با شیوع ویروس کُرونا در ایران بلافاصله خبرهایی درباره نایاب شدن ماسک و ژل ضدعفونی دست در شهرهای درگیر با ویروس کُرونا از جمله قم، تهران و شهرهای استان‌های شمالی منتشر شد. این در حالیست که تولیدکنندگان معتقدند هیچ مشکلی در روند تولید وجود ندارد و سوء مدیریت در توزیع ماسک بحران‌آفرین شده است.
بسیاری از شهروندان نسبت به نبود ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده اعتراض دارند و برخی گزارش‌ها از کمبود ماسک برای استفاده پرسنل بیمارستان‌ها خبر می‌دهند. همچنین قیمت ماسک تا ۲۰ برابر افزایش داشته است.
در شرایطی که مردم از شیوع گسترده ویروس کُرونا نگران هستند و برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس استفاده از ماسک در اماکن پر جمعیت و شستشو و ضدعفونی پی‌درپی دست‌ها و سطوحی چون دستگیره درها توصیه می‌شود اما حتی الکل و ژل شستشوی دست نیز نایاب شده است.
جدا از داروخانه‌ها، به نظر می‌رسد دولت نیز توانایی ارائه ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده به اصنافی چون هتل‌داران را ندارد. احمد فلاحیان دبیر جامعه حرفه‌ای هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های استان قم روز سه‌شنبه ۶ اسفند ۱۳۹۸ با اعلام تعطیلی بسیاری از هتل‌ها و مسافرخانه‌ها و همچنین تالارهای عروسی، گفته است: «مواد ضدعفونی‌کننده‌ای وجود ندارد، نه دستکش و نه مواد بهداشتی و الکلی. از اداره بازرگانی استان قم درخواست کرده‌ایم جداگانه سهمیه‌ای را به هتل‌های شهر که محل تردد مسافران بوده‌اند، اختصاص دهد اما هنوز مواد ضدعفونی‌کننده و بهداشتی دریافت نکرده‌ایم.»
پیشتر احمد امیری فراهانی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی نیز از نبود امکانات و تجهیزات مورد نیاز کادر بیمارستان‌ها در قم خبر داده بود و گفته بود دولت به مقدار کافی احساس نگرانی و بحران نمی‌کند و عملکرد دولت برای مواجهه با ویروس کُرونا صفر است.
پلمپ داروخانه‌ها به دلیل گرانفروشی ماسک و کشف انبار احتکار ماسک در روزهای گذشته بارها در رسانه‌های ایران منتشر یا از سوی مقامات مطرح شد.
برای نمونه یاسر رایگانی سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی روز سه‌شنبه ۶ اسفند ۱۳۹۸ گفته است که «برخورد با محتکران و گرانفروشان ماسک در حال انجام است و تا کنون ۱۸ داروخانه در سراسر کشور پلمپ شده است.»
سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی افزوده که در استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان، اصفهان و گیلان نیز انبارهای ماسک و محلول ضد عفونی کننده کشف و پلمپ شده شده است.
سعید عمرانی معاون دادستان کل کشور نیز همزمان گفته است که «هیچگونه اغماضی با محتکران کالاهای بهداشتی و ماسک نخواهیم داشت» و «اشد مجازات را برای افرادی که از عرضه کالا امتناع یا گرانفروشی کرده‌اند، اعمال می‌کنیم.»
از سوی دیگر رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره اعلام کرده که «واردات این کالا بلامانع اعلام شد و مجوز واردات آن صادر شده است و ارز این کالا در اولویت کالایی قرار گرفت.»
تولیدکنندگان نیز می‌گویند هیچ مشکلی در تولید ماسک ندارند. فیصل مرداسی مشاور عالی انجمن تولید کنندگان لوازم سلولزی و بهداشتی در این‌باره گفته است: « علاوه بر شرکت‌هایی که به صورت رسمی ماسک تولید می‌کنند واحدهای تولید البسه بیمارستانی نیز در کنار خط تولید خود برخی از دستگاه‌ها را به تولید ماسک اختصاص داده‌اند. ضمن اینکه علاوه بر واحدهای تولیدی رسمی، واحدهای زیر پله‌ای نیز با تمام ظرفیت تولید ماسک می‌کنند.»
