Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و ششم ـ شماره ۲۴۳ (دوره جديد

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪1۷۰۹‬‬
‫جمعه ‪ ۱۳‬تا پنجشنبه‪ ۱۹‬دیماه ‪۱۳۹۸‬خورشیدی‬

‫در همین راستا بود که اعضای علنی‬ ‫خاطرات رضا طاهری در گفتگو با حمید احمدی (‪)1‬‬ ‫در زندان حکومت اسلامی‬
‫حزب در وجه غالب در محیط کار و‬
‫یا در پیرامون زندگیشان به عنوان‬ ‫طاهری‪ :‬من در خط امام قرار داشتم ولی‬ ‫احمدی‪ :‬در رابطه با زندانی شدن‬
‫تودهای شناخته شده بودند‪ .‬او هیچ‬ ‫به مسجد نمیرفتم‬
‫طرح سیاسی برای مقطع احتمالی‬ ‫لطفا بفرمایید شما چگونه و به چه‬
‫یورش به حزب درنظر نگرفته بود‪ .‬در‬ ‫احمدی‪ :‬کیانوری حتی در زمانی که هزاران زندانی سیاسی در زندانهای جمهوری اسلامی تحت‬
‫اینجا‪ ،‬صحبت من در چارچوب همان‬ ‫شکنجه قرار داشتند خمینی را یک شخصیت روشن بین و ضد استبداد معرفی میکرد‬ ‫علت زندانی شدید؟‬
‫الگوی نظری ـ سیاسی اتخاذ شده آن‬ ‫طاهری‪ :‬در رابطه با یورش‬
‫مجموعه ‪ ۵۵‬خاطرات که تا کنون گردآوری کردهام ـ‬ ‫شفاهی که وی زحمت تدوین و انتشار آن را برعهده‬ ‫رژیم ملایان خواستار آن است که «هولوکاست» در‬ ‫سرتاسری به حزب توده در ‪۷‬‬
‫زمان کیانوری است‪.‬‬ ‫سه نسل از فعالان سیاسی و فرهنگی اپوزیسیون ایران‬ ‫گرفته‪ ،‬کوشش ارزندهای است در جهت این مقصود‪.‬‬ ‫معرض بازبینی قرار گیرد و حقیقت امر آشکار شود که‬ ‫اردیبهشت ‪ ۱۳۶۲‬بود که من را به‬
‫والا از نقطه نظر نظری و نقد تفکر‬ ‫چنین حادثهای در دوران تسلط نازیها بر آلمان صورت‬ ‫عنوان تودهای بازداشت و زندانی‬
‫ساختارهای سیاسی ـ ایدئولوژیکی‪،‬‬ ‫در قرن بیستم ـ که به چاپ میرسد‪.‬‬ ‫رضا طاهری که در تاریخ ‪ ۹‬فروردین ‪ 1۳8۵‬در تهران‬ ‫گرفته یا داستانی است ساخته و پرداخته صهیونیسم‬
‫از پایه آن تفکر سیاسی و تشکیلاتی‬ ‫راوی متولد سمنان در سال‪ 1۳۰۲‬و از اوایل دهه‪1۳۲۰‬‬ ‫درگذشت‪ ،‬یکی از فعالان تودهای بود‪ .‬او تقریبا تمام‬ ‫بینالمللی به قول آنان‪.‬تحقیق و بررسی درباره هر‬ ‫کردند‪.‬‬
‫هیچوقت نمیتوانست به یک ساختار‬ ‫از مسئولین جنبش دهقانی در گرمسار و روستاهای‬ ‫زندگی خود را وقف آرمانی کرد که بدان عقیده داشت‪.‬‬ ‫رویداد تاریخی کاری است پسندیده اما هزینه آن را‬
‫و نظم دمکراتیک ـ چه در حوزه‬ ‫رنجهای زیادی در طول بیش از نیم قرن فعالیت حزبی‬ ‫همبایددرنظرگرفت‪.‬هزینهسنگیناثباتبیپایهبودن‬ ‫لطفا درباره چگونگی بازداشت و‬
‫تشکیلات سیاسی خارج از حکومت و‬ ‫اطراف آن بوده است‪.‬‬ ‫متحمل گشت که درباره آنها با حمید احمدی گفتگو‬ ‫«هولوکاست» را به چه دلیل باید ملت ایران بپردازد که‬
‫چه در یک نظام حکومتی ـ بیانجامد‪.‬‬ ‫زمینه آشنایی و سپس گفتگوی من با آقای رضا‬ ‫بردن شما به زندان توضیح بفرمایید‪.‬‬
‫حتی به فرض اینکه خط سیاسی ـ‬ ‫طاهری برای ضبط خاطراتشان توسط فرزند ایشان‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫کمترین ارتباطی با قضیه نداشته است؟‬ ‫ـ من در روز ‪ ۷‬اردیبهشت ‪۱۳۶۲‬‬
‫فکری کیانوری روزی به قدرت سیاسی‬ ‫آقای دکتر عباس طاهری در برلین فراهم آمد‪ .‬این‬ ‫بیشترین رنجها را رضا طاهری در دوران پس از انقلاب‬ ‫در ایران اگر مرجعی برای این گونه تحقیقات وجود‬ ‫در منزل خودم بودم و سخت مریض‬
‫میرسید‪ ،‬فقط یک دیکتاتوری دیگر‬ ‫گفتگو طی ‪ ۹‬جلسه از تاریخ ‪ ۲1‬شهریور ‪ 1۳8۰‬تا ‪۲۰‬‬ ‫تحمل کرد‪ ،‬زمانی که به گمان او و آرمانخوهانی مثل او‬ ‫پیدا کرد پیش از آن که به پرونده کشتار یهودیان در‬ ‫و با تب بالا در بستر بیماری‪ .‬صبح آن‬
‫در پوشش کمونیسم اردوگاهی و‬ ‫مهر همان سال در ‪ 1۵‬ساعت فیلم ویدیویی ضبط‬ ‫با یک رویداد انقلابی‪ ،‬تاریخ ایران به نفع طبقه رنجبر‬ ‫دوران حکومت هیتلر بپردازد باید پرونده کشتارهای‬ ‫روز خبردار شدیم که به منزل پسرم‬
‫استالینیسم جانشین دیکتاتوری‬ ‫گردیده است‪ .‬آقای طاهری در تاریخ‪ ۹‬فروردین‪1۳8۵‬‬ ‫و زحمتکش ورق خورده و آرزوی دیرینه طرفداران‬ ‫دورانخمینیرابگشایدودرمعرضافشاگریقراردهد‬ ‫انوشه رفتند و او را بازداشت کردند‪ .‬با‬
‫وحشتناک مذهبی میشده است‬ ‫همان گونه کهخروشچف پروندهجنایاتدوره استالین‬ ‫مطلع شدن از این جریان‪ ،‬سه پسرم‬
‫که امروز ما داریم‪ .‬صادقانه تاریخ را‬ ‫در تهران درگذشت‪».‬‬ ‫حکومت خلقی تحققپذیر شده بود‪.‬‬ ‫خسرو‪ ،‬سیامک و بابک از منزلمان‬
‫نگاه میکنیم و چوهر چنین بینشی‬ ‫از این کتاب‪ ،‬ما بخشی را که مربوط به بگیر و ببند‬ ‫در این دوره است که رضا طاهری و فرزندانش طعم‬ ‫را در برابر کنگره بیستم حزب کمونیست گشود‪.‬‬ ‫بیرون رفتند و دیگر از آن لحظه‬
‫را به مثابه خودآگاهی انتقادی مورد‬ ‫تودهایها در سال ‪ 1۳۶۲‬و ادامه ماجرا تا کشتار بزرگ‬ ‫زندانهای انقلاب را میچشند و پسر جوانی «انوشه»‬ ‫چنین روزی سرانجام فرا خواهد رسید‬ ‫تا یک سال و نیم بعد نمیدانستم‬
‫بحث و گفتگو قرار میدهیم‪ .‬البته‬ ‫سال ‪ 1۳۶۷‬میشود برای صفحه «خاطرات و تاریخ»‬ ‫در کشتار بزرگ سال ‪ ۶۷‬قربانی سر پرشور و خوی‬ ‫سرنوشتشان چه شده است‪ .‬وقتی در‬
‫این مسأله تنها مربوط به حزب توده‬ ‫آرمانجوی خود میشود‪ .‬در مقدمه کتاب‪ ،‬دکتر حمید‬ ‫تا آن زمان‪ ،‬کاری که میتوان کرد گردآوری مدارک و‬ ‫آن روز‪ ،‬آن سه پسرم خانه را ترک‬
‫ایران نمیشود‪ ،‬بلکه شامل همه‬ ‫برگزیدهایم که در چند شماره خواهید خواند‪.‬‬ ‫ضبط و ثبت شهادت شاهدان این جنایات است‪ .‬کتاب‬ ‫میکردند‪ ،‬من توان حرکت نداشتم‬
‫جریانهای سیاسی ـ ایدئولوژیک‬ ‫یادآور میشویم که حمید احمدی خود یکی از‬ ‫احمدی مینویسد‪:‬‬ ‫تازهناخدادکترحمیداحمدی(گذرازکوههای َسر ُهرـ‬ ‫و تنها توانستم با تن خستهام و با‬
‫میشود‪ .‬خواه غیرمذهبی باشد و‬ ‫قربانیان این بگیر و ببند بود و اگر موفق به فرار نمیشد‪،‬‬ ‫«کتابی که در دست دارید‪ ،‬خاطرات آقای رضا طاهری‬ ‫خاطرات رضا طاهری) ششمین کتاب از مجموعه تاریخ‬ ‫چشمانم آنان را بدرقه کنم که از در‬
‫خواه مذهبی‪ .‬واقعیت این است‪ ،‬همه‬ ‫است‪ .‬این کتاب‪ ،‬ششمین کتاب خاطرات است از‬ ‫خانه بیرون رفتند‪ .‬تب شدید ناشی از‬
‫احزاب‪ ،‬سازمانها‪ ،‬گروهها و جریانهای‬ ‫او نیز سرنوشتی چون دریادار افضلی پیدا میکرد‪.‬‬ ‫آنلفوآنزا بی رمقم کرده بود‪ .‬ساعت ‪۲‬‬
‫سیاسی ایران ـ غیرمذهبی و مذهبی‬ ‫بعد از ظهر همان روز عدهای ریختند‬
‫ـ در دوران انقلاب بهمن و سالهایی‬ ‫که در هر کشتارگاه حدود ‪ ۱۰۰‬کارگر‬ ‫این خانم کی بود؟‬ ‫و تعدادی از زندانیان را که من هم‬ ‫شاه به کمیته مشترک ضد خرابکاری‬ ‫به منزلمان‪ .‬در همان حالت بیماری‬
‫پس از آن حامل بینش ایدئولوژیک‬ ‫برای من کار میکردند‪ .‬این مطلب را‬ ‫یکی از آنها بودم با چشم بند به اطاق‬ ‫معروف بود‪ .‬تب شدید و شاید به ‪۴۰‬‬ ‫از آنان پرسیدم به چه دلیل و با کدام‬
‫ـ سیاسی بودند‪ .‬شاید به سختی‬ ‫هم بگویم‪ ،‬آنچه که در این ورقههایی‬ ‫ـ در آن موقع فقط میتوانستم‬ ‫دیگری بردند‪ .‬در این محل‪ ،‬اطاقک‪،‬‬ ‫درجه میرسید‪ ،‬لرز هم داشتم تا صبح‬ ‫حکم و مجوزی وارد خانهام شدهاید؟‬
‫بتوان در آن دوران موردی را استثنا‬ ‫که به عنوان بازجویی نوشتم‪ ،‬درباره‬ ‫حدس بزنم که صدای خانمی مسن‬ ‫اطاقک درست کرده بودند‪ .‬حالا در‬ ‫یکی از آنان گفت» ما خودمان‬
‫کرد که سازمان سیاسیای اعلامیه‬ ‫تودهای بودنم سکوت کردم و چیزی‬ ‫بود و از اینکه به او گفت‪ ،‬خودت همه‬ ‫این محل چند اطاقک بود و چند‬ ‫خوابم نبرد‪.‬‬ ‫حکمیم! در جوابش گفتم‪ ،‬عجب!‬
