دولت روحانی در حالی آخرین ماه‌های فعالیت خود را سپری می‌کند که شمار پروژه‌های نیمه‌کاره در کشور به ۸۷ هزار عدد رسیده است. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از کسری ۶۰۰ هزار میلیارد تومانی برای اتمام پروژه‌های نیمه‌کاره خبر داده اما معاون وزیر کشور خرداد سال گذشته رقمی معادل ۸۰۰ هزار میلیارد تومان را مطرح کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی اعلام کرده بود که حدود ۶ هزار طرح ملی و ۸۷ هزار طرح استانی نیمه تمام در ایران وجود دارد که برای تکمیل و بهره‌برداری از آنها دست‌کم به ۶۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز است. این آمار برای پروژه‌های نیمه کاره تا پایان سال ۱۳۹۸ است.
این در حالیست که بابک دین پرست معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزیر کشور خردادماه سال گذشته اعلام کرده بود که تکمیل ۸۷ هزار پروژه استانی و ملی نیمه تمام در کشور ۸۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد؛ او نیز تأکید کرده بود که آمار و محاسبات ارائه شده مربوط به آخر سال ۱۳۹۸ است.
https://kayhan.london/1398/11/17/%d8%ad%d8%a7%d9%84-%d8%a8%d8%af-%d9%be%d8%b1%d9%88%da%98%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%db%8c%d9%85%d9%87%e2%80%8c%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%9b-%db%b8%db%b7-%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d9%be
بدون شک طی سال گذشته نیز صدها پروژه دیگر در استان‌های مختلف کلنگ خورده و از آنجا که وضعیت اقتصادی و بودجه‌ای دولت در سال ۱۳۹۹ هم به دلیل شیوع کرونا و هم کاهش بیشتر درآمدهای ارزی، بدتر از سالهای گذشته بود بدون شک تعداد پروژه‌های نیمه‌کاره افزایش پیدا کرده است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت اسفندماه گذشته گزارشی از پروژه‌های صنعتی نیمه‌کاره ارائه داد که نشان می‌داد بیش از ۷۳ درصد از پروژه‌های صنعتی کمتر از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
https://kayhan.london/1399/12/25/%d9%be%db%8c%d8%b4%d8%b1%d9%81%d8%aa-%da%a9%d9%8f%d9%86%d8%af-%d8%b7%d8%b1%d8%ad%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b5%d9%86%d8%b9%d8%aa%db%8c%d8%9b-%db%b7%db%b3-%d8%af%d8%b1%d8%b5%d8%af-%d8%a7%d8%b2
بر اساس گزارش وزارت صمت از میان ۷۲ هزار و ۳۳۵ طرح در دست اجرا تا پایان آذر امسال حدود ۵۲ هزار و ۹۰۴ طرح معادل ۷۳ درصد کل طرح‌ها کمتر از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی، ۱۵ هزار و ۵۶۵ طرح معادل ۲۱.۵ درصد بین ۲۰ تا ۸۰ درصد، ۳۸۶۶ واحد معادل ۵.۳ درصد کل طرح‌ها بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند.
وزارت صمت همچنین گزارش داده بیشترین طرح‌های در دست اجرا طرح‌هایی با اشتغال ۱۰ تا ۵۰ نفر است که ۴۶ هزار و ۲۶۱ طرح معادل بیش از نیمی از کل طرح‌ها را شامل می‌شود. ۱۹ هزار و ۵۵۷ طرح در دست اجرا نیز کمتر از ۱۰ نفر کارکن دارند و تعداد طرح‌های با ۵۰ تا ۱۰۰ نفر کار کن و بیش از ۱۰۰ نفر کارکن نیز به ترتیب ۳۸۷۴ طرح و ۲۶۲۳ طرح بوده است.
محمدجواد شاهجویی پژوهشگر اقتصادی درباره پروژه‌های نیمه‌کاره در کشور گفته که از کسری اعتبار برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌کاره، ۸۰ هزار میلیارد تومان مربوط به پروژه‌های ریلی نیمه‌تمام است که با توجه به تخصیص ردیف اعتباری حدوداً ۱۴۰۰ میلیارد تومانی به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور به عنوان متولی توسعه خطوط ریلی در کشور، تکمیل و بهره‌برداری از این پروژه‌ها به زمانی بالغ بر ۶۰ سال نیاز خواهد داشت.
محمد جواد شاهجویی با انتقاد از تصویب طرح‌های جدید با وجود این حجم از پروژه‌های نیمه‌تمام گفته که «در چنین شرایطی، فشار برای اخذ ردیف بودجه جهت سرمایه‌گذاری دولت در پروژه‌های زیرساختی جدید، حتی اگر پروژه اقتصادی باشد هم به صلاح کشور نیست، زیر با این روند اختصاص بودجه به پروژه‌ها در کشور، زمان طولانی ساخت پروژه‌ها و وجود پروژه‌های اولویت‌دار ملی، دریافت ردیف بودجه برای یک پروژه جدید معادل ساخته نشدن آن و طولانی‌تر شدن ساخت سایر پروژه‌ها خواهد بود.»
این پژوهشگر اقتصاد با بیان مثالی توضیح داده که «هم‌اکنون احداث خط ریلی ۴۵ کیلومتری برای اتصال سبزوار به شبکه ریلی کشور که جمعاً به ۴۷۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، از سال ۱۳۸۹ کلید خورده و پیش‌بینی شده است که تا سال ۱۴۰۵ تکمیل شود، به بیان دیگر ساخت سالانه ۳ کیلومتر خط ریلی که برای یک پروژه عمرانی در دنیا بی نظیر است، بنابراین، سرنوشت محتوم پروژه خط ریلی اینچهبرون به شاهرود هم شبیه به سایر پروژه‌های معطل مانده کشور خواهد بود.»
این انتقادها در حالی مطرح می‌شود که مجلس یازدهم نیز بجای نظارت و فشار بر دولت برای تخصیص بودجه به پرژوه‌های نیمه‌کاره، طرح‌های جدیدی را به تصویب می‌رساند که سبب انباشت بیشتر پروژه‌های نیمه‌تمام خواهد شد.
برای نمونه غلامعلی کوهساری نماینده رامیان و آزاد شهر در مجلس شورای اسلامی به تازگی از اختصاص ردیف بودجه برای احداث راه‌آهن اینچهبرون- گنبد کاووس– آزادشهر- شاهرود توسط کمیسیون عمران مجلس و به درخواست نمایندگان استان گلستان خبر داده است.
از سوی دیگر سهم بودجه عمرانی نسبت به بودجه عمومی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ به ۱۲.۸ درصد رسیده که کمترین رقم در سالهای گذشته است. کاهش رقم بودجه عمرانی، آن هم با وجود کسری بودجه بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی، نشان می‌دهد پروژه‌های نیمه‌تمام امسال نیز به پایان نخواهند رسید؛ به ویژه آنکه بودجه عمرانی در جمهوری اسلامی همواره قربانی کسری بودجه شده و دولت برای تأمین هزینه‌های جاری به بودجه بخش عمرانی دستبرد می‌زند.
