مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی از «کسری عظیم ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی» در بودجه ۱۴۰۰ خبر داده است.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده که «بودجه سال ۱۴۰۰ نیز در حالی به تصویب رسیده است که برآوردها از کسری عظیم ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی در سقف اول حکایت دارد.»
مرکز پژوهش‌های مجلس برآورد کرده به دلیل «عدم تحقق منابع درآمدی» تا پایان امسال بودجه با کسری معادل ۳۰۰ هزار میلیارد تومان روبرو است که جبران آن نیازمند یافتن منابع جدید یا کاهش هزینه‌هاست.
در این گزارش تأکید شده که «با احتساب رقم اوراق بدهی و استقراض از صندوق توسعه این کسری به حدود ۴۷۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «منابع محقق شده از ابتدای سال تا نیمه امرداد ۱۴۰۰ معادل ۱۸ درصد رقم مصوب در بودجه و حدود ۴۶ درصد رقم مصوب چهار و نیم ماهه اول سال است.»
در این گزارش توضیح داده شده که « بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۰، منابع در نظر گرفته‌شده برای انتشار اسناد خزانه اسلامی (اوراق غیرنقدی که عمدتا برای پرداخت طلب پیمانکاران پرداخت می‌شود) ۵۲ هزار میلیارد تومان بوده؛ در حالیکه تنها در چهار و نیم ماهه سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۴ هزار میلیارد تومان از این اوراق منتشر و واگذار شده است. به عبارت دیگر دولت در چهار و نیم ماهه اول سال ۲۰ درصد بیشتر از سقف بودجه کل سال ۱۴۰۰ اسناد خزانه اسلامی منتشر کرده است. از سمت دیگر دولت نتوانسته است به اندازه لازم اوراق مالی اسلامی (اوراق نقدی) در بازار سرمایه و بازار پول به فروش برساند و تنها ۱۸ درصد از اوراق مالی اسلامی که باید تا نیمه مردادماه فروش می‌رفت، منتشر و فروخته شده است.»
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که «بر اساس مصوب چهارونیم‌ماهه قانون، دولت ۹۲ درصد از منابع صندوق توسعه ملی در این مدت سال را استفاده کرده است. به عبارت دیگر بعد از انتشار اسناد خزانه، بیشترین منبع محقق‌شده برای دولت (از لحاظ درصد تحقق)، منابع در نظر گرفته‌شده از صندوق توسعه ملی بوده است. درباره سمت مصارف بودجه هم شرایط بغرنج است و ۵۸ درصد مصارف مصوب بودجه در چهارونیم‌ماهه اول سال ۱۴۰۰ محقق شده است.»
یکسان‌نبودن عملکرد چهار و نیم‌ماهه منابع و مصارف (بیشتر‌بودن مصارف نسبت به منابع) درواقع نشان‌دهنده استفاده دولت از تنخواه اول سال است. به بیان دیگر دولت روحانی در آخرین ماههای فعالیت بدون در نظر گرفتن شش ماه دوم سال، از منابع موجود استفاده حداکثری کرده است!
https://kayhan.london/1400/07/19/%d8%a8%d9%88%d8%af%d8%ac%d9%87-%d8%aa%d9%86%d8%b8%db%8c%d9%85-%d8%b4%d8%af%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa-%d8%aa%d8%af%d8%a8%db%8c%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%85%db%8c%d8%af-%d9%88
کارشناسان این مرکز تحقیقاتی اعلام کردند که «تأمین این میزان کسری به هر شکلی که انجام شود، پیامدهای آن گریبانگیر اقتصاد خواهد شد.» و «پولی‌سازی کسری بودجه چه در قالب استقراض مستقیم از بانک مرکزی و چه به شکل برداشت از منابع صندوق توسعه ملی، باعث ایجاد تورم‌های بالا در ماههای پیش‌رو می‌شود. همچنین انتشار اوراق بدهی یا استقراض از بانک‌ها صرفاً مشکلات را با ابعادی بزرگ‌تر به آینده موکول می‌کند.»
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به کسری بودجه سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ اشاره شده و آمده که «عملکرد بودجه سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ حاکی از تحقق کسری بودجه بسیار بزرگی است. میزان کسری برای سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان و برای سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بوده است. این کسری‌ها عمدتاً از دو طریق انتشار اوراق مالی اسلامی و استفاده از منابع صندوق توسعه ملی تأمین شده است که هر دو مورد انباشت بدهی هستند. در نگاهی دقیق‌تر، انتشار اوراق موجب انتقال بار مشکلات به آینده می‌شود؛ برداشت از صندوق توسعه ملی با هدف پوشش هزینه‌های غیرسرمایه‌گذاری دولت نیز، علاوه‌بر محروم شدن آیندگان از این منابع یا عواید آن، به کارکرد توسعه‌ای این صندوق خدشه وارد خواهد کرد.»
همانطور که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی توضیح داده رقم کسری بودجه مطرح شده برای امسال با توجه به درآمدهایی که در «نیمه اول سال» محقق نشده محاسبه شده و عدم تحقق درآمدها در ماههای پیش رو رقم کسری بودجه را بیشتر هم خواهد کرد. رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز اظهار نظری داشته که احتمال افزایش کسری بودجه تا پایان سال را بیشتر کرده است.
مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته «به دلیل کسری بودجه و عدم تحقق برنامه‌ها، خلق پول افسارگسیخته اتفاق افتاده و این امر تورم بالا و در نتیجه پایین‌آمدن سطح معیشت مردم را در پی داشته است.»
این در حالیست که طی هفته‌های گذشته درباره افزودن یک لایحه متمم به قانون بودجه برای جبران کسری بودجه ۱۴۰۰ و کاهش هزینه‌ها خبرهایی منتشر شده بود اما هفته گذشته روند تدوین بودجه ۱۴۰۱ آغاز شد و به نظر نمی‌رسد دولت رئیسی (قاضی مرگ) برنامه‌ای برای تنظیم متمم بودجه امسال را داشته باشد.
> «به دلیل کسری بودجه و عدم تحقق برنامه‌ها، خلق پول افسارگسیخته اتفاق افتاده و این امر تورم بالا و در نتیجه پایین‌آمدن سطح معیشت مردم را در پی داشته است.»
ولکن، «اقتصاد مالِ خر است» – آیت‌الله خمینی