سازمان امور مالیاتی ایران اعلام کرده که طرح «مالیات بر خانه‌های خالی» از تابستان امسال اجرا خواهد شد. بر این اساس مالکان واحدهای مسکونی با بیش از ۱۵۰ متر، در صورت بیش از یک سال خالی بودن واحد مسکونی باید ۲۰ درصد مالیات بر اجاره پرداخت کنند.
اخذ مالیات از خانه‌های خالی طی سال‌های گذشته یکی از موضوعات مورد بحث در بازار مسکن بوده است. برخی معتقدند در صورت اخذ مالیات از خانه‌های خالی، عرضه و تقاضا در بازار مسکن، به ویژه در کلانشهرها، متناسب شده و اجاره‌بها به صورت نجومی افزایش نخواهد یافت.
مرکز آمار ایران به تازگی متوسط اجاره ماهانه بعلاوه سه درصد ودیعه در زمستان ۹۸ را ۱۶ هزار و ۶۰ تومان اعلام کرد که نسبت به زمستان ۹۷، ۴۴.۶ درصد افزایش نشان میدهد. این در حالیست که قیمت زمین و خانه کلنگی در همین مدت بیش از ۶۳ درصد بالا رفته است.
اکنون محمود علیزاده معاون حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی از دریافت مالیات از خانه‌های خالی خبر داده و گفته است: «از واحدهای مسکونی با بیش از ۱۵۰ متر، در صورت بیش از یک سال خالی بودن، ۲۰ درصد مالیات بر اجاره دریافت می‌شود.»
به گفته محمود علیزاده طرح «مالیات بر خانه‌های خالی» از تابستان سال جاری اجرایی خواهد شد. او افزوده که سامانه اسکان و املاک آماده شده و قرار است در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد. این سامانه بر اساس «دیتا»ها و اطلاعاتی که در آن قرار داده شده، به شناسایی خانه‌های خالی از سکنه می‌پردازد و بر اساس ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه باشد، مشمول این مالیات می‌شود.
معاون حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی گفته است که «قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی بر اساس قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۹۴ در دستور کار قرار گرفت و از سال ۹۵ لازم الاجرا بود. برای اخذ این مالیات نیاز به تهیه سامانه اسکان و املاک برای شناسایی خانه‌های خالی بود که این سامانه توسط وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی شده است.
بر اساس «قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی» هر واحد مسکونی که از سال ۹۵ خالی از سکنه بوده، در سال اول مشمول مالیات نیست و از سال دوم به بعد به آن مالیات تعلق می‌گیرد و تا زمانی که خالی بماند مالیات از این واحد مسکونی اخذ خواهد شد.
به گفته محمود علیزاده مالیات خانه‌های خالی معادل ۲۰ درصد مالیات بر اجاره است و به خانه‌های با متراژ ۱۵۰ متر به بالا تعلق می‌گیرد.
به گفته معاون حقوقی سازمان امور مالیاتی، علاوه بر خانه‌های خالی یادشده در سامانه اسکان و املاک، این سازمان به بررسی فیزیکی و میدانی از این واحدها می‌پردازد و پس از شناسایی واحدهای خالی، در صورتی که بیش از یک سال خالی مانده باشد به آن مالیات تعلق می‌گیرد.
بسیاری معتقدند دریافت مالیات از خانه‌های خالی موجب خواهد شد مالکان برای عدم پرداخت این رقم مالیاتی خانه‌های خود را اجاره دهند و در نتیجه «سوداگری» در بازار مسکن کاهش خواهد یافت و مالکان با هدف اجاره‌دادن خانه‌های خود با قیمت بالاتر از اجاره دادن آن خودداری نمی‌کنند و در نتیجه عرضه و تقاضا متناسب شده و از نجومی شدن قیمت اجاره‌بها جلوگیری می‌شود.
با اینهمه اکنون قرار است اخذ مالیات از خانه‌های خالی شامل واحدهای مسکونی بالای ۱۵۰ متر باشد؛ در این شرایط مشخص نیست واحدهای آپارتمانی کوچکتر که بر اساس آمار بیشترین تقاضا را نیز دارند، روند افزایش اجاره‌بهای گذشته را طی خواهند کرد یا نه!
از سوی دیگر آمارها نشان از وجود دو میلیون و پانصد هزار مسکن خالی در ایران حکایت دارند که اکثر این واحدهای خالی از سکنه در مناطق شمالی کلانشهرها و به اصطلاح «لاکچری‌نشین» هستند که طبقات متوسط و پایین جامعه قدرت خرید یا اجاره این ملک‌ها را ندارند.
این قانون همچنان موافقان و مخالفان خود را دارد. برخی کارشناسان معتقدند اجرای قانون «مالیات بر خانه‌های خالی» با واکنش مالکان در بازار اجاره روبرو خواهد شد و موج تورمی در این بازار ایجاد خواهد شد.
رضا معین کارشناس مسکن در این‌باره گفته است: «اگر فردی بخواهد از خانه به عنوان سرمایه استفاده کند باید مالیات آن را پرداخت کند بنابراین قطعاً این قانون به عرضه مسکن در بازار کمک خواهد کرد. بر اساس شنیده‌ها این قانون مرتبط با [مالکیت] بیش از یک خانه خالی است.»
احمدرضا سلیمی فعال بازار مسکن با انتقاد از اجرای قانون اخذ مالیات گفته است: «اصلی‌ترین مزیت این طرح برای دولت خواهد بود چون منبع درآمد خوبی را برای خود فراهم می‌کند اما غافل از آن است که پیامدهای نامطلوبی از جمله کاهش ساخت و سازها را به دنبال دارد؛ با کمبود مسکن، گرانی‌ها دوباره در این بخش به وجود خواهد آمد. جدای از آنکه کاهش ساخت و ساز باعث رکود صدها شغل وابسته به مسکن می‌شود بنابراین بیکاری دومین نتیجه نامطلوب این طرح است.»