او هشدار داده که دولت باید بر کیفیت ماسک‌های تولیدی نظارت کند: «ماسک دارای سه لایه است که هر سه لایه آن در داخل تولید می‌شود اما به لحاظ وضعیت فعلی و گسترش ویروس کُرونا ممکن است برخی با سوء استفاده از نیاز بازار اقدام به تولید ماسک نامرغوب کنند. به طور مثال ما مواردی را می‌شنویم که لایه میانی ماسک که مهمترین قسمت ماسک است و اصطلاحا به آن ملت‌بلون می‌گویند اصلا وجود نداشته است. یعنی آن ماسک مانند یک پارچه معمولی است. علاوه براین باید نظارت شود که مواد اولیه ماسک مرغوب و از تامین کنندگان مطمئن تهیه شده باشد.»
فیصل مرادی تأکید کرده است که «ما در بحث تولید مشکلی نداریم بلکه باید در بخش توزیع مدیریت صورت بگیرد و اگر دولت قصد مداخله دارد باید سیستم جدیدی برای توزیع پیدا کند. اکنون دولت به دنبال مدیریت قیمت‌ها است که این امر باید با حساسیت پیگیری شود چون ممکن است هرگونه بی‌دقتی به تولید ضربه بزند. زیرا برخی به لحاظ نگرانی‌های تعزیراتی ترجیح می‌دهند که اصلا وارد پروسه تولید و توزیع ماسک نشوند.»
مشاور عالی انجمن تولیدکنندگان لوازم سلولزی و بهداشتی همچنین تأکید کرده که «با وجود افزایش نیاز بازار اما قیمت مواد اولیه هیچ گونه افزایشی نداشته و این افزایش قیمت‌ها فقط نتیجه سوء استفاده و دلالی است.»
با این همه، روزهای گذشته ویدئویی از هماهنگی‌های پیش از کنفرانس خبری سعید نمکی وزیر بهداشت منتشر شد که او در مقابل دوربین درباره کمبود ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده دلالان را خطاب قرار داده و آنها را «عده‌ای پدرسوخته مفتخور» عنوان کرده بود.
از سوی دیگر دولت با توجه به بحرانی بودن شرایط به راحتی می‌تواند دست دلالان را از چرخه تولید تا مصرف کوتاه کرده و بطور ویژه شبکه توزیع ماسک را با یک تبصره ساده در دست بگیرد. هر چند گرفتن چنین تصمیمی روی کاغذ و صدور تبصره چندان دشوار نیست اما اجرای آن با توجه به ناتوانی و ضعفهای شدید مدیریتی حکومت بدون شک کاری سخت و حتی ناممکن است.
به بیان دیگر از آنجا که تولیدکنندگان مشکلی در رابطه با مواد اولیه و حجم تولید نداشته‌اند، مقامات دولتی و قضایی با خطاب قرار دادن دلالان و تهدیدهایی در رابطه با «احتکارکنندگان» میخواهند بر سوء مدیریت و ناکارآمدی خود سرپوش بگذارند.
اکنون مشخص نیست دولتی که از «نظارت» بر توزیع درست و سازماندهی شده ماسک و ژل شستشوی دست ناتوان است چگونه می‌تواند شیوع ویروس کُرونا را که با سرعت در حال گسترش است، مهار و مدیریت کند!
این آدمکشان بی وطن هنوز عرضه و توانایی تولید ماسک و مواد ضدعفونی و مدیریت توزیع آن را در شرایط بحرانی ندارند بعد این لاتهای آدمکش میخواهند ماهواره و فضانورد به فضا بفرستند… فقط این بی وطنان را باید زنده زنده سوزاند و خاکسترشان را به باد داد و بس…
دولتی که از «نظارت» بر توزیع درست و سازماندهی شده ماسک و ژل شستشوی دست ناتوان است چگونه می‌تواند شیوع ویروس کُرونا را که با سرعت در حال گسترش است، مهار و مدیریت کند?
– با مدیریت جهادی، با طب اسلامی، با آیت الکرسی