Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۳۰۳ (دوره جديد
P. 5

‫صفحه ‪ 5‬ـ ‪ Page 5‬ـ شماره ‪1769‬‬                                                        ‫ویژه پڃپڒ نوروز‬
‫جمعه ‪ ۱۲‬تا پنجشنبه ‪ ۲5‬مارس ‪۲0۲0‬‬

                ‫بازیگری محک زد‪.‬‬                                                                                                ‫به یاد‬                              ‫زیبای ِیزنانهیما‪،‬دشم ِنشماست‬
‫محمود کوشان در سالهای بعد‬                                                                                                      ‫محمود‬
‫علاوه بر فیلمبرداری‪ ،‬کارگردانی برخی‬                                                                                           ‫کوشان‬                                                ‫(رضا مقصدی)‬
‫از فیلمها را نیز بر عهده گرفت که شاید‬
‫مشهورترین آنها فیلم «دزد و پاسبان»‬         ‫محمود کوشان‬                                                                          ‫(امیر فا ِرس)‬

                           ‫باشد‪.‬‬                                ‫کوشان– بود‪.‬‬         ‫برادرش– در اوایل انقلاب مصادره‬         ‫حدود بیست سال پیش در زمان‬                   ‫ای دستها که بر د ِل ما زخم میزنید!‬
‫در یک قضاوت منصفانه و بی تعارف‬             ‫سینمای ایران از صفر آغاز به کار کرد‪.‬‬     ‫شده بود و او هم کم و بیش بیکار بود‪.‬‬    ‫دانشجویی هرگاه فیلام یاد هندوستان‬          ‫ای دستها که سنگ به آیینه میزنید!‬
‫«پارس فیلم» در پانزده سال دوم حیات‬         ‫معروف است که دکتر کوشان نگاتیوها‬         ‫محمود کوشان متعلق به نسلی بود‬          ‫میکرد و هوای کتاب و موسیقی ایرانی‬
‫خود (خصوصاً در مقایسه با پانزده سال‬        ‫را در حوض خانه خود میشست و‬               ‫که به قول محمدعلی فردین هر روز‬         ‫به سرم میزد در راه خانه در محله‬                ‫زیبای ِی زنانهی ما‪ ،‬دشم ِن شماست‪.‬‬
‫اول) تا حدی درجا زد‪ .‬با موج نو همراه‬       ‫برادرش محمود که در آن زمان در‬            ‫در حال ُمردن بود‪ .‬نوکیسگان واهمه‬       ‫وستوود (‪ )Westwood‬لسآنجلس‬                            ‫ما از تبا ِر آینههای شکفتهایم‬
‫نشد‪ ،‬ریسک نکرد‪ ،‬و حتی در گیشه‬              ‫سنین نوجوانی بود در کنار حوض‬             ‫داشتند که اگر نام کوشان و مرتضوی‬       ‫توقف میکردم و در فروشگاهها چرخی‬
                                           ‫ساعت میگرفت تا فیلمها در زمان‬            ‫و فردین و پوری بنایی بر پرده سینما‬                                             ‫تصویرها به چهرهی ما سرخوشند ُو مست‪.‬‬
       ‫هم فیلم رکوردشکنی نداشت‪.‬‬            ‫مشخص بیرون آورده شوند‪ .‬محمود‬             ‫دیده شود بینندگان خدای نکرده‬                                    ‫میزدم‪.‬‬              ‫خورشید‪ ،‬از کرانهی ما خنده میزند‪.‬‬
‫در دیدارهای کوتاهی که با زندهیاد‬           ‫کوشان به مرور با دوربین فیلمبرداری‬       ‫هوایی شوند و خاطراتی در ذهنشان‬         ‫پنج کتابفروشی ایرانی در فاصله‬
‫کوشان داشتم یکی دو بار سعی کردم‬            ‫آشنا شد و در دهه ‪ ۱330‬فیلمبرداری‬         ‫زنده گردد‪ ،‬خاطراتی که نظام با تمام‬     ‫چند قدمی از هم قرار داشتند که‬             ‫در رهگذا ِرحادثه ُو سنگ ُو برگ ُو مرگ‬
‫نظرش را در این مورد جویا شوم‪.‬‬              ‫فیلمها را بر عهده گرفت‪ .‬ناگفته نماند‬     ‫قوا به جنگ آن رفته بود و مورخین‬        ‫همه جنسشان جور بود و هر کتابی–‬                 ‫شعری بجز شکفت ِن زیبا نگفتهایم‪.‬‬
‫پاسخهای وی غالباً کوتاه بود و معمولاً‬      ‫که در آن زمان مدیر فیلمبرداری‬            ‫غرضورز از هیچ کوششی برای محو‬           ‫قدیمی و جدید– در بساطشان پیدا‬                    ‫این باغ را ترانهی ما سربلند کرد‪.‬‬
‫به رقابت سخت و تنگاتنگ با فیلمهای‬          ‫بسیاری از وظایف کارگردان را نیز بر‬       ‫و نابودی آن فروگذار نکرده بودند‪.‬‬       ‫میشد‪ .‬دو عدد از آنها امروز هم لنگان‬
‫خارجی اشاره میکرد‪ .‬البته که او از‬          ‫عهده داشت‪ ،‬تا جایی که در تیتراژ‬          ‫هدف این بود که القاء کنند پیش از‬       ‫لنگان به کار خود ادامه میدهند‪.‬‬          ‫بر برگ بر ِگ شاخهی ما رق ِص رنگهاست‪.‬‬
‫موفقیتهایش هم چیزی نمیگفت‪.‬‬                 ‫فیلمها مینوشتند «فیلمبرداری و‬            ‫آنها خبری از هنر و سینما نبود‪ .‬اما‬     ‫بزرگترین آنها یکی دو سال پیش‬                  ‫ما را ز تُندبا ِد حوادث‪ ،‬هراس نیست‪.‬‬
‫خاطراتی هم که چند سال پیش به‬                                                        ‫واقعیت چیز دیگری بود‪ .‬توفان ‪۱35۷‬‬       ‫برچیده شد و جای خود را به یک‬
‫همت آقای محمدسعید حبشی از‬                                           ‫دکوپاژ»‪.‬‬        ‫مقارن بود با سیاُمین تولد فیلم «توفان‬  ‫دیسپنسری (فروشگاه ماریجوانا) داد‪.‬‬           ‫هرچند در گذرگ ِه ما‪ ،‬غی ِر داس نیست‪.‬‬
                                           ‫فیلمهایابتدایی«میترافیلم»(پارس‬           ‫زندگی» یا به عبارتی سیامین سالگرد‬      ‫در جنب یکی از کتابفروشیها مغازه‬              ‫ای دستها که از د ِل پاییز‪ ،‬سر زدید!‬
                ‫ایشان منتشر شد ‪.‬‬           ‫فیلم بعدی) با شکست تجاری مواجه‬           ‫سینمای ایران‪ ،‬سینمایی که خانواده‬       ‫کوچکی بود به اسم ساند سیتی‬                 ‫هر لحظه‪ ،‬ریشههای جوان را تبر زدید!‬
‫تماماً در مورد برادرش اسماعیل‬              ‫شدند‪ .‬اما دکتر کوشان دلسرد نشد و‬                                                ‫(‪ )Sound City‬که نوار ویدئویی‬                 ‫در هر کجا ِی خ ّطهی این خا ِک خاطره‬
‫کوشان و خدمات او به سینمای ایران‬           ‫راه خود را ادامه داد تا اینکه فیلمها تک‬            ‫کوشان بنیان گذاشته بود‪.‬‬      ‫کرایه میداد و سیدی و نوار کاست‬
‫است و از خودشان چیزی نگفته‪.‬‬                ‫و توک جواب داد‪ ،‬یا به قول اهل سینما‬      ‫حدود ده سال پیش از جنگ جهانی‬           ‫میفروخت‪ .‬آن مغازه هم امروز به‬                   ‫آوا ِز آرزوی درخشا ِن جا ِن ماست‪.‬‬
‫شخصا هم هیچگاه از وی نشنیدم که‬             ‫«کار کرد»‪ .‬به ویژه فروش بالای فیلم‬       ‫دوم سینمای ایران آغاز کاذبی داشت‬       ‫یک نقرهفروشی تبدیل شده‪ .‬در آن‬                                    ‫در روزگار عشق‬
