در شرایطی که تولید گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات در ایران به شدت کاهش یافته و قیمت این محصولات افزایش چشمگیری پیدا کرده است، شیوع همزمان بیماری طاعون در دامداری‌ها و آنفولانزای مرغی در مرغداری‌ها به تهدیدی برای تأمین پروتئین حیوانی در کشور تبدیل شده است.
در روزهای گذشته بیماری طاعون دامی دست‌کم در چهار استان مازندران، خوزستان، البرز و خراسان شمالی شیوع پیدا کرده است.
منصور پوریان رئیس شورای تامین دام کشور گفته که طاعون به دلیل گرانی دارو و خشکسالی شیوع پیدا کرده و اگر کنترل نشود ممکن است دام‌های زیادی تلف و گوشت گران شود.
به گفته رئیس شورای تأمین دام کشور با شیوع این ویروس عملا ممنوعیت صادرات دام تقویت می‌شود و اگر در روزهای گذشته قرار بود دامها به دلیل انباشت چربی صادر شوند، دیگر این اتفاق نمی‌افتد. این مشکل در مناطق حساس که جمعیت دام زیاد است، به وجود آمده و حالا دامداران علاوه بر کمبود خوراک با معضل بیماری هم روبرو شده‌اند.
حمید رمضانی مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی نیز خبر داده که «بر اساس نتیجه آزمایش‌ها، علت مرگ وحوش منطقه سالوک شهرستان اسفراین طاعون نشخوارکنندگان کوچک است که باید اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.»
مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی افزوده که «خشکسالی و کاهش علوفه در طبیعت سبب ضعف جسمانی وحوش شده است؛ توصیه ما این است که برای بهبود وضعیت وحوش، تغذیه دستی هم در برنامه قرار گیرد.»
بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی واگیر دامی است که طی سال‌های گذشته موجب تلفات زیادی در بین علفخواران وحشی کشور شده است. طاعون نشخوارکنندگان کوچک در ایران بیشتر از دام‌های اهلی آلوده به این بیماری که واکسیناسیون نشده‌اند و از طریق آلوده شدن علوفه مرتعی و آبشخورهای مشترک میان حیات وحش و دام اهلی به حیات وحش منتقل می‌شود.
شهاب‌الدین منتظمی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفت: «گرچه سازمان دامپزشکی همچون سال‌های گذشته واکسیناسیون دام‌های اهلی را در دستور کار خود قرار داده است اما متأسفانه یکی از اصلی‌ترین دلایل درگیر شدن جمعیت حیات وحش، ورود دام و گله‌های اهلی به مناطق حفاظت شده سازمان و گذر از این مناطق بوده است که با توجه به شرایط خشکسالی، کمبود آب و استفاده مشترک حیات وحش و دام اهلی از آبشخورهای مشترک، احتمال سرایت و گسترش این بیماری وجود دارد.»
جدا از بحرانی که بیماری طاعون می‌تواند در بازار گوشت قرمز و لبنیات ایران ایجاد کند، همزمان آنفولانزای مرغی و نیوکاسل نیز در مرغداریهای چند استان شیوع پیدا کرده است.
محمدحسین زمانی‌راد رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران خوزستان اعلام کرده که در ماه آینده به دلیل تلفات بالای ۵۰ درصد در بعضی از واحدهای مرغداری شمال خوزستان به علت بیماری آنفولانزای مرغی و نیوکاسل، با مشکل کمبود مرغ مواجه خواهیم شد.
به گفته محمدحسین زمانی‌راد «با بروز این بیماری‌ها، هیچ دارویی نمی‌تواند جوجه‌ها را درمان کرده و زنده نگه دارد.»
بیماری آنفولانزای مرغی در مرغداریهای استان خراسان جنوبی نیز شیوع پیدا کرده است. جواد اکبری‌زاده معاون دانشگاه علوم پزشکی زابل نسبت به خرید مرغ زنده هشدار داد و گفته که «با توجه به حجم گسترده ورود مرغ زنده از مقصد خراسان جنوبی، امکان درگیر شدن مرغداریهای منطقه با این بیماری محتمل است.»
نورمحمد فردی معاون استانداری البرز نیز با اشاره به مقام سوم این استان در تولید مرغ گوشتی و تخم‌گذار بر لزوم حساسیت بیشتر دستگاه‌های اجرایی برای جلوگیری از شیوع این بیماری در مرغداریهای استان البرز تأکید کرده است.
نورمحمد فردی با بیان اینکه «در استان البرز ۱۵۴ واحد تولید مرغ گوشتی و ۱۱۴ واحد مرغ تخم‌گذار فعالیت می‌کنند» گفته که «در سال ۹۶ بواسطه آلودگی واحدهای تولیدی مرغ گوشتی و تخم‌گذار استان به ویروس آنفولانزای مرغی، ۶۸ میلیارد تومان خسارت وارد شد که باید امسال تمهیدات لازم به منظور کنترل و مقابله با آن بیش از پیش مورد توجه مسئولان ذیربط قرار گیرد.»
شیوع این بیماری‌ها در ایران در شرایطی اتفاق می‌افتد که دامداران و مرغداران با مشکلات دیگری نیز برای تولید روبرو بودند. افزایش قیمت نهاده‌های دامی و دیگر هزینه‌های تولید، قیمت‌گذاری دستوری، قوانین و ابلاغیه‌های بی‌اساس دولت از جمله مشکلات دامداران و مرغداران است.
هزینه و ریسک بالای تولیدات در کشور سبب شده که بسیاری از مرغداران و دامداران طی دو سال گذشته حجم تولید را کاهش و یا واحد تولیدی را تعطیل کنند تا از ورشکستگی جلوگیری کنند. در چنین شرایطی از یکسو قیمت گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر امنیت غذایی در حوزه پروتئین‌های گیاهی با تهدید روبرو شده است.
شیوع بیماری طاعون دامها؛ حتی حیوانات هم از گزند اسلام و رژیم در امان نیستند.