این روزها نمایشگاهی با عنوان «ایران حماسی» در موزه معروف «ویکتوریا و آلبرت» لندن برپاست. نمایشگاهی که ۵۰۰۰ سال هنر، طراحی و فرهنگ ایران را در معرض دید و مکاشفه علاقمندان قرار می‌دهد. «ایران حماسی» در صدد آن است که بر یکی از بزرگترین تمدن‌های تاریخی و گذر آن به قرن ۲۱ و موفقیت‌های سترگ هنری آن که هنور شاید برای بسیاری ناشناخته مانده، نور بتاباند. مبتکر و سرپرست این نمایشگاه جان کرتیس از باستانشناسان و کارشناسان تاریخ ایران در بریتانیاست.
از تاریخ ۲۹ ماه مه ۲۰۲۱ مجموعه بیش از ۳۰۰ مجسمه و اشیاء صنایع دستی از ۵۰۰۰ هزار سال هنر، فرهنگ و طراحی ایران در موزه «ویکتوریا و آلبرت» لندن به نمایش گذاشته شده. این اشیای گرانبها شامل نسخه‌های خطی، سرامیک، فرش، پارچه‌های طراحی شده و نقاشی و نیز عکس‌های هنری از ایران معاصر است. گفته می‌شود پس از ۹۰ سال، این نمایشگاه در مورد ایران و نخستین در نوع خود در بریتانیاست.
«ایران حماسی» از قسمت‌های مختلف تشکیل شده که از امپراتوری پارس یعنی دوران هخامنشی تا ساسانیان را در بر گرفته و به دوره‌ای می‌رسد که ایرانیان با حمله اعراب مجبور به پذیرفتن دین آنها «اسلام» می‌شوند. بخشی از نمایشگاه به هنر نقاشی و عکاسی در ایران مدرن اختصاص داده شده. این نمایشگاه از این نظر نیز ممتاز است که به هنر و فرهنگ ایران در دوره ساسانی اهمیت خاصی داده و اطلاعات زیادی درباره آن دوران برای علاقمندان فراهم کرده است. در حالی که در غرب معمولاً به ایران دوره هخامنشی بیشتر توجه نشان داده می‌شود.
در دوران طولانی بین آثار نمایش داده شده از ایران باستان تا ایران معاصر، آثار هنری و فرهنگی ایران در دوره تسلط اسلام نیز قرار دارد. در این قسمت، تمرکز بر روی تأثیر «اسلام» است که در مخالفت با هنرهای مختلف به ویژه هنرهای تجسمی سبب رکود آنها شد اما ایرانیان تلاش کردند از جمله با شعر و ادبیات و خوشنویسی و همچنین معماری و هنرهای دیگر، فرهنگ هنرپرور خود را حفظ کنند. از همین رو بخش مهمی از آثار این دوران شامل نسخه‌های قدیمی خطی و هنر تذهیب، نقاشی مینیاتور و معماری شگفت‌انگیز می‌شود که جای خالی رنگ و تصویرپردازی در نقاشی و مجسمه‌سازی ممنوعه‌ی آن دوران را پر می‌کردند. چنین آفرینش هنری را پس از حمله‌ی اعراب به امپراتوری ایران می‌توان در تمام حوزه‌ی فرهنگ ایرانی در سرزمین‌های همسایه و کشورهای منطقه که زمانی جزو قلمرو ایران بودند دنبال کرد.
از جمله آثار گرانبهای آن دوران نسخه خطی با هنر تذهیب از شاهنامه فردوسی مربوط به سال ۱۵۰۰ میلادی در دوره صفویه در تبریز است که یکی از نمونه های عالی هنر ایرانی به شمار می‌رود.
مخاطبان اصلی نمایشگاه موزه «ویکتوریا و آلبرت» تماشاگران غیرایرانی هستند. به گفته‌ی جان کرتیس، تنها در سال‌های اخیر است که مردم کشورهای غربی به تدریج به سنت‌ها و میراث فرهنگی شگفت‌انگیز، غنی و قدیمی ایران پی می‌برند.
