دولت در حالی روز گذشته لایحه بودجه ۱۴۰۱ را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرده که بازار بورس در نخستین واکنش به این لایحه روز دوشنبه ۲۳ آذرماه ۱۴۰۰ کاملا قرمز شد و شاخص‌های کل، هم‌وزن و فرابورس همگی ریزش کردند. کاربران در شبکه‌های اجتماعی از عبارت «دریای خون» برای وضعیت امروز نمادهای بازار بورس استفاده کردند.
روز گذشته ساعاتی پس از تقدیم لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی از سوی سید ابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ»، شاخص کل بازار سهام ایران دومین سقوط بزرگ ماه را ثبت کرد و نیم تریلیون تومان پول حقیقی از بازار خارج شد. روز گذشته همچنین برای دوازدهمین روز متوالی پول حقیقی از بورس خارج شد و برای دومین روز متوالی ارزش نقدینگی خروجی از بازار افزایش قابل توجهی یافت.
غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه نیز به ریزشی شدن بازار بورس پس از ارائه لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی واکنش نشان داد و از دادستان کل و سازمان بازرسی کل کشور خواست موضوع بورس را رها نکنند و به آن «ورود تخصصی» کنند!
محسنی اژه‌ای طی سخنانی گفت که باید فرآیندهای بورس شفاف و خالی از ابهام شود! وی افزود «تاکید می‌کنم که صرف هشدارها و نامه نوشتن‌ها کفایت نمی‌کند و سازمان بازرسی باید موضوع را تا حصول نتیجه نهایی دنبال کند.»
شاخص کل بورس امروز دوشنبه ۲۳ آذرماه ۱۴۰۰ نیز کاهش پیدا کرد و با ریزش ۲۵ هزار واحدی در پایان معاملات امروز به عدد یک میلیون و ۲۹۵ هزار واحد رسید.
شاخص کل هم‌وزن نیز سرخ‌پوش شد و با اُفت ۶۴۰۰ واحدی به ۳۴۹ هزار و ۱۹۷ واحد رسید. فرابورس نیز ۱۰۰ واحد ریزش کرد و ۱۸ هزار و ۶۶۳ واحد را ثبت کرد.
کسری بودجه دولت در لایحه بودجه سال آینده سبب شده همچنان خطر جبران کسری از طریق بازار بورس وجود داشته باشد. از سوی دیگر دولت در این لایحه هزینه‌هایی را به بورس تحمیل کرده که چندان خوشایند فعالان بورسی نیست.
سلمان نصیرزاده کارشناس بازار سهام گفته که بودجه ۱۴۰۱ برای بورس خوشایند نیست. نرخ بهره مالکانه از ۱۰ همت به ۴۰ همت رسیده است. با توجه به افت قیمت‌های جهانی احتمالا به شرکت‌های معدنی نیز هزینه تحمیل شود.
این کارشناس معتقد است «ابهامات موجود در نرخ بهره مالکانه، نرخ سوخت گاز صنایع، میزان انتشار اوراق و … همچنان وجود دارد. تحمیل هزینه به صنایع و بورس قابل پیش‌بینی بود. اما نگاه خوشبینانه و پوپولیستی به برخی از مسائل در بودجه ۱۴۰۱ سایه ابهامات را همچنان در این بازار سنگین نگه می‌دارد.»
سلمان نصیرزاده توضیح داده که موضوع مورد توجه بعدی کاهش درآمدهای دولت از محل انتشار اوراق است که از ۱۳۲ همت به ۸۸ همت کاهش پیدا کرده است. چنانچه این موضوع اجرا شود طبیعتا تاثیر مثبتی بر بورس خواهد داشت. اما باید توجه داشت که در صورت ادامه تحریم‌ها دولت می‌تواند از محل اصل و فرع ۱۷۷ همت دیگر نیز اوراق منتشر کند. بنابراین این خطر همچنان برای بورس وجود دارد.
این کارشناس در ادامه به افزایش سه برابری نرخ گاز سوخت صنایع پتروشیمی، پالایشی و فولادی اشاره و گفته که «این موضوع قبلا ۳۰ درصد از نرخ خوراک بود اما الان به ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده، این موضوع به صنایع مرتبط فشار زیادی می‌‌آورد.»
ایمان رئیسی کارشناس بازار سهام درباره قرمزپوش شدن بازار بورس گفته که «در حال حاضر شاخص کل حمایت خوبی روی کانال ۱ میلیون و ۲۸۰ هزار واحد دارد و فردا به آن حمایت می‌رسد. احتمالا طبق معمول یک سری وعده و وعید داده می‌شود و چهارشنبه بازار را مثبت می‌کنند. با این روند دوباره در سیکل قبلی قرار می‌گیریم.»
فردین آقابزرگی کارشناس بازار سهام نیز گفته که «نرخ حامل‌های انرژی و نرخ خوراک شرکت‌های بورسی که در بودجه آمده، با افزایش بسیار زیادی روبرو شده که همین موضوع تاثیر منفی بر روی عملکرد شرکت‌ها می‌گذارد. زیرا هزینه تمام شده تولید افزایش می‌یابد و شرکت‌های صادراتی حاشیه سودشان را به میزان زیادی از دست می‌دهند.
به گفته فردین آقابزرگی «درآمدهای مالیاتی دولت در سال آینده حدود ۵۲۷ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده و این موضوع می‌تواند باعث افزایش هزینه‌ها شود که بر روی روند تولید و فروش شرکت‌های بازار تاثیر منفی خواهد گذاشت. از سویی کماکان ابهامات موجود در بازار نیز از بین نرفته است، وضعیت مبهم برجام، حرکت نرخ ارز، وضعیت نرخ بهره و افزایش آن، نحوه تامین کسری بودجه دولت و فروش اوراق و… همچنان دارای ابهام هستند.»
