما مانده تسهیلات اعطایی قرضالحسنه بانکها به ۷۸ هزار میلیارد تومان رسید. این رقم نشان میدهد بانکها بخش اعظم منابع قرضالحسنه خود را وام قرضالحسنه نمیدهند.
سپردههای قرضالحسنه جاری بانکها در پایان سال گذشته نزدیک به ۱۹۳ هزار میلیارد تومان بوده که ۸۰ درصد آن معادل ۱۵۴ هزار میلیارد تومان میشود. سپردههای قرضالحسنه پسانداز بانکها هم در سال گذشته ۹۴ هزار میلیارد تومان بوده که پس از کسر سپرده قانونی منابع قرضالحسنه پسانداز و ذخیره نقدینگی سپردههای قرضالحسنه پسانداز (مجموعا ۱۵درصد) بانکها باید ۸۰ هزار میلیارد تومان وام قرضالحسنه پرداخت میکردند.
به بیان دیگر بانکها میتوانستند با استفاده از منابع پسانداز و جاری قرضالحسنه خود بیش از ۲۳۰ هزار میلیارد تومان وام قرضالحسنه پرداخت کنند، اما فقط ۷۸ هزار میلیارد تومان از منابع قرضالحسنه بانکها صرف پرداخت وام قرضالحسنه شده و بانکها از پرداخت بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان وام قرضالحسنه به مردم خودداری کردهاند.
به نظر میرسد خودداری بانکها از پرداخت وام قرض الحسنه دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله اینکه در بازپرداخت وام قرض الحسنه بانکها نمیتوانند سودی دریافت کنند و از سوی دیگر بانکها با توجه به بحران اقتصادی موجود و مبهم بودن آینده اقتصاد کشور، تمایل چندانی به پرداخت وام ندارند.
همچنین به گزارش روزنامه فرهیختگان بانک پاسارگاد ۸۰ درصد وامها را به شرکتهای زیرمجموعه خودش پرداخت کرده است!
در این گزارش وضعیت تسهیلات و تعهدات کلان (بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان) بانک پاسارگاد بررسی شده است که نتایج نشان میدهد در پایان سال مالی ۹۷ مجموع «تسهیلات و تعهدات کلان» این بانک حدود ۴۲ هزار و ۷۲۵ میلیارد و ۲۲۶ میلیون تومان بوده که از این میزان، ۳۵ هزار و ۵۷۶ میلیارد و ۸۰۲ میلیون تومان آن مربوط به تسهیلات جاری و هفت هزار و ۱۴۸ میلیارد و ۴۲۴ میلیون تومان آن نیز مربوط به تسهیلات غیرجاری و البته عمدتاً مربوط به تعهدات است.
اما نکته قابل تأمل اینکه از مجموع ۴۲ هزار و ۷۲۵ میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات کلان این بانک، حدود ۳۳.۶ هزار میلیارد تومان آن (معادل ۷۹ درصد کل تسهیلات و تعهدات کلان) مربوط به هشت هلدینگ یا زیرمجموعه این بانک شامل هلدینگ میدکو، گروه تامین مسکن، گروه ارزشآفرینان، گروه انرژی پاسارگاد، گروه فناپ، گروه پارس آریان، گروه تامین آتیه و گروه آیندهنگر است.
همچنین گزارش روزنامه فرهیختگان نشان میدهد «دیگر دریافتکنندگان تسهیلات کلان این بانک نیز روابط مدیریتی- مالکیتی با بانک مذکور دارند و به نوعی میتوان گفت تسهیلات و تعهدات کلان بانک پاسارگاد عمدتا به شرکتهای زیرمجموعه و… پرداخت میشود. اداره خودمانی بانکها از این منظر دارای اهمیت است که با بنگاهداری بانک، عملاً سایر تولیدکنندگان خارج از سهام مدیریتی بانکها، در رقابت با شرکتهای وابسته به بانک بهواسطه کمبود نقدینگی باید کنار بکشند.»