‫جهانی حقوق بشر و میثاقهای آن‬ ‫ننوشتم‪ .‬من در این دوره از عضویتم‬ ‫چیز را بهتر میدانی‪ ،‬میتوانست خانم‬ ‫نفر بودیم که به آنجا آورده بودند‪،‬‬ ‫آن شب برایم شب وحشتناکی بود‪.‬‬ ‫در عمرم چنین کلمهای را نشنیدهام‬
‫را به عنوان پایههایی برای یک نظام‬ ‫در حزب توده هیچوقت کار تبلیغی و‬ ‫مریم فیروز همسر کیانوری باشد‪ .‬بعدا‬ ‫برایم معلوم نبود‪ .‬چون همدیگر را‬ ‫یک پسرم را به زندان بردند و چهار‬ ‫که کسانی وارد منزل آدم بشوند و‬
‫دمکراسی قبول میداشت‪ .‬تراژدی‬ ‫ترویجی در محیط کارم درباره حزب‬ ‫برای من معلوم شد که او بوده است‪.‬‬ ‫نمیتوانستیم ببینیم‪ .‬وقتی همه در‬ ‫پسر دیگرم در شرایط زندگی مخفی‬ ‫بگویند‪ ،‬ما «خودمان حکمیم»‪ .‬دیدم‬
‫مسلط شدن حاکمیت خمینیسم در‬ ‫بعد از آن‪ ،‬آن حاجی گفت‪« :‬هویت‬ ‫داخل این اطاقکها نشستیم‪ ،‬گفتند‬ ‫که نگران سرنوشتشان بودم [منظور‬ ‫در دست یکی از آنها‪ ،‬نامهای است‬
‫توده نمیکردم‪.‬‬ ‫و تمام مسئولیتهای خودتونو در حزب‬ ‫چشم بندهایتان را بردارید‪ .‬وقتی‬ ‫پدرم از چهارمین فرزندش من هستم‬ ‫که نشانم داد و مضمون کلی آن این‬
‫ایران از این زوایه قابل تامل است‪.‬‬ ‫بنویسید و فکر نکنید که میتوانید‬ ‫چشم بندم را برداشتم‪ ،‬جلوی خودم‬ ‫که در آن زمان به عنوان جراح مغز و پی‬ ‫بود که آقای طاهری را برای دادن‬
‫ـ نظر شما درست است‪ .‬علاوه‬ ‫چگونه شما را به عنوان تودهای‬ ‫چیزی رو جا بگذارید‪ ،‬ما همه چیز رو‬ ‫چند صفحه کاغذ و یک خودکار و‬ ‫در ماموریت جبهه جنگ در بیمارستان‬
‫بر آن‪ ،‬دستگاه اطلاعاتی جمهوری‬ ‫در روبرو یک دستگاه تلویزیون دیدم‬ ‫پایگاه نیروی هوایی وحدتی در دزفول‬ ‫توضیحات به دادسرا بیاورید‪.‬‬
‫اسلامی از مدتها قبل تشکیلات حزب‬ ‫شناسایی کرده بودند؟‬ ‫میدونیم»‪.‬‬ ‫که دقایقی بعد معلوم شد که این‬ ‫بسر میبردم‪ .‬من شبانگاه ‪ ۷‬اردیبهشت‬ ‫شروع کردند به گشتن خانه‪.‬‬
‫توده و رفت و آمدها و ارتباطات و‬ ‫ـ مدتی طبقه سوم منزل ما‪ ،‬محل‬ ‫من شروع کردم به شرح زندگیم‬ ‫‪ ۱۳۶۲‬از دستگیری پدر و برادرم اطلاع‬ ‫اعلامیههای زیادی بود که بچهها در‬
‫حرکت این حزب را زیر نظر داشت‪.‬‬ ‫تشکیل حوزههای حزبی و فعالیت چند‬ ‫و تا کید به همه فعالیتهایی که در‬ ‫تلویزیونی است مدار بسته‪.‬‬ ‫یافتم‪ .‬روز ‪ ۸‬اردیبهشت عازم تهران‬ ‫رابطه با اول ماه مه (‪ ۱۱‬اردیبهشت‬
‫به خاطر دارم‪ ،‬روزی آقای ترابی وکیل‬ ‫تا از پسرانم بود‪ .‬حتی روزبه پسر کوچک‬ ‫طول این چند سال بعد از انقلاب‬ ‫در این زندان کمیته مشترک در آن‬ ‫شدم و تا زمان خروج از کشور در ‪۲۵‬‬ ‫‪ )۱۳۶۲‬تهیه کرده بودند و در طبقه‬
‫دادگستری به من تلفن زد تا دیداری‬ ‫من که هنوز سالهای اول دبیرستان بود‬ ‫داشتم که جز خدمت به مردم و انقلاب‬ ‫دورهای که من در آنجا زندانی بودم‬ ‫خرداد ‪ ۱۳۶۲‬زندگی مخفی داشتم‪.‬‬ ‫سوم منزلمان بود‪ .‬این پاسدارها کلید‬
‫یک صندوق حزب توده ایران درست‬ ‫نبود‪ .‬درباره ایجاد تعاونیها نوشتم‪.‬‬ ‫یک رئیس زندان بود که او را حاجی‬ ‫توضیح از دکتر عباس طاهری] نیاز‬ ‫طبقه سوم را از من گرفته بودند‪،‬‬
‫با او در دفتر وکالتش داشته باشم‪.‬‬ ‫کرده بود‪ .‬هر مهمانی که منزل ما‬ ‫درباره دراختیار قرار دادن بسیاری از‬ ‫صدا میکردند که آدم خیلی بددهنی‬ ‫به دستشویی پیدا کردم‪ .‬یکی از این‬ ‫آنجا را هم گشتند‪ .‬بعد رفتند روی‬
‫میآمد‪ ،‬اعانه جمع میکرد‪ .‬چندین‬ ‫امکانات مالی و تجربی خودم به طور‬ ‫بود‪ .‬بعد از دقایقی صدای کیانوری دبیر‬ ‫زندانبانان آمد و با چشم بند به سختی‬ ‫صندوقی که متعلق به همسرم بود‪.‬‬
‫این همان آقای ترابی است که در‬ ‫بار در روزنامه (مردم) ارگان حزب هم‬ ‫رایگان در خدمت انقلاب و بعد هم‬ ‫اول حزب توده را از این تلویزیون پخش‬ ‫از جایم بلند شدم‪ .‬به من گفت‪ ،‬سر‬ ‫در صندوق را باز کردند و گشتند‪۲۵ .‬‬
‫نوشتند که کمک روزبه به صندوق‬ ‫در دوران جنگ که آن همه خدمت‬ ‫کردند ولی تصویر او را نشان نمیدادند‪.‬‬ ‫روزنامه را بگیر! من گرفتم و بدین‬ ‫هزار تومان پول‪ ،‬که روی پاکت آن‬
‫دوران کودکیاش به پدرش اصرار‬ ‫حزب توده‪ .‬این فعالیت کوچکترین‬ ‫کردم یعنی همه آن مطالی که در‬ ‫در این دو روز‪ ،‬من هنوز سخت بیمار‬ ‫نوشته شده بود‪ ،‬امانتی که باید برای‬
‫فرزندم بود‪ .‬اصولا ما به عنوان خانواده‬ ‫گفتگو با جنابعالی درباره مسایل بعد از‬ ‫بودم‪ .‬از هم حرفهای کیانوری این‬ ‫ترتیب به دستشویی رفتم‪.‬‬ ‫پسر عمویم به اصفهان بفرستم‪ ،‬آن‬
‫کرد که او را به مدرسه بفرستد؟‬ ‫تودهای برای بعضی از آدمهای آن‬ ‫انقلاب مطرح کردم‪ ،‬مطالبی به عنوان‬ ‫نکته به طور برجسته در خاطرهام ماند‬ ‫پول را هم از درون صندوق برداشتند‬
‫ـ بله‪ .‬در جریان انتخابات دوره اول‬ ‫محل شناخته شده بودیم‪ .‬دستگاههای‬ ‫واقعیتهای زندگیم که هم مستند بود‬ ‫که گفت‪ ،‬نسبت به حزب کمونیست‬ ‫چرا این کار را کرد؟‬ ‫و ضبط کردند‪ .‬به آنها اعتراض کردم‪،‬‬
‫مجلس برای نمایندگی او از گرمسار‬ ‫اطلاعاتی جمهوری اسلامی در بین‬ ‫و هم قابل اثبات برای مقامات حکومت‬ ‫ـ از نظر آنها چون من تودهای‬ ‫چرا روی صندوق خانمم رفتید‪ ،‬مگر‬
‫فعالیت کردیم ولی فضای سیاسی و‬ ‫عوامل و خبرچینهایشان در محلهها‬ ‫اسلامی‪ .‬مثلا شش ماه به طور رایگان‬ ‫شوروی چسبندگی داشتیم‪.‬‬ ‫و کمونیست بودم یعنی کافر و به‬ ‫شما مسلمان نیستید؟ آن بسته‬
‫روانی محل در این دوره برای حزب‬ ‫اطلاعات جمعآوری میکردند و احتمالا‬ ‫و داوطلبانه در نخست وزیری با آقای‬ ‫بعد از تمام شدن حرفهای کیانوری‪،‬‬ ‫تعبیر آنها از اسلام یک آدم نجس‬ ‫پول هم امانت است که رویش هم‬
‫توده در مقایسه با سالهای دهه ‪۱۳۲۰‬‬ ‫این گونه اطلاعات را در جداولی تنظیم‬ ‫سمیعی همکاری کردم و رفتم آنجا‬ ‫صدای خانمی را شنیدم که گفت‪ ،‬این‬ ‫هستم و به بدن آدم نجس نباید‬ ‫نوشته شده‪ ،‬مگر داشتن پول هم‬
‫و تا قبل از کودتای ‪ ۱۳۳۲‬کاملا‬ ‫کرده باشند‪ .‬مثلا وقتی من در خط امام‬ ‫نشستم تا بتوانیم با اجرای طرح تولید‬ ‫حرفهای آقای کیانوری را یک بار دیگر‬ ‫دست بزنند‪ .‬یک سر روزنامه دست او‬ ‫جرم است؟ با لحن شدیدی به آنها‬
‫متفاوت بود و در این زمان شانسی‬ ‫و دفاع از انقلاب قرار داشتم ولی مسجد‬ ‫و توزیع مرغ و تخم مرغ‪ ،‬نیاز مردم‬ ‫بگذارید‪ .‬آن حاجی بددهن با لحن‬ ‫و سر دیگر آن را من گرفتم و بدین‬ ‫اعتراض کردم‪ .‬واقعا خیلی ناراحت‬
‫وجود نداشت‪ .‬در حالی که دکتر‬ ‫نمیرفتم و حتی با دار و دستهشان در‬ ‫را در ان روزهای جنگ تامین کنیم‪.‬‬ ‫خشنی گفت‪« :‬خفه شو! تو خودت همه‬ ‫ترتیب به دستشویی رفتم‪ .‬هر وقت‬ ‫شده بودم‪ .‬سردستهشان رفت و با‬
‫یغمایی در ‪ ۳۰‬سال پیش از گرمسار‬ ‫مسجد درگیری هم پیدا کرده بودم که‬ ‫سازماندهی ‪ ۱۶۰۰‬مرغ فروشی در‬ ‫چیز را بهتر میدانی» و یک فحشی هم‬ ‫دستشویی میخواستیم برویم باید‬ ‫جایی تماس گرفت‪ .‬بعد از تلفن و‬
‫نماینده مجلس شده بود‪ .‬وقتی موقع‬ ‫میگفتند‪ ،‬این تعاونی تودهایها است‪،‬‬ ‫تهران و تاسیس ‪ ۵۰‬کشتارگاه مرغ‬ ‫اجازه میگرفتیم‪ .‬صبحها ساعت ‪ ۶‬ما‬ ‫صحبتهایی که با آن طرف خط‬
‫این انتخابات با آقای عمویی در این‬ ‫در واقع به این شکل و از این طریق به‬ ‫به حزب توده داد‪.‬‬ ‫را دسته جمعی به دستشویی میبردند‬ ‫داشت‪ ،‬متن آن صورت برداری که‬
‫باره یعنی وضعیت مشکل تبلیغات‬ ‫نحوی در لیست آنها به عنوان تودهای‬ ‫و به ردیف با چشم بند‪ ،‬هر یک از ما‬ ‫از کتابها و اعلامیهها و پول گرفته‬
‫برای حزب در گرمسار صحبت‬ ‫دست راست خود را روی شانه نفر‬ ‫بود‪ ،‬خط زد و بعد معذرت خواست‬
‫میکردیم‪ ،‬میگفت‪ ،‬باید با نرمش‬ ‫شناخته شده بودم‪.‬‬ ‫جلو میگذاشت و نفر اول صف توسط‬ ‫و گفت‪ ،‬اینجا را امضا کنید که‬
‫عمل شود‪ .‬اما‪ ،‬واقعیت این بود که‬ ‫واقعیت این است‪ ،‬آقای کیانوری‬ ‫روزنامهای که یک طرف آن دست او و‬ ‫هیچگونه خسارتی وارد نشده‪ .‬من‬
‫چنین زمینهای وجود نداشت تا یک‬ ‫از آیتالله خمینی با طرح مسأله‬ ‫طرف دیگر آن دست پاسدار زندانبان‬ ‫دیدم که نوشتهای در آن بوده و‬
‫نفر از حزب توده بتواند وارد مجلس‬ ‫به اصطلاح پنج مؤلفه «خط امام»‬ ‫بود‪ ،‬میگرفت و سته جمعی به طرف‬ ‫همه را خط زده‪ ،‬امضا کردم‪ .‬بعد‬
‫برای توجیه سیاست خود ـ در قبال‬ ‫گفت‪ ،‬لطفا لباستان را بپوشید و‬
‫بشود‪.‬‬ ‫جمهوری اسلامی ـ تصویری ساخته‬ ‫دستشویی میرفتیم‪.‬‬ ‫برویم‪ .‬خانمم گفت‪ ،‬ایشان مریض‬
‫به هر حال‪ ،‬آقای ترابی به من تلفن‬ ‫بود که از بس آن را تکرار کرد‪ ،‬خود‬ ‫است و میبینید که چقدر حالش بد‬
‫زد این زمان مربوط میشود به بین‬ ‫او هم غرق در این الگوی خودساخته‬ ‫در این اطاق چند نفر بودید؟‬ ‫است و تب بالا دارد‪ .‬گفت‪ ،‬چند تا‬
‫دو یورش به حزب توده (‪ ۱۷‬بهمن‬ ‫خود شده بود‪ .‬به عنوان نمونه در‬ ‫ـ حق صحبت کردن نداشتیم و به‬ ‫سئوال ازش میخواهیم بکنیم‪ ،‬فورا‬
‫‪ ۱۳۶۱‬تا ‪ ۷‬اردیبهشت ‪ .)۱۳۶۲‬وقتی‬ ‫شهریور ‪ ۱۳۶۰‬که هزاران نفر زندانیان‬ ‫همه کسانی که در آن اطاق بودیم‬ ‫بر میگردد‪ ،‬خیالتون راحت باشد‪.‬‬
‫به دیدارش رفتم‪ ،‬گفت‪« :‬چند وقت‬ ‫سیاسی در شکنجهگاههای جمهوری‬ ‫چشم بند زده بودند‪ .‬بنابراین‪ ،‬نه‬ ‫حدود ‪ ۳‬ـ ‪ ۲‬هزار تومان پول با‬
‫است متوجه شده که از ساختمان‬ ‫اسلامی زیر شکنجههای وحشتناک‬ ‫میتوانستیم با یکدیگر حرف بزنیم و نه‬ ‫خودم برداشتم و با سختی لباس‬
‫روبروی دفتر وکالتش‪ ،‬محل او را با‬ ‫بودند و سه ماه پیش از آن خمینی‬ ‫همدیگر را ببینیم‪ .‬بعدها فهمیدم که ‪۹‬‬ ‫پوشیدم‪ .‬ساعت حدود ‪ ۴‬بعد از ظهر‬
‫دوربین تحت نظر و کنترل دارند‪».‬‬ ‫گفته بود‪ ،‬اگر ‪ ۳۵‬میلیون (جمعیت آن‬ ‫نفر در این اطاق هستیم‪ .‬فقط یک بار‬ ‫بود که من را سوار ماشینی کردند و‬
‫روز ایران) بگویند آری‪ ،‬من میگویم نه‪.‬‬ ‫توانستم از زیر چشم بند تفرشی را در‬ ‫یک نفر هم از قبل توی آن ماشین‬
