کمیسیون تلفیق مجلس یازدهم کشت برنج به عنوان از محصولات کشاورزی که کاشت آن با مصرف بالای آب همراه است را در سراسر کشور آزاد کرده است. دو سال پیش و در پی بحران خشکسالی کاشت برنج در استان‌های ایران، بجز استان گیلان و مازندران، ممنوع شده بود.
کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰ در اقدامی عجیب و درست همزمان با تشدید بحران خشکسالی در کشور رمضانعلی سنگدوینی نماینده گرگان و آق‌قلا و عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰ خود را پیشنهاددهنده این طرح معرفی کرده و گفته است: «معیشت کشاورزان در گرگان به پایین‌ترین حد خود رسیده و با ممنوعیت کشت برنج، شغل این کشاورزان از دست رفته است.»
هیئت وزیران دو سال پیش و در آبان ۱۳۹۷ به دلیل «محدودیت‌های منابع آبی» کشت برنج در خارج از استان‌های گیلان و مازندران را ممنوع کرده بود. در مصوبه هیئت وزیران، وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده بود تا نسبت به معرفی کشت‌های جایگزین برنج اقدام و فعالیت‌های ترویجی و کمک‌های فنی و اعتباری را در راستای آن انجام دهد و همزمان با آن از ارائه خدمت به کشاورزانی که در استان‌های ممنوعه کشت برنج خودداری کند.
پیش از آن رضا اردکانیان وزیر وقت نیرو از برنامه دولت برای ایجاد محدودیت در کاشت برخی محصولات کشاورزی به دلیل بحران کم‌آبی خبر داده و گفته بود: «با توجه به کاهش بارندگی‌ها و اولویت تامین آب آشامیدنی، محدودیت برای بخش‌های مختلف کشاورزی ایجاد می‌شود.»
https://kayhan.london/1397/01/26/%d9%88%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d9%86%db%8c%d8%b1%d9%88-%d8%ae%d8%a8%d8%b1-%d8%af%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%ad%d8%af%d9%88%d8%af%db%8c%d8%aa-%da%a9%d8%b4%d8%aa-%d8%a8%d8%b1%d8%ae%db%8c-%d9%85%d8%ad%d8%b5%d9%88
اکنون با گذشت بیش از دو سال از زمان تصویب ممنوعیت کشت برنج در استان‌های ایران به استثنای مازندران و گیلان، و در شرایطی که بحران کم‌آبی جدی‌تر شده کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی با ادعای پوپولیستی حمایت از معیشت کشاورزان، کشت برنج را آزاد کرده است.
این تصمیم از سوی نمایندگان مجلس در حالی گرفته شده که همزمان رئیس مرکز خشکسالی کشور خبر داد فقط ۳۰ درصد از بارندگی سالانه برای تأمین آب کشور اتفاق افتاده است. احد وظیفه رئیس مرکز خشکسالی کشور گفته بود که «بارش‌ها در کل کشور ۲۵ درصد کمتر از نرمال است. بطور کلی تاکنون در ایران ۶۸ میلیمتر بارش داشته‌ایم این درحالیست که میزان نرمال بارش در کشور از مهرماه تا اوایل بهمن حدود ۹۱ میلیمتر است.»
https://kayhan.london/1399/11/05/%d8%b4%da%a9%d8%b3%d8%aa-%d8%aa%d8%a6%d9%88%d8%b1%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%aa%d9%8e%d8%b1%d8%b3%d8%a7%d9%84%db%8c%d8%9f-%d8%b3%d8%a7%d9%84-%db%b1%db%b3%db%b9%db%b9-%d8%a8
عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در واکنش به تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه به روزنامه اعتماد گفته که «تاراج آب به بهای تولید برنج، خیانت و جنایت بزرگی علیه نسل‌های آینده کشور است» و افزوده که «مجامع بین‌المللی توصیه می‌کنند که در یک کشور، باید حداکثر از ۴۰ درصد از منابع تجدیدپذیر آبی استفاده شود. مصرف ما در حال حاضر بیش از صد درصد است. با شیوه موجود هم منابع آبی برای نسل‌های آینده به جای نخواهیم گذاشت.»
عزت‌الله رئیسی کارشناس آب در گفتگو با روزنامه ایران تعیین نوع محصول برای کشت را خارج از وظایف مجلسی‌ها می‌داند و می‌گوید: «این تصمیم‌ها باید بر اساس تراز سطح آب‌های سطحی و زیرزمینی، توسط وزارت نیرو گرفته شود نه مجلس.»
رئیسی تأکید کرده که «برنج به هیچ وجه نباید خارج از استان‌های شمالی کاشته شود، چون به بحران‌های شدید منجر می‌شود.»
مرتضی افتخاری رئیس سابق مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو نیز کاشت برنج خارج از استان‌های شمالی را اصولی نمی‌داند و گفته است: «کشت برنج در استان‌های شمالی یعنی گلستان، مازندران و گیلان هم باید بر اساس میزان بارش‌ها کم و زیاد شود.»
بنفشه زهرایی دبیر کارگروه سازگاری با کم‌آبی وزارت نیرو نیز به روزنامه اعتماد گفته کاشت برنج در خارج از استان‌های گیلان و مازندران به معنای مصرف ۱۰ میلیارد مترمکعب آب است و افزوده که «این عدد چیزی نزدیک به دو برابر کسری متوسط سالانه آبخوان‌های کشور است. بنابراین مصرف آب این برنج‌کاری‌ها در سرجمع مصارف آب کشور عدد بسیار قابل ملاحظه‌ای است و فقط از باب مقایسه، نزدیک به سه برابر کل آبی است که در حال حاضر و برای همه طرح‌های توسعه بخش صنعت کشور در نظر گرفته شده است.»
این در حالیست که در مقابل برخی گزارش‌ها مدعی هستند که مصوبه دو سال پیش هیئت دولت روحانی برای ممنوعیت کشت برنج در خارج از استان‌های گیلان و مازندران اصلا اجرا نشده و وزارت جهاد کشاورزی وظیفه خودش در ایجاد امکانات و بسترهای لازم برای تشویق کشاورزان به کشت محصولاتی را که به آب کمتر نیاز دارند فراهم نکرده است.
در همین رابطه خبرگزاری تابناک در گزارشی نوشته لغو این مصوبه به دلیل اجرا نشدن مصوبه هیئت دولت از جمله «قصور و کوتاهی چشم گیر وزارت کشاورزی که حتی نتوانست به شالیکاران کشت جایگزین معرفی کند» بوده است.
در این گزارش آمده که «وزارت کشاورزی به تعهداتش در این خصوص عمل نکرد و چه بسا نیاز به گفتن نباشد که کشاورزان هم این مصوبه و ممنوعیت وضع شده را به هیچ انگاشتند و تقریبا کشت برنج در هیچ نقطه از کشورمان متوقف نشد؛ چه در استان‌هایی که وضعیت آبی بدی نداشتند و چه حتی در مناطقی از کشور که از فرط کم آبی و خشکسالی، شهره شده اند؛ مثل اصفهان که زاینده رودش را هم تقریبا از دست داده، اما کشت برنج در آن با قوت ادامه دارد.»
عزیزان، این ها خوب می دانند که چه می کنند. طبق برنامه جلو می روند. به هرشکل منتظرند!