همراه با افزایش بحرانهای اقتصادی در ایران، گزارشها و آمارهای مربوطه نیز طی سه سال اخیر یکی پس از دیگری حذف شده و دولت از انتشار آمارها جلوگیری میکند. یکی از جدیدترین آمارهایی که به فهرست آمارهای «محرمانه» افزوده شده، رقم فروش نفت است.
یکی دیگر از مهمترین آمارهایی که انتشار آن از سوی دولت روحانی ممنوع اعلام شد، نرخ تورم از سوی بانک مرکزی است. پیشتر در ایران مرکز آمار و بانک مرکزی هر دو اقدام به صورت ماهانه به انتشار جزییات آمار تورم میکردند.
بانک مرکزی از سال ۱۳۹۷ دیگر اقدام به انتشار آمار اقتصادی و تورم نکرده و در شهریور ۱۳۹۸ اعلام شد انتشار آمار بانک مرکزی از سوی دولت ممنوع شده است. قابل توجه اینکه آمارهای بانک مرکزی اغلب موارد بیشتر از تورم مورد ادعای مرکز آمار ایران بود.
بانک مرکزی همچنین آمارهای مربوط به نرخ رشد اقتصادی، جزئیات درآمد مالیاتی و قیمت هفتگی کالاها و خدمات را نیز منتشر نمیکند آنهم در حالی که سالها این آمارها به صورت منظم از سوی بانک مرکزی منتشر میشد.
اما این تنها آمار اقتصادی و تورم از سوی بانک مرکزی نیست که به آمار محرمانه تبدیل شده بلکه بسیاری دیگر از آمار و ارقام اقتصادی نیز طی دو سال گذشته منتشر نمیشوند.
روند انتشار آمارها از سوی مرکز آمار هم به روال گذشته انجام نمیشود و از چند ماه پیش دسترسی به بخش مهمی از آمارهای این نهاد، پولی شده است. اگرچه گفته شده بود که این مرکز قصد دارد از این طریق درآمدزایی کند، اما همان زمان یک منبع آگاه از یک نهاد اقتصادی کشور گفت: «از سمت مقامهای بالا به ما دستور دادهاند که آمارها منتشر نشود و بطور محترمانه در اختیار تشکلها قرار گیرد.»
گمرک هم آمارهای مربوط به جزییات صادرات غیرنفتی و واردات را از سال ۹۶ به بعد منتشر نکرده. این در حالیست که در سالهای گذشته آمار تجارت خارجی کشور اعم از صادرات و واردات و کشورهای هدف، ماه به ماه منتشر میشد. دلیل توقف آمارهای گمرک، کاهش صادرات غیرنفتی عنوان شده است!
آمار مربوط به بنگاههای اقتصادی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به فهرست آمارهای ممنوعه رفته و دیگر وزارت صمت آماری درباره واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی منتشر نمیکند.
آمارهای مربوط به جذب سرمایه خارجی نیز پیشتر از سوی سازمان «سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران» منتشر میشد که در سالهای اخیر این آمار منتشر نشده است.
عملکرد بانکهای غیربورسی و سود پیشبینیشده هر سهم از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز منتشر نمیشوند.
یکی از آخرین آمارهای اقتصادی حذف شده، رقم فروش نفت است! توجیه مسئولان نظام از سانسور آمار فروش نفت «سوء استفاده دشمنان» و «شرایط جنگ اقتصادی» عنوان شده است!
شرایط تحریم سبب شده جمهوری اسلامی به صورت مخفیانه و قاچاقی نفت بفروشد. جدا از اینکه عدم اعلام آمار فروش نفت به دلیل فاش نشدن راههای فروش نفت و جلوگیری از رصد راههای فروش نفت توسط آمریکا توجیه شده، اما به نظر میرسد این آمار چنان اندک است که هراس و وحشت عمومی نسبت به اقتصاد نفتی ایران ایجاد خواهد کرد.
خردادماه امسال محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: «صادرات نفت و گاز و درآمد آن از ۱۱۹ میلیارد دلار در آغاز دهه ۹۰ به ۸.۹ میلیارد دلار رسیده و اینکه در سال جاری به چه عددی میرسد در جلسه غیرعلنی و غیررسمی عرض میکنم!»
این نشان میدهد که مقامات جمهوری از حتی بیان پیشبینیهای خود به صورت علنی نیز هراس دارند چرا که نمیتواند نشاندهنده عمق فاجعه اقتصادی در کشور نباشد.
علی ربیعی(عباد) سخنگوی دولت هفته گذشته به صورت رسمی اعلام کرد که «آمار دقیق فروش نفت را اعلام نمیکنیم، وزارت نفت تمام توان خود برای فروش نفت را به کار می بندد ولی با توجه به اینکه سیاست ما انتشار اطلاعات اینچنین در شرایط جنگ اقتصادی نیست، آمار دقیقی ارائه نخواهیم کرد!»
عدم انتشار آمار اقتصادی با انتقادهای زیادی از سوی کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و فعالان تجاری کشور روبرو شده است. در همین رابطه پدرام سلطانی عضو اتاق بازرگانی به وبسایت تجارت نیوز گفته است: «آمارها و گزارشهاى اقتصادى و تجارى را به بهانه سوء استفاده دشمن منتشر نمىکنند. برادر جان! آنها آمارهاى کشور را دقیقتر از شما دارند. ما دورنما که نداشتیم، اکنون روزنما را هم از ما گرفتید!»
احمد میرمطهری دبیرکل پیشین بورس اوراق بهادار تهران نیز در یادداشتی با انتقاد از این رویه نوشته بود: «سوال مهم این است که فعالیت اقتصادی چقدر بدون آمار امکانپذیر است؟ چرا که بدون در دست داشتن آمار و محاسبه شاخصهای کلیدی اقتصادی و اجتماعی نمیتوان تصویری روشن از قامت اقتصاد ملی در دست داشت. آمار صادرات و درآمد نفتی که اکنون محرمانه تلقی میشود، آماری مهم و حیاتی در شرایط فعلی است چراکه میزان آن حداقل در تعیین نرخ دلار موثر است.»
به گفته احمد میرمطهری «اگر چه ربیعی گفته این آمار را به دلیل جنگ اقتصادی منتشر نمیکند، اما در اقتصاد نفتی ایران، آمار صادرات، فروش و درآمد نفتی نمیتواند جزو آمارهای محرمانه باشد چراکه بودجه به درآمد آن وابسته است و تبعات مبهم بودن این آمار برای اقتصاد بسیار زیاد است.»