‫حالا که صحبت آقای ترابی پیش‬ ‫(این سخن خمینی در رابطه با پیشنهاد‬
‫آقای بنی صدر رئیس جمهور وقت برای‬ ‫این اطاق بشناسم‪.‬‬ ‫بود‪.‬‬
‫آمد‪ ،‬یادم میآید وقتی مسأله طرح‬ ‫برگذاری رفراندوم بوده است)‪ ،‬کیانوری‬
‫حتی در آن مقطع زمانی‪ ،‬خمینی را‬ ‫غذا به چه شکلی داده میشد و‬ ‫تو ی ما شین که نشستید ‪،‬‬
‫تصویب «قانون یا مقررات قصاص»‬ ‫یک شخصیت روشنبین و ضد استبداد‬ ‫میخوردید؟‬
‫چشمهایتان را بستند؟‬
‫پیش آمد‪ ،‬این آقای ترابی در کنار‬ ‫معرفی میکرد‪.‬‬ ‫ـ یک پتو روی سرم میانداختند و‬ ‫ـ هم چشمهایم را بستند و هم‬
‫آقای کیانوری در درون کمیته‬ ‫رو به دیوار مینشستم‪ .‬هر وقت غذا‬ ‫یک چیزی را انداختند روی سرم‬
‫آیتالله بهشتی رئیس دیوانعالی‬ ‫مرکزی حزب یک سیستم دیکتاتوری‬ ‫میآوردند اجازه داشتم زیر پتو چشم‬ ‫و گفتند‪ ،‬سرتو خم کن به پایین‪.‬‬
‫مطلق و تکروی به وجود آورده بود‬ ‫بند را باز کنم تا غذا را ببینم و بتوانم‬ ‫به سرعت حرکت کردند‪ .‬از مسیر‬
‫کشور نشسته بود و عکس او هم در‬ ‫که در تاریخ کمیته مرکزی حزب‬ ‫بخورم‪ .‬میگفتند هر وقت غذا تمام شد‪،‬‬ ‫حرکت تا حدودی حدس زدم که مرا‬
‫توده سابقه نداشته است‪ .‬او تحت‬ ‫دستت را از زیر پتو بلند میکنی تا ما‬ ‫به عشرت آباد باید آورده باشند‪ .‬بعد‬
‫آن جمع مقامات قضایی کشور در‬ ‫عنوان سیاست اتحاد و انتقاد در قبال‬ ‫از چند ساعت‪ ،‬آمدند و از من عکس‬
‫جمهوری اسلامی آنقدر کفه اتحاد را‬ ‫بیاییم و ظرف غذا را ببریم‪.‬‬ ‫گرفتند و انگشت نگاری کردند‪ .‬مجددا‬
‫کنار آیتالله بهشتی در روزنامه چاپ‬ ‫سنگین کرد و آن را به بدنه حزب‬ ‫من را سوار ماشین کردند و باز هم‬
‫سرایت داد که عملا بدنه حزب توده‬ ‫بازجویی از شما چگونه انجام‬ ‫با چشمان بسته‪ .‬ماشین حرکت‬
‫شد‪ .‬او به نوعی از موضع غیرانتقادی‬ ‫خود را بخشی از حاکمیت میپنداشت‪.‬‬ ‫میشد؟‬ ‫کرد و بعد به مقصد که رسیدند‪ ،‬با‬
‫همان چشمهای بسته پیادهام کردند‪.‬‬
‫نسبت به مقوله قصاص و یا به عبارتی‬ ‫ـ دقیقا به خاطر ندارم که فردای آن‬ ‫بعدها فهمیدم که این محل‪ ،‬زندان‬
‫روز بود و یا یکی دو روز بعد‪ .‬آمدند‬ ‫کمیته مشترک است که در زمان‬
‫یکی به میخ زدن و یکی به نعل زدن‬

‫دفاع میکرد‪ .‬یعنی در واقع از او به‬

‫عنوان یک ابزار سیاسی استفاده‬

‫کرده بودند‪ .‬نمیدانم آیا ارزیابی من‬

‫درست است‪ .‬چون الان ‪ ۲۰‬سال از‬

‫آن زمان میگذرد؟‬
‫ـ نظر شما کاملا درست است‪.‬‬

‫افتضاح کرده بودند‪.‬‬

‫دنباله دارد‬