رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی با اعلام اینکه خط فقر در ایران به ۱۰ میلیون تومان رسیده، گفته بحران‌های افسردگی و ناامیدی و اختلال در شکل سلامت جمعیت کشور همه از بحران‌های فقر است.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در گزارشی به وضعیت درآمدی و سبد غذایی خانوارها پرداخته و اعلام کرده که ۷.۶ میلیون خانوار کشور در فقر مطلق به سر برده و نیازمند حمایت ویژه هستند.
نسرین نورشاهی رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی روز یکشنبه در کنفرانس ملی آسیب‌‌شناسی آموزش و یادگیری الکترونیک در ایران با محور «تجربیات و چالش‌های استقرار یادگیری الکترونیکی» به وضعیت فقر در جامعه اشاره کرده است.
نسرین نورشاهی گفته است: «خط فقر در ایران ۱۰ میلیون تومان در ماه است که جای فکر دارد. ۷۹ درصد خانوارهای کارگری زیر خط فقر رفته‌‍‌اند.»
رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی افزوده است: «بحران‌های افسردگی و ناامیدی و اختلال در شکل سلامت جمعیت کشور همه از بحران‌های فقر است.»
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به تازگی گزارشی درباره وضعیت اقتصادی خانوارها با عنوان «یارانه نقدی الزاما کارآمدتر از کالابرگ نیست» منتشر کرده است.
در این گزارش سطح رفاه عمومی خانوارها مورد بررسی قرار گرفته و آمده است: «امروز آمارها حاکی از پایین بودن سطح رفاه عمومی تمام خانوارهای کشور و بطور خاص جهش نرخ فقر در سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ است. در سال ۹۹ نیز با توجه به اثرات بحران کرونا بر اشتغال و درآمد، نرخ فقر افزایش خواهد یافت. نگاهی به متوسط هزینه‌های ماهانه خانوارهای شهری، پایین بودن سطح رفاه را به روشنی نشان می‌دهد. بر این اساس، یک خانوار شهری با هزینه ماهانه ۴.۸ میلیون تومان جزء سه دهک بالای جامعه است و تنها ۲.۵ میلیون خانوار (۱۰درصد خانوارها) در کشور ماهانه بیش از ۹ میلیون تومان هزینه می کنند (بیش از ۰.۴۸ این خانوارها تهرانی هستند و تنها ۰.۶درصد آنها در سیستان و بلوچستان زندگی می کنند).»
در ادامه این گزارش آمده است: «متوسط هزینه مصرفی خانوارها نیز به جز اجاره، نسبت به سال ۱۳۹۵، ۱۱ درصد کاهش یافته است و بخش مهمی از این کاهش برای پوشش افزایش قابل توجه هزینه اجاره بها بوده است. بطور متوسط یک سوم هزینه های خانوارهای اجاره‌نشین به اجاره‌بها اختصاص پیدا می‌کند و این میزان در دهک‌های مختلف درآمدی بین ۲۵ تا ۳۶ درصد متغیر است. کاهش مصرف ۱۱درصدی، بطور خاص، در میزان استفاده از مواد غذایی نمایان است.»
این گزارش آمارهایی از مصرف مواد غذایی خانوارها ارائه کرده است: «متوسط مصرف ماهانه گوشت قرمز خانوارهای کشور در سال ۱۳۹۸ به نصف مقدار آن در سال ۱۳۹۰ کاهش یافته است. برای خانوارهای دهک اول، مصرف ماهانه گوشت قرمز از ۷۰۰ گرم در سال ۱۳۹۰ به ۳۰۰ گرم در سال ۱۳۹۸ رسیده است. برای دهک دهم نیز مصرف گوشت قرمز از شش هزارو ۴۰۰ گرم در سال ۱۳۹۰ به چهار هزار و ۴۰۰ گرم در سال ۱۳۹۸ رسیده است. این کاهش قابل توجه، برای تمامی دهک‌ها، به ویژه دهک های پایین، در مصرف مواد غذایی دیگری مانند لبنیات و برنج نیز مشاهده می‌شود.»
در این گزارش تأکید شده که ۷.۶ میلیون خانوار کشور در فقر مطلق به سر برده و نیازمند حمایت ویژه هستند. از این تعداد، ۴.۵ میلیون خانوار تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی نیستند و ویژگی‌های خاص خود را دارند:
۱. یارانه بگیر هستند.
۲. هیچ یک از اعضای خانوار تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند.
۳. هیچ یک از اعضای خانوار تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی (به غیر از صندوق روستاییان و عشایر) نیستند.
۴. خانوارهای مستمری‌بگیری که مجموع مستمری ماهانه آنها کمتر از ۱.۸ میلیون است.
۵. هیچ یک از اعضای خانوار سفر خارجی نداشته‌اند.
۶. ارزش خودروی خانوار (قیمت روز دی ماه ۱۳۹۸) کمتر از ۵۰ میلیون تومان است.
۷. میانگین خرید کارت خانوار در شش ماهه اول ۱۳۹۸ کمتر از ۲.۳ میلیون تومان بوده است.
این گزارش می‌افزاید تنها حدود ۳.۱ میلیون خانوار تحت پوشش حمایتی هستند که در این میان ۲.۳ میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد و ۹۰۰ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی قرار دارند.
بر اساس این گزارش، حدود ۰.۴۰ درصد از جمعیت ۷.۶ میلیون خانوار آسیب‌پذیر شناسایی شده در استان‌های خراسان رضوی، تهران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خوزستان سکونت دارند و از نظر بعد خانوار بطور متوسط از میانگین خانوارهای کشور کم‌جمعیت‌تر هستند.
این گزارش سبدهایی شامل گوشت قرمز، مرغ، برنج، روغن نباتی، قند و شکر، پنیر و تخم مرغ را پیشنهاد داده است که در قالب دو نوع سبد «به میزان متوسط مصرف خانوارهای کشور در سال ۱۳۹۸» و «به میزان مصرف خانوارهای دهک چهارم (مرز خط فقر)» پیشنهاد داده شده است.
در سبد ارائه شده نوع اول، با در نظر گرفتن متوسط هزینه‌های مصرف خانوارهای کشور در سال ۱۳۹۸، هزینه هر بار ارائه سبد به یک خانوار ۲۹.۸۰ دلار و هزینه هر بار ارائه سبد به ۷.۶ میلیون خانوار، ۲۲۷ میلیون دلار برآورد شده است. در این میان، هزینه ارائه سبد غذایی با حذف گوشت قرمز و برنج از آن، در هر بار ارائه به یک خانوار ۲۵.۷۰ دلار برآورد شده که در هر بار ارائه به ۷.۶ میلیون نفر، ۱۳۴ میلیون دلار خواهد بود.
در سبد نوع دوم، با در نظر گرفتن صرف خانوارهای دهک چهارم (مرز خط فقر)، هزینه هر بار ارائه سبد به یک خانوار۲۵.۷۰ دلار و هزینه هر بار ارائه سبد به ۷.۶ میلیون خانوار، ۱۹۶ میلیون دلار پیش‌بینی شده است. همچنین هزینه ارائه سبد غذایی با حذف گوشت قرمز و برنج از آن، در هر بار ارائه سبد به یک خانوار، ۱۷.۰۹ دلار و هزینه هر بار ارائه سبد به ۷.۶ میلیون نفر، ۱۳۰ میلیون دلار برآورد شده است.