‫بگوید «فلانی را من فیلمساز کردم» یا‬        ‫«شرمسار» با بازی بانو دلکش در سال‬        ‫که طی آن چند فیلم ایرانی (غالباً‬       ‫زمان مالک آن علی مرتضوی بود که‬
‫«فلانی را من بازیگر کردم‪ ».‬اهل این‬         ‫‪« ۱3۲۹‬پارس فیلم» را از سرمایه قابل‬       ‫تولید هندوستان) به روی پرده رفت‪.‬‬       ‫روزگاری برای خود برو و بیایی داشت‬              ‫زیبای ِی زنانهی ما‪ ،‬دشمن شماست‪.‬‬
‫حرفها نبود‪ .‬نگاهش به آینده بود و‬           ‫توجهی برخوردار کرد و به استودیوی‬         ‫متاسفانه پس از چند سال این نهال‬        ‫(سردبیر مجلات «ستاره سینما»‬
‫هنوز هم میخواست فیلم بسازد‪ .‬خوب‬                                                     ‫نوپا پژمرد و فیلمسازی در ایران به‬      ‫و «فیلم و هنر» و رئیس جشنواره‬                     ‫درگذشت‬
‫به یاد دارم که حدوداً هفده هجده سال‬                       ‫مجهزی تبدیل شد‪.‬‬           ‫کلی تعطیل شد‪ .‬این فترت به مدت‬          ‫«سپاس» و تهیه کننده سینما)‪ .‬بازی‬
‫پیش همراه پسرش کامبیز طرحی را‬              ‫موفقیت «پارس فیلم» باعث‬                  ‫ده سال به طول انجامید تا اینکه دکتر‬    ‫چرخ اینطور بود که وی روزهای آخر‬          ‫با اندوه و غم فراوان درگذشت شادروان‬
‫برای ساخت فیلمی در خارج از ایران‬           ‫شد رقبای جدیدی هم وارد عرصه‬              ‫اسماعیل کوشان پس از جنگ جهانی‬          ‫عمر پشت دخل با مشتریها چانه‬
‫دنبال میکرد که من هم افتخار داشتم‬          ‫فیلمسازی شوند‪ ،‬ولی اولینها همه‬           ‫دوم این صنعت را در ایران احیا کرد‪.‬‬     ‫بزند‪ .‬گاهی بهانهای جور میکردم‬           ‫مهندس امیرحسین امیر پرویز‬
‫یکی دو بار در ارتباط با آن مورد مشاوره‬     ‫متعلق به «پارس فیلم» بود‪ :‬اولین‬          ‫او پس از پایان تحصیلات در اروپا‪ ،‬در‬    ‫که به مغازهاش بروم بلکه خاطراتی‬
‫قرار گیرم ولی نمیدانم به کجا رسید‪.‬‬         ‫فیلم ناطق تولید ایران‪ ،‬اولین حضور‬        ‫حین توقف کوتاهی در ترکیه فیلمی را‬      ‫از دوران تهیهکنندگی برایم تعریف‬                               ‫را در روز جمعه ‪ 5‬مارس ‪۲0۲1‬‬
‫در طی این دیدارها کلامی از‬                 ‫در جشنواره جهانی‪ ،‬اولین فیلم رنگی‪،‬‬       ‫به زبان فارسی دوبله کرد که چندی‬        ‫کند‪ ،‬البته که زیاد اهلاش نبود و غالباً‬
‫کملطفی و بیلطفی دوستان بر زبان‬             ‫اولین فیلم سینما اسکوپ‪ ،‬اولین جشن‬        ‫بعد در سینماهای ایران اکران شد‪.‬‬        ‫دست خالی بر میگشتم‪ .‬روزی در‬                                   ‫در انگلستان باطلاع بستگان‪،‬‬
‫نیاورد‪ ،‬اما میدانستم دلش پر است‪.‬‬           ‫سینمایی‪ .‬بازیگران مطرح آن روز هم‬         ‫با موفقیت این فیلم وی کار دوبله را‬     ‫مغازه آقای مرتضوی بودم که یکی از‬
‫«دوستان» که جای خود داشتند‪.‬‬                ‫همه از «پارس فیلم» شروع کردند و‬          ‫گسترش داد و در کنار آن به تهیه و‬       ‫دوستان سابق ایشان از در وارد شد‪.‬‬                              ‫دوستان و آشنایان میرساند‪.‬‬
‫بدتر از دوستان‪ ،‬مورخنماهایی بودند‬          ‫برخی از آنها در دهه بعد طعم ستاره‬        ‫تولید فیلمهای ایرانی مبادرت ورزید‪.‬‬
‫که در سکوت اجباری پیشکسوتان‬                ‫شدن را نیز چشیدند‪ ،‬که گل سر سبد‬          ‫این فیلمها بر خلاف چند فیلم ایرانی‬            ‫فهمیدم محمود کوشان است‪.‬‬                                ‫شادروان امیرپرویز در دوران‬
‫خانهنشین‪ ،‬تنها به قاضی میرفتند و‬           ‫همه آنها فردین قهرمان کشتی بود که‬        ‫پیش از جنگ جهانی دوم تماماً در‬         ‫اسم محمود کوشان را در تیتراژ‬
‫طالبانوار با تاریخ جنگیدند و بر هر‬         ‫به پیشنهاد دکتر کوشان پا به عرضه‬         ‫داخل ایران و توسط عوامل ایرانی تهیه‬    ‫فیلمها و کتابهای تاریخ سینما دیده‬                             ‫پرشکوه پهلوی از استانداری‬
‫چیز و هر کس که بوی گذشته میداد‬             ‫سینما گذاشت و با فیلم رنگی «چشمه‬         ‫شدند‪ .‬از جمله این عوامل یکی هم‬         ‫بودم‪ .‬آن روز بیش از بیست سال از‬
‫خط بطلان میکشیدند‪ .‬شاید نسل‬                ‫آب حیات» (با فیلمبرداری و دکوپاژ‬         ‫محمود کوشان– برادر دکتر اسماعیل‬        ‫انقلاب میگذشت و استودیو «پارس‬                                 ‫همدان و کرمانشاه تا وزارت‬
‫بعدی مورخین سینما روزی به دور‬              ‫محمود کوشان) عیار خود را در زمینه‬                                               ‫فیلم»– حاصل زحمت سالیان او و‬
‫از قضاوتهای هیجانی و سیاستزده‬                                                                                                                                                            ‫کشاورزی زمینهساز خدمات‬
‫به داوری تاریخ بنشیند‪ ،‬خوب و بد را‬
‫بگوید‪ ،‬و هنرمندان این سرزمین را ابزار‬
‫خرده حسابهای سیاسی قرار ندهد‪.‬‬
‫محمود کوشان رفت‪ .‬با رفتن او یکی‬
‫از کلیدیترین شاهدان عینی تاریخ‬
‫سینمای ایران به خاک سپرده شد‪.‬‬
‫کاش بیشتر پای حدیثاش نشسته‬

                           ‫بودیم‪.‬‬

                           ‫آمار رسمی خروج ‪ 900‬استاد دانشگاه فقط در سال ‪ 98‬از ایران؛‬                                                                                ‫برجستهای بودند و نقشی مؤثر در طرح اصلاحات ارضی‬

                  ‫حقوق اندک و فشار و سرکو ِب جامعه دانشگاهی‬                                                                                                        ‫همسر‪ :‬هما امیر پرویز‬                  ‫داشتند‪.‬‬

                                                                                                                                                                   ‫فرزندان‪ :‬یاسمن و همایون امیرپرویز‬

                                                                                                                                                                   ‫نوادگان‪ :‬ساسان‪،‬لیلا و کیان امیرپرویز‬

‫نمایندگان مجلس شورای اسلامی‬                                                                                                ‫=پدیده دانشجویان‬                        ‫خانواده های ‪ :‬امیرپرویز‪،‬سلماسیزاده‪،‬امیرفضلی‪،‬‬
                                                                                                                           ‫ستارهدار‪ ،‬جلوگیری از‬
‫در لایحه بودجه ‪ ،۱۴00‬حداقل حقوق‬                                                                                            ‫تحصیل بهاییان و وارد‬                    ‫ظهیریه‪ ،‬ذوالفقاری‪ ،‬سیمین خانم و شیرین دیباج‪.‬‬
‫کارکنان دولت‪ ،‬در سال ‪ ۱۴00‬را مبلغ‬                                                                                          ‫آوردن اتهاماتی نظیر «تبلیغ‬
‫‪3‬میلیونو‪500‬هزارتومانتعیینکردند‪.‬‬                                                                                            ‫علیه نظام»‪« ،‬جاسوسی»‪،‬‬                   ‫= کیهان لندن درگذشت شادروان امیرحسین امیر پرویز را به‬
‫تمرکز مقامات مسئول بر دلایل‬                                                                                                ‫«شرکت در اعتراضات» و‬                             ‫همه بازماندگان و دوستان آن روانشاد تسلیت میگوید‪.‬‬
‫خروج و مهاجرت اساتید دانشگاه و‬                                                                                             ‫«اجتماع و تبانی علیه نظام»‬
‫نخبگان به دیگر کشورهای دنیا عمدتا‬                                                                                          ‫علیه دانشگاهیان‪ ،‬اعم از‬
‫استوار بر مشکلات اقتصادی و افزایش‬                                                                                          ‫استاد و دانشجو‪ ،‬در طول‬
‫روزانه قیمتها در حالیست که عمده‬                                                                                            ‫سالها همواره از مشکلات‬
‫اساتید دانشگاهی دستمزد اندکی‬                                                                                               ‫دانشگاهیان بوده بطوری که‬
‫دریافت میکنند و بخش عمدهای‬                                                                                                 ‫بخش عمدهای را از تحصیل‬
‫از آنان حتا به استخدام دانشگاهها در‬                                                                                        ‫بازداشته و راهی زندان و‬
‫نیامده و قراردادی تدریس میکنند‪.‬‬                                                                                            ‫شمار زیادی را رهسپار خارج‬
‫این در حالیست که دخل و تصرف‬
‫و سانسور در محتواهای دانشگاهی‪،‬‬                                                                                                    ‫از کشور کرده است‪.‬‬
‫فشار عقیدتی و ایدئولوژیک بر اساتید و‬       ‫داده و گفته است‪« :‬استادی هست که‬                                                 ‫=«استادی هست که‬
‫دانشجویان‪ ،‬چنان پیکره علم و اندیشه‬         ‫‪ ۴0‬سال استاد تمام است و حقوقش‬            ‫فردوسی گفته بود‪« ،‬بعضی‬                 ‫‪ ۴0‬سال استاد تمام است و‬
‫را زیر فشار قرار داده که بخش عمده‬          ‫‪ ۱۴‬میلیون تومان است‪ .‬در حالی که‬          ‫از گروههای دانشگاهی‬                    ‫حقوقش ‪ 1۴‬میلیون تومان‬
‫نیروهای فعال در دانشگاهها‪ ،‬احضار‪،‬‬          ‫فلان عضو هیات مدیره ‪ 50‬میلیون‬            ‫کشور تا ‪ 30‬درصد اساتید‬                 ‫است‪ .‬در حالی که فلان عضو‬
‫محاکمه و با احکام سنگین زندان و‬                                                     ‫خود را از دست دادهاند و‬                ‫هیات مدیره ‪ 50‬میلیون‬
‫ممنوعیت تدریس و همچنین تحصیل‬                           ‫تومان حقوق میگیرد‪».‬‬          ‫مسئولان چشمان خود را بر‬
‫مواجه میشوند‪ .‬آنهم در حالی که در‬           ‫او در جریان بررسی جزئیات لایحه‬           ‫مهاجرت اعضاء هیات علمی‬                     ‫تومان حقوق میگیرد‪».‬‬
‫همه جای جهان دانشگاهها همواره به‬           ‫بودجه با اشاره به مصوبه مجلس‬                                                    ‫=«دانشگاه تهران باوجود‬
‫عنوان محلی برای بیان آزادانه اندیشهها‪،‬‬     ‫شورای اسلامی در مورد افزایش حقوق‬                          ‫بستهاند‪».‬‬             ‫کاهش حضور دانشجویان‬
‫بررسی و تحلیل دوباره مضامین و باورها‬       ‫‪۲5‬درصدی برای حقوقهای زیر ‪۱0‬‬                                                     ‫در دانشگاهها‪ ،‬نگران تأمین‬
‫شناخته میشوند و بستری برای رشد و‬           ‫میلیون تومان و افزایش حقوق دو و نیم‬      ‫رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات‬           ‫غذای دانشجویان با توجه‬
‫نمو اندیشهها و استعدادها هستند‪.‬‬            ‫میلیون تومانی برای حقوقهای بالای‬         ‫مجلس شورای اسلامی میگوید‬               ‫به گرانی سرسامآور مواد‬
‫پدیدهدانشجویانستارهدار‪،‬جلوگیری‬             ‫‪ ۱0‬میلیون تومان گفت‪« :‬اساتید را از‬       ‫‪ ۹00‬استاد دانشگاه فقط در طول‬
‫از تحصیل بهاییان و وارد آوردن اتهاماتی‬     ‫این مصوبه مستثنا کنید‪ .‬در سال ‪،۹۸‬‬        ‫سال ‪ ۱3۹۸‬ایران را به مقصد دیگر‬                      ‫غذایی است‪».‬‬
‫نظیر «تبلیغ علیه نظام»‪« ،‬جاسوسی»‪،‬‬                                                                                          ‫=یک مقام دانشگاه‬
‫«شرکت در اعتراضات» و «اجتماع و‬                ‫‪ ۹00‬استاد از ایران خارج شدهاند‪».‬‬              ‫کشورهای دنیا ترک کردهاند‪.‬‬
‫تبانی علیه نظام» علیه دانشگاهیان‪ ،‬اعم‬      ‫این نماینده مجلس شورای اسلامی‬            ‫علیرضا منادیسخیدان رئیس‬
                  ‫از استاد و دانشجو‪.... ،‬‬  ‫افزود‪« :‬آقا فرمودند به معیشت اساتید‬      ‫کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس‬
‫ادامه در صفحه ‪۲3‬‬                           ‫برسید‪.‬آیابایدچنینعضوهیاتمدیرهای‬          ‫شورای اسلامی از خروج «‪ ۹00‬استاد‬
                                           ‫را با استاد دانشگاه کنار هم بگذارید؟»‬    ‫دانشگاه» از ایران در سال ‪ ۱3۹۸‬خبر‬

                                                                                    ‫وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی‬
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10