چه هنگام کار و چه در خانه، ما بیش از پیش کمتحرک هستیم. نوشتن و خواندن در حالی که دراز کشیدهاید، تماشای تلویزیون و یا انجام بازیهای ویدئویی، در اینترنت به دنبال مطلبی گشتن، اتومبیلسواری، همه اینها اعمالی است که موجب کاهش تحرک ما میشود و آن را به پایینترین میزان خود میرساند.
یک شخص بالغ بطور متوسط روزی چهار ساعت و سی و هشت دقیقه کارهای بدون تحرک و نشسته انجام میدهد و غالباً کار روزانهاش نیز تحرک ندارد.
آمار و مطالبی که گفته شد بر اساس گزارش مقامات فرانسوی در سال ۲۰۰۸ تنظیم شده است. گرچه پس از این گزارش، مطلب تازهای در رسانهها اعلام نشده ولی بنا به گزارش مقامات ورزشی کشور، این بیتحرکی افزایش یافته است.
همه میدانیم که عدم تحرک برای قلب و رگها مخاطرات فراوانی دارد و در حال حاضر مشکل است بتوان گفت چه میزان بیحرکتی را میتوان عدم تحرک بهحساب آورد. پاسخ این سؤال بستگی به نظر دانشمندان و مؤسسات علمی دارد. برای آنکه بتوانید تشخیص دهید در چه مرحله از زندگی روزانه و چه میزان بدون تحرک هستید، نکات جالب و روشنگرانهای وجود دارد.
لااقل ۶۰ درصد جمعیت جهان بدون تحرک هستند.
عدم تحرک وضعیتی است که شخص در حال بیداری است که میزان مصرف انرژی آن کم است، این کاهش میزان مصرف انرژی، در حال نشستن یا دراز کشیدن است. بیتحرکی پدیدهای ناشی از زندگی و اجتماع مدرن است. ما شغلهایی داریم کمتحرک و بنا بر برآورد سازمان بهداشت جهانی این پدیده ۶۰ تا ۸۵ درصد جمعیت جهان را در بر میگیرد.
در نشریات علمی جهان دلایل روزافزونی انتشار مییابد مبنی بر اینکه بیتحرکی به خودی خود اثر زیانآوری بر تندرستی انسان دارد. اگر این بیتحرکی از قبل همراه با اضافه وزن و یا چاقی، بیماری قند درجه ۲، فشار خون، ناراحتیهای مربوط به چربی باشد تأثیر مهمتر دیگری نیز دارد و آن دو برابر کردن امکان ابتلا به بیماریهای قلبی است. علاوه بر تمام این زیانها، کمتحرکی خطر ابتلا به پوکی استخوان، افسردگی و اضطراب را نیز افزایش میدهد. سازمان بهداشت جهانی بیتحرکی را یکی از ده عامل خطر مرگ در جهان میداند.
با تمام این احوال، درحال حاضر وسیلهای وجود ندارد که آن را اندازه گرفت. بیتحرکی به صورت مدت زمانی است که کمتر از میزان معین، انرژی به کار میرود که تقریباً یک برابر و نیم میزانی است که شخص مشغول استراحت است. منتها در این زمنیه اتفاق نظر وجود ندارد و میزان انرژی مصرفشده هنگام استراحت، به دقت تعیین نشده است.
اندازهگیری با «آکسلرومتر»
accelerometer دستگاهی است که میزان قابل قبول مصرف انرژی ما را نشان میدهد. آنچه مورد نظر گروه پژوهشی در این زمینه بود، تعیین میزان دقیق مخاطرات قلبی ناشی از بیتحرکی بود و برای تعیین این میزان، بهترین وسیله آکسلرومتر بود (آکسلرومتر دستگاهی است که میزان انرژی به کار رفته را هنگام تسریع آهنگ تحرک نشان میدهد).
با پرسشنامههای علمی به افراد مورد آزمایش نیز میتوان زمان بیتحرکی در هر روز را اندازه گرفت.
برای برآورد وضع شخصی خودتان میتوانید جمع دقیق مدت زمان بیتحرکی خود در طول روز را چه در خانه و چه در محل کار یادداشت کنید. عیب این راه حل آن است که شخص مثلا زمان گفتگوی تلفنی را در حالی که روی نیمکت نشسته است از قلم بیاندازد و یا آن را به صورت کمتری یادداشت کند و یا همین کار را در نوشتن مدت زمانی که با کامپیوتر و اینترنت سرگرم است، تکرار کند تا خود را بیشتر از آنچه هست پرتحرک جلوه دهد.
به هر حال، هر کس برای تندرستی خود و محدود کردن خطر ابتلا به بسیاری از بیماریها باید تحرک داشته باشد و با بیتحرکی مبارزه کند؛ از روی صندلی محل کار خود هرچه بیشتر بلند شود، بجای استفاده از آسانسور از پله بالا و پایین برود، راه برود و تا آنجا که ممکن است از دوچرخه استفاده کند، تا حد امکان کارهای خانه را خودش انجام بدهد، باغبانی کند، جارو کند، هر کاری که شخص را به حرکت درآورده و از حالت نشستن دربیاورد برایش مفید است و ضامن تندرستی اوست.
*منبع: The conversation France
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن