Page 57 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۴ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‪‌‌5‌‌‌7‬شماره‌‪1۸۶0‬‬ ‫خاورمیانه را به همان اندازه تغییر دهد که فروپاشی دیوار‬ ‫‪ ۲۰۰۹‬نگاهی انداخت‪ .‬دو سال قبل از بهار عربی‪،‬‬
‫جمعه ‪ ۶‬تا پنجشنبه ‪ 1۲‬ژانویه ‪۲0۲۳‬‬ ‫برلین اروپا را تغییر داد‪.‬‬ ‫جنبش سبز برای سازماندهی خود در شبکههای اجتماعی به‬
‫ویژه فیسبوک و تا اندازهای توئیتر و پیامرسانهای موجود آن‬
‫ثباتبرسند‪.‬‬ ‫برای دههها‪ ،‬واشنگتن از خودکامگیهای محافظهکا ِر عرب ِی‬ ‫زمان تسلط و مهارت پیدا کرد‪ .‬حکومت جمهوری اسلامی ایران‬
‫در حالی که ایران عرب نیست‪ ،‬نمایش چشمگیر دمکراسی‬ ‫خلیج فارس علیه جمهوری اسلامی ایرا ِن شدیداًضد آمریکایی‬ ‫از تمام توان و ابزارهایی که برای درهم شکستن آن نیاز داشت‪،‬‬
‫در آنجا میتواند تأثیر مثبتی بر سیاستهای نوین در شمال‬ ‫و ضد اسرائیلی حمایت کرده است‪ .‬این پادشاهیها ممکن‬
‫آفریقای عربی از جمله مصر داشته باشد‪ ،‬جایی که رژیمها‬ ‫است دمکراتیک نباشند‪ ،‬اما امارات و پادشاهیهایی هستند‬ ‫استفاده نمود‪.‬‬
‫نسبت به کشورهای خلیج فارس از روشنبینی کمتری‬
‫که بطور مصنوعی ترسیم نشده و نسبتاًخوب اداره میشوند‪.‬‬ ‫خیزش کنونی رسانههای اجتماعی را به سطح نوآورانهتری‬
‫برخوردارند‪.‬‬ ‫عربستان سعودی ممکن است بطور قابل توجهی نظرات‬ ‫رسانده و حجم سازمانیابی را برای سرنگونی رژیم بدون‬
‫البته جمهوری خلق چین به عنوان یک کارت اخلالگر جدید‬ ‫بشردوستان غربی را مورد تحقیر قرار دهد‪ ،‬اما از فناوری برای‬ ‫بهرهمندی از یک رهبر کاریزماتیک یا حتی توانایی برگزاری‬
‫در این معادله وجود دارد و اینکه چگونه یک خاورمیانه جدید‬ ‫حکمرانی سودمند استفاده کرده و اخیراً به زنان این امکان را‬ ‫جلسات استراتژیک حضوری فراهم کرده است‪ .‬تصویری که در‬
‫با افزایش نفوذ پکن واکنش زنجیرهای نشان خواهد داد‪ .‬همان‪-‬‬ ‫داده که در نوع پوشش کمتر دچار محدودیت باشند و زندگی‬ ‫شبکههای اجتماعی از بوسیدن دو جوان در ملاء عام دست به‬
‫طور که سعودیها در اوایل سال جاری در سفری به عربستان‬ ‫دست شد‪ ،‬نبوغ نمادینی در خود داشت‪ ،‬زیرا همه چیزهایی‬
‫داشتم با نگرانی میگفتند‪ ،‬چین با تجارت زیاد و با نیاز شدید‬ ‫عادیتری داشته باشند‪.‬‬ ‫را که انقلاب اسلامی جوانان ایران را از آن منع کرده‪ ،‬در خود‬
‫به نفت خلیج فارس و بدون موعظههای اخلاقی درباره حقوق‬ ‫با وجود تنش بین دولت جو بایدن و شاهزاده محمد‬
‫بشر یا دمکراسی پای میز مذاکره با ما مینشیند‪ .‬نیاز حیاتی‬ ‫بن سلمان‪ ،‬ولیعهد عربستان سعودی‪ ،‬دوستی تاریخی بین‬ ‫جای داده است‪.‬‬
‫چین به سوخت تا حدودی روند جهانی به سمت انرژیهای‬ ‫واشنگتن و این رژیمهای عربی پایه محکمی دارد‪ .‬با وجود‬ ‫این آن روی تمدن مدرن و جهانی شده است که در ایران‬