اما این نمایشگاه برای تماشاگر ایرانی نیز بدون تردید جذاب است. علاوه بر تماشای آثار اصیل، قدیمی و زیبایی که برای ایرانیان بسیار آشناست و بخشی از هویت ملی و فرهنگی آنان را تشکیل می‌دهد، این فرصت نیز به آنها داده می‌شود تا با نگاه غربی‌ها به میراث فرهنگی و هنری ایران بیشتر آشنا شوند.
آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه یا طی سال‌های طولانی جمع‌آوری شده و یا از موزه‌های دیگر به امانت گرفته شده‌اند. یکی از آثار به امانت گرفته شده منشور معروف کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی است. یک اثر طلایی ظریف و بی‌نهایت زیبا با دو سر شیر و عکس‌هایی از ایران معاصر نیز از مراکز فرهنگی دیگر به امانت در این نمایشگاه حضور دارند.
مبتکر و سرپرست این نمایشگاه می‌گوید: «جمع‌آوری اینهمه آثار ایرانی متعلق به دوران مختلف تاریخی به راستی کار دشواری بوده زیرا گرد آوردن و به امانت گرفتن اشیا از ایران هم به دلیل پاندمی کووید۱۹ و هم تحریم‌های دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی میسر نبود. بنابراین از منابع دیگر باید اشیای مورد نظر را تهیه می‌کردیم. گمان می‌کنم ما در این کار موفق شدیم و توانسته‌ایم تصویری همه‌جانبه از تمدن بزرگ ایران ارائه بدهیم.»
جمع شدن اینهمه آثار ایرانی از دوره‌های مختلف تاریخی در یک مکان علاوه بر جذابیت تماشای آنها با اطلاعات باارزش نیز همراه است به ویژه آنکه تماشاگران علاقمند به چنین نمایشگاه‌هایی به دنبال ماه‌ها محدودیت‌های کرونایی و محروم بودن از حضور و تنفس در فضاهای هنری و فرهنگی، در این نمایشگاه در برابر مجموعه‌ای از آثار هنری و فرهنگی بسیار دیدنی قرار می‌گیرند.
تصاویری از آثار معماری دوره هخامنشی و ساسانی و مساجد زیبای اصفهان از دوره صفوی بر پرد‌ه‌هایی در بسیاری از نقاط نمایشگاه تابانده شده‌اند که کمک می‌کنند تماشاگر در فضای هنری و فرهنگی ایران باستان و سده‌های میانه قرار گیرد.
این نمایشگاه همچنین کمک می‌کند تا دریافت که غنای هنری ایران تا حد زیادی از وسعت جعرافیایی و همسایگی آن با سرزمین‌هایی با فرهنگ‌ها و آئین‌های مختلف سرچشمه می‌گیرد. هنر و فرهنگ ایران از هنر چین در شرق و بین‌النهرین یا میانرودان (عراق و سوریه کنونی) و یونان در غرب تاثیر پذیرفته و بر آنها تأثیر گذاشته و به نوبه‌ی خود توانسته در مقابله با محدودیت‌های تحمیلی از سوی اعراب مسلمان بر آنها نیز تأثیر بگذارد و خود را حفظ کند. نسخه‌های خطی قدیمی ایران و شعر فارسی حتا در امپراتوری عثمانی که دشمن ایران بود، علاقمندان زیادی داشته است.
شماری از تندیس‌های باستانی به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه مربوط به زنان و ایزدبانوان ایرانی پیش از حمله اعراب مسلمان به ایران است. این مجسمه‌ها اطلاعاتی، هرچند نه وسیع، در اختیار بازدیدکنندگان می‌گذارند. جان کرتیس در همین زمینه می‌گوید «با بررسی اشیاء و مجسمه‌ها و شواهدی که از ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد از فلات ایران به دست آمده می‌توانیم در مورد موقعیت زنان جامعه آن زمان حدس‌هایی بزنیم.» او درباره نقش زنان در آثار هنری آن دوران اضافه می‌کند «شواهد کمی وجود دارد که بتوانیم با قاطعیت بگوییم که این کار محصول کاردستی و هنری زنان است زیرا در زمان‌های دور هنرمندان امضای خود را پای اثر خود قرار نمی‌دادند. در مورد تصاویر حک شده در سنگ‌های تخت‌جمشید نیز همینطور است زیرا امضا ندارند و مستندات زیادی هم در مورد زندگی آن دوران در تخت‌جمشید وجود ندارد.»
جان کرتیس در ادامه می‌گوید «از حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد که ایرانیان هندواروپایی وارد فلات ایران شده و در آنجا مستقر شدند، ایلامی‌ها مجبور به عقب‌نشینی به بخش‌های جنوبی فلات ایران شدند. در دو شهر معروف تمدن ایلامی یعنی شوش و انشان است آثاری شامل مجسمه و نوشته به دست آمده که بر اساس آنها ما با قاطعیت بیشتری می‌توانیم بگوییم که زنان در تمدن ایلامی نقش برجسته‌ای داشتند و به مقام ملکه نیز رسیده‌اند مثلاً در همین نمایشگاه یک مجسمه برنزی از یک زن و مرد با لباس‌های فاخر می‌بینیم که نشان از پادشاه و ملکه بودن آنها دارد. این مجسمه در یک معبد یافت شده که می‌توان نتیجه گرفت این زوج در صدد ابدی کردن خود بوده‌اند.»
استوانه‌هایی نیز از تمدن ایلامی باقی مانده که با تصاویر زنان تزیین یافته‌اند. در کنار تصاویر زنان در این استوانه‌ها اسامی آنها نیز دیده می‌شود یعنی جایگاه و اهمیت زنان تا درجه‌ای مهم بوده که اسامی آنها ثبت شده است.
اهمیت زنان تا دوره‌ی هخامنشی نیز به احتمال زیاد ادامه یافته ولی به نظر می‌رسد این جایگاه به مرور کاهش یافته زیرا از جمله در مجسمه‌ها و کتیبه‌هایی که در تخت‌جمشید وجود دارد زنان به چشم نمی‌خورند. اگرچه نمی‌توان نتیجه گرفت که زنان در دوره‌ای که تخت‌جمشید بنا شده اهمیت خود را بطور کامل از دست داده‌اند. از زندگی در کاخ‌های هخامنشی متونی در دست نیست ولی منابعی از آن زمان وجود دارد که نشان می‌دهد زنان موقعیت مهمی در آن دوران داشته‌اند. در کتاب «وصایای عهد عتیق» بانویی به نام استر که یهودی بوده وجود دارد که از همسران خشایارشاه بوده و این بیانگر بردباری دینی هخامنشیان است. این بانو با دخالت خود توانست مانع آزار و اذیت یهودیان شود.
در قسمت ایران معاصر این نمایشگاه نیز تعداد قابل توجهی از نقاشی‌ها و عکس‌های هنری به نمایش گذاشته شده که فضای باستانی نمایشگاه را بطور کامل عوض می‌کند و بازدیدکنندگان را به به جهان معاصر می‌آورد.
نمایشگاه «ایران حماسی» در موزه «ویکتوریا و آلبرت» لندن تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۱ برپاست.
^^^ایرانیان با حمله اعراب مجبور به پذیرفتن دین آنها «اسلام» می‌شوند^^^
این عبارت تقریباً به حقیقت نزدیک است. حقیقت این است که اعراب با ابجاد وحشت و کشتار فرهنگ خود را به ایرانیان هم چپوندند که اسلام بر پایه ان فرهنگ استوار است.
اعراب به کشتار مردم و خرابکاری کتابخانه ها و اماکن باستانی دست زدند. تجاوز هم جزئی از وحشت افرینی بود که یک نتیجه ان تخم حرامهایی مثل سید چلاقعلی و ابراهیم رئیسی بوده است! با کمال تاسف!
مهمتر آن است که وضعیت کنونی کشورها و اقوام و ملل چه رابطه ایی با میراث فرهنگی و آثار تاریخی و گذشته باستانی و حماسی آنها دارد.
از نظر تعصب مذهبی و نارواداری و واپسگرایی، ایران پس از یمن و مالی در رتبه سوم جهانی و از نظر نژاد پرستی پس از اردن و عربستان و مصر و هند در رتبه پنجم جهانی قرار دارد. اتفاقا روحیات و خلقیات و رفتار جمعی ملل ریشه در تاریخ دارند.