نرخ تورم در ماه‌های گذشته افزایش یافته و در مردادماه ۱۳۹۸ به بالاترین سطح خود از اردیبهشت سال ۱۳۷۵ تاکنون رسیده است. کارشناسان معتقدند بانک مرکزی در پیشامد وضعیت کنونی تورم در ایران نقشی اساسی بازی کرده است.
بر اساس گزارش جدید مرکز آمار، نرخ تورم در مردادماه امسال ۴۲.۴ درصد بوده است که بدترین رقم تورم از اردیبهشت سال ۱۳۷۵ به بعد محسوب می‌شود، به عبارت دیگر در بیش از دو دهه گذشته هیچ‌گاه نرخ تورم تا این حد بالا نرفته بود.
این آمار در حالی مطرح شده که برخی معتقدند آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران دقیق نیستند و آمارهای بانک مرکزی که دولت از سال گذشته جلوی انتشار آن را گرفته دقیق‌تر است. گفتنی است زمانی که بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هر دو آمارهای مربوط به تورم را ارائه می‌دادند، نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی بیش از نرخ تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران بود.
آخرین آماری که بانک مرکزی از تورم اعلام کرد، مربوط به آبان ۱۳۹۷ می‌شود که تورم میانگین به ۱۸.۴ درصد و تورم نقطه به نقطه به ۳۹.۹ درصد افزایش یافت. آمار آذرماه ۱۳۹۷ را هم بانک مرکزی برای لحظاتی منتشر کرد که نشان می‌داد تورم نقطه به نقطه در آن ماه به ۴۲.۴ درصد افزایش یافته است.
اکنون وبسایت مشرق نیوز مدعی شده که با توجه به اینکه بانک مرکزی بر اساس تعهدات کشورهای عضو این صندوق موظف است آمار نرخ تورم را به صندوق بین‌المللی پول اعلام کند و با توجه به اینکه این صندوق بین‌المللی نرخ تورم میانگین در سال ۱۳۹۷ را برابر با ۳۱.۱ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه را هم ۵۱ درصد اعلام کرده در نتیجه آمارگیری تورم از سوی بانک مرکزی همچنان ادامه دارد. همچنین این آمار که از آمارهای مرکز آمار ایران دقیق‌تر است بیانگر اینست که تورم در ایران به ۵۱ درصد رسیده است.
البته آمارهای جدید مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم شهریورماه دست‌کم در شش استان کشور از ۵۰ درصد عبور کرده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در شهریورماه سال جاری، نرخ تورم در استان‌های ایلام ۵۱.۹ درصد، کردستان ۵۱.۱ درصد، چهارمحال و بختیاری و خراسان جنوبی ۵۰.۳ درصد و لرستان و خراسان شمالی ۵۰ درصد شده است.
این ارقام به این معناست که افزایش قیمت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات در استان‌هایی همچون ایلام، کردستان، خراسان جنوبی و چهارمحال و بختیاری به مراتب بیش از تهران بوده و این یعنی تورم، قشر ضعیف را بیش از قشرهای توانمند هدف قرار داده است!
جدا از اینکه آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران چقدر دقیق هستند، اما همین آمارها نیز بیانگر وضعیت نامطلوب اقتصاد ایران است. هر چند حسن روحانی در سال ۹۲ و هنگام تشکیل دولت نخستش معتقد بود معیار تورم جیب مردم است و نه آمار!
در این میان حسین درودیان استاد اقتصاد در دانشگاه تهران معتقد است سیاست‌های دولت و نقش بانک مرکزی در بروز چنین تورمی طی دو سال گذشته برجسته است. حسین درودیان در گفتگو با خبرگزاری مهر به روش خلق پول بانک پرداخت و گفت: بانک‌ها با پرداختهایشان پول ایجاد می‌کنند، با دریافتهایشان هم پول را از بین می‌برند. این چیزی است که ما به آن نقدینگی می‌گوییم. در مورد اینکه این کار بانک‌ها چه نسبتی با پایه پولی دارد یا آن پولی که بانک مرکزی و دولت منتشر می‌کنند، بحث دیگری است ولی پول را همیشه بانک‌ها منتشر می‌کنند. اما تفاوتی که وجود دارد این است که بانک‌ها در ایران پیشتر این کار را با پرداخت وام و تسهیلات انجام می‌دانند و حالا این کار را با پرداخت سود سپرده انجام می‌دهند. مدتی است سهم پرداخت مستقیم بهره به سپرده‌ها در این خلق پول معنادار شده است.
وی در پاسخ به این سوال که نقش بانک مرکزی برای جلوگیری از خلق افسارگسیخته پول توسط بانک‌ها چیست، توضیح داد: بانک مرکزی برای اینکه از این کار ممانعت کند باید برخوردهای مستقیم انضباطی با بانک‌هایی را در پیش می‌گرفت که سودهای موهوم یعنی سودهای کاغذی می‌پردازند؛ یعنی سودی را به سپرده‌گذاران پرداخت می‌کنند که معادل آن را در طرف درآمدهایشان کسب نکرده‌اند. به عبارتی معادل پولی که ایجاد می‌کنند و سود سپرده می‌پردازند، معدوم نشده است.