‫تجدیدپذیر را در سالهای آینده برای کشورهای صادرکننده‬ ‫این‪ ،‬شاید در آینده بتوان شاهد نزدیکتر شدن ایالات متحده‬ ‫توسط مردم به نمایش درآمده در حالی که هواپیماهای بدون‬
‫به ایران تازه دمکراتیک شده بود‪ .‬در عین حال ایالات متحده‬ ‫سرنشین‪،‬انواعموشک‪،‬جنگسایبریوبرنامههستهای‪،‬همگی‬
‫انرژیهای فسیلی جبران میکند‪.‬‬ ‫را میتوان در نقش کمک کننده و میانجی برای توافقنامههای‬ ‫به عنوان نمونههای منفی‪ ،‬روی دیگری از پیچیدگیهای ایران را‬
‫یک ایران دمکراتیک به همه این معادلات پیچ و تاب‬ ‫صلح بین ایران و اسرائیل و همچنین ایران و اعراب خلیج فارس‬ ‫به نمایش میگذارند که در یک بستر سیاسی متفاوت میتواند‬
‫بیشتری میبخشد‪ .‬ایران پس از جمهوری اسلامی نه تنها تا حد‬ ‫این کشور را به یک قدرت اقتصادی‪ ،‬نظامی و فرهنگی در‬
‫زیادی از نظر اقتصادی پویاتر از حکومت فعلی خواهد بود‪،‬‬ ‫تصور کرد‪.‬‬
‫بلکه به دلیل جغرافیا و ژئوپلیتیک‪ ،‬یک نقطه اتصال حیاتی‬ ‫البته رقابت بین ایران و کشورهای عربی حتی در صورت‬ ‫سطح متوسط‪ /‬متعادل تبدیل کند‪.‬‬
‫سقوط ملاها به پایان نمیرسد‪ ،‬اما به خوبی میتواند با تهران‬ ‫اکنون‪ ،‬پس از تقریبا نیم قرن تاریکی‪ ،‬میتوانیم در آغاز پایان‬
‫برای کمربند و جاده ابریشم تازه به سوی چین خواهد بود‪.‬‬ ‫جدیدی که از ماجراجویی منطقهای رویگردان شده و بر‬ ‫باشیم‪ .‬همانطور که انقلاب اسلامی شاهد انتقال قدرت نسبتاً‬
‫چینیها اهمیتی نمیدهند که ایران دمکراتیک باشد یا نه‪ .‬در‬ ‫یکپارچه از شاه به آخوندها بود‪ ،‬حالا نیز ایران میتواند شاهد‬
‫هر حال رژیم جدید ایران نیز خواهان توسعه بیشتر خطوط‬ ‫توسعه داخلی متمرکز است‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬
‫حمل و نقل زمینی‪ -‬راه آهن‪ ،‬جاده و خطوط لوله انرژی‪ -‬به‬ ‫درواقع اگر تهران به اهداف خصمانه خود در یمن و‬ ‫انتقال قدرت دیگری به همان اندازه چشمگیر باشد‪.‬‬
‫چین است‪ .‬یک ایران پر جنب و جوش‪ ،‬حتی با نیت خوب نیز‬ ‫جاهای دیگر پایان دهد و برنامههای تسلیحاتی خود‪ ،‬اعم از‬ ‫این احتمال که ایران از نظر ژئوپلیتیک به اندازه کافی‬
‫اعراب خلیج فارس را به اندازه کافی چنان عصبی میکند که‬ ‫هستهای و غیره را محدود کند‪ ،‬پادشاهان خلیج فارس از ایران‬ ‫منسجم باشد که بتواند از هرج و مرج همراه با اشتیاق به‬
‫نیاز به حمایت ایالات متحده در چارچوبهای امنیتی جدید‬ ‫دمکراتیک استقبال میکنند‪ -‬و با وجود رژیمهای خودکامهی‬ ‫دمکراسی در کشوری مصنوعی مانند عرا ِق‪ ،‬همسایه غربی‬
‫خود‪ ،‬تناقضی در آن نمیبینند‪ .‬با خلاص شدن از دست جناح‬ ‫خود‪ ،‬در امان بماند بسیار زیاد است‪ .‬در مورد چشمانداز‬
‫داشتهباشند‪.‬‬ ‫رادیکال ملاها‪ ،‬خاورمیانه میتواند وارد یک دوره صلح نسبی‬
‫یک ایران پساآخوندی به دلیل تجربهای که با آخوندها‬ ‫شود‪ .‬عراق‪ ،‬سوریه و لبنان همگی میتوانند به تدریج بدون‬ ‫دمکراسی در ایران نباید بدبین بود‪.‬‬
‫داشته‪ ،‬در ