نگار جوکار – چندروزیست که بحث غرامت‌خواهی از طرف عده‌ای مطرح شده و کاربران ایرانی نیز در فضای مجازی در مورد این موضوع صحبت می‌کنند و نظر می‌دهند. چه کسانی غرامت می‌خواهند و از چه کسی و بابت چه چیزی غرامت می‌خواهند؟
مهدی سحرخیز پسر عیسی سحرخیز بابت زندانی شدن پدرش و دوران حبس و شکنجه‌ی وی طلب غرامت چندین میلیون دلاری در یک دادگاه ایالتی در آمریکا کرده و از آنجا که تابعیت آمریکایی دارد به گفته‌ی خودش می‌تواند از حسابی که «مخصوص آمریکایی‌ها»ست این غرامت را به عنوان «صدمه‌دیده» دریافت کند. محل این پول‌ها به گفته‌ی وی جریمه‌هایی است که «از شکایت دولت از شرکت‌های خصوصی میاد.»
در امریکا یک حسابی هست مخصوص امریکایی‌هایی که صدمه دیدند. این صدمه لزوما ربطی به ایران هم نداره. میتونه از ۱۱ سپتامبر هم باشه. پولش هم از شکایت دولت از شرکت‌های خصوصی میاد. که در صورت رای قاضی از اون حساب پرداخت میشه.
— Mehdi Saharkhiz (@onlymehdi) January 19, 2022
این فرد در توئیت دیگری توضیح داده است که آمریکا از جریمه شرکت‌هایی که با تروریست‌ها کار می‌کنند «این پول رو جمع میکنه و ربطی به مردم ایران نداره.» یادآوری می‌شود که جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت تروریستی و همچنین رژیمی که تحت تحریم است، سبب شده تا میلیاردها دلار پولی که جزو منابع ملی و متعلق به مردم ایران است در کشورهای مختلف بلوکه و مسدود شود.
امریکا از جریمه که شرکت‌های که با جاهای مختلف تروریستی کار میکنن این پول رو جمع میکنه. و ربطی به مردم ایران نداره. من قبل از شکایت تحقیق کردم و در نتیجه هم هر چه بشه این پول برای کسایی هست که از ج ا خسارت دیدن.
— Mehdi Saharkhiz (@onlymehdi) January 19, 2022
مسیح علینژاد فعال حقوق زنان نیز فرد دیگریست که در آمریکا بابت زندانی شدن برادرش و صدماتی که به خودش و خانواده‌اش توسط جمهوری اسلامی وارد شده، در دادگاهی در بروکلین نیویورک طرح دعوی و طلب غرامت کرده است.
بر اساس قوانین آمریکا افراد تبعه ایالات متحده می‌توانند علیه رژیم‌های «حامی تروریسم» شکایت کرده و از محل اموال بلوکه شده‌ی این کشورها اگر که دادگاه به نفع آنان رأی داد، غرامت دریافت کنند.
جیسون رضائیان خبرنگار ایرانی‌تبار آمریکایی یکی از شکایت‌کنندگانی است که خودش یکسال و نیم به اتهام جاسوسی توسط جمهوری اسلامی به گروگان گرفته شده بود و پس از طرح چنین شکایتی، دادگاه مربوطه وی را برای دریافت ۱۸۰ میلیون دلار محق دانست.
مسیح علینژاد در همان زمانی که موضوع شکایت و طرح غرامت از سوی وی منتشر شد در یکسری توئیت به این موضوع پرداخت. وی از جمله نوشت که وی غرامت را اگر دادگاه به نفع وی رأی دهد «پول مردم» می‌داند و بطور «شفاف» آن را «تقدیم» خانواده‌های آسیب‌دیده خواهد کرد.
پاسخگویی:
۱- روند شکایت در دادگاه فدرال آمریکا علیه ج. اسلامی به این شکل است که خود دادگاه فقط جریمه و غرامت تعیین کند و نمی‌تواند خامنه‌ای را به دادگاه بکشاند. اگر خامنه‌ای محکوم شود من غرامت را پول مردم می‌دانم و شفاف پول را به خانواده‌هایی که آسیب دیده‌اند تقدیم خواهم کرد.— Masih Alinejad 🏳️ (@AlinejadMasih) December 8, 2019
با همه اینها نکات قابل توجهی در مورد این شکایت‌ها وجود دارد.
غرامت‌طلبان عمدتا غرامت را از پول‌های بلوکه شده مردم و کشور ایران در آمریکا طلب کرده‌اند. از اولین روزی که انقلاب شد تا کنون تمامی مردم ایران بابت رژیم جمهوری اسلامی آسیب دیده‌اند. تاریخ به ما می‌گوید که در اوایل انقلاب بسیاری از خانواده‌ها، چندین عضو خانواده خود را فدای کشور کردند. جمهوری اسلامی در همان اوایل چندین هزار انسان را به وحشیانه‌ترین شکل ممکن اعدام کرد و به قتل رساند. اعدام‌ها و کشتارها به اوایل انقلاب ختم نشد بلکه اعتراضات بعدی شکل گرفت. از دهه شصت وارد دهه هفتاد شدیم. کوی دانشگاه اتفاق افتاد و بسیاری کشته و زندانی شدند. یکی از زندانیان کوی دانشگاه اکبر محمدی بود که پس از دستگیری به اعدام و سپس به پانزده سال حبس محکوم شد و در سال ۱۳۸۵ پس از چندین روز اعتصاب غذای خشک به طرز مشکوکی در زندان جان باخت. اکبر محمدی به همراه برادرش، منوچهر محمدی، بازداشت شده بود. از دهه هفتاد وارد دهه هشتاد شدیم. عاشورای ۸۸ اتفاق افتاد و شاهد کشتاری عظیم بودیم. دهه هشتاد تمام شد و به دهه نود رسیدیم. دی ۹۶، امرداد ۹۷، آبان ۹۸ و تجمعات و اعتراضاتی که همچنان ادامه دارند.
در این سال‌ها مردم ایران تحت بدترین شکنجه‌ها از سوی رژیم بودند و بسیاری جان شیرین خود را فدا کردند برای رسیدن به آزادی. تا کنون هیچیک از مبارزانی که برای مبارزه آسیب‌های جدی دیده‌اند، حرفی از غرامت نزده بودند تا الان که ماجرای غرامت‌خواهی از افرادی پیش آمده که ساکن آمریکا هستند.
عده‌ای می‌گویند باید سیل غرامت‌خواهی راه انداخت و هرآنکس که می‌تواند از پول‌های بلوکه شده، غرامت طلب کند و به آن برسد و نوش جانش باشد. می‌گویند غرامت به هر کسی برسد بهتر از این است که پول‌های بلوکه به رژیم برسد. اما مسئله این است که نمی‌شود از جیب مردم و حق مردم، طلب غرامت کرد به بهانه مبارزه با رژیم جمهوری اسلامی که این پول‌ها به آن نرسد آنهم در حالی که اصلا معلوم نیست به آن برسد. البته غرامت‌خواهان ادعا کرده‌اند که اگر غرامت دریافت کنند آن را به افراد آسیب‌دیده از جمهوری اسلامی اختصاص خواهند داد. پس چرا زمانی که مطرح شد تا از این پول‌ها در خدمت تداوم مبارزات سراسری مردم استفاده شود آنهمه جنجال و مخالفت شد؟!
مسئله بر سر اخلاق است. موضوع اینست که چگونه یک مبارز، یک فعال حقوق بشر و کسی که خودش را برانداز یک رژیم ضدبشری می‌داند، به خود اجازه می‌دهد که بابت «مبارزه»ی خود یا خانواده‌اش از پولی که به مردم متعلق است، «غرامت» بخواهد؟! در جواب آنان که می‌گویند این پول‌ها به هر کس برسد بهتر است تا به رژیم برسد، باید گفت شگفتا! با این حساب باید از خاوری و باقی اختلاسگران تشکر کرد که پول مردم را در جیب مبارک گذاشتند که مثلا دست رژیم به آن نرسد!
از سوی دیگر، از این به بعد میلیون‌ها مردم داخل کشور پرونده‌ای باز کنند و بابت هر روز زندانی بودن یا خسارت‌هایی که به اشکال مختلف به آنها وارد شده، مبلغی به عنوان غرامت طلب کنند. در اینصورت باید تمام ایران را به طالبان غرامت تحویل داد!
به غرامت‌طلبان و طرفداران‌شان پرداختیم خوب است به کسانی که سکوت را ترجیح داده‌اند نیز پرداخت. آنها چرا سکوت کرده‌اند و تا کِی می‌خواهند به سکوت خود ادامه دهند؟ آیا نفعی از این سکوت می‌برند؟ آیا بر سفره غرامت‌خواهان نشسته‌اند؟
باورکردنی نیست که هزاران ایرانی در راه آزادی میهن از شرّ جمهوری اسلامی حتا با جان خود هزینه داده باشند و چند نفر بابت «مبارزه» خود و خانواده چنین غرامت‌های سنگینی طلب کنند. اگر دادگاه‌ها به سود آنها رأی دهند، چه ساز و کاری وجود دارد که ادعاهای آنها را مبنی بر تخصیص این مبالغ به «آسیب‌دیدگان» پیگیری کند؟! چه کسی این «آسیب‌دیدگان» را بر اساس چه ضوابطی تعیین می‌کند؟ آیا کارگرانی که ماه‌هاست حقوق نگرفته‌اند و یا اخراج شده‌اند، جزو این آسیب‌دیدگان هستند؟ کشته‌شدگان و مجروحان و زندانیان و خیل معترضان و اعتصابیون و بازنشستگان و مالباختگان و… آسیب‌دیده به شمار می‌آیند؟ با شرایطی که ایران در آن بسر می‌برد، آیا بهترین کار این نبود که جهت حفظ این اموال برای نرسیدن به دست جمهوری اسلامی تلاش شود و نه اینکه هجده میلیون دلار از همین پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی بابت بدهی جمهوری اسلامی به سازمان ملل پرداخت گردد؟! کدامیک از غرامت‌خواهان برای جلوگیری از این پرداخت که در ارتباط با مذاکرات وین و «احیای برجام» صورت گرفته، تلاش کرده است؟!
*نگار جوکار فعال مدنی و حقوق بشر است.
♦← انتشار مطالب دریافتی در «دیدگاه» و «تریبون آزاد» به معنی همکاری با کیهان لندن نیست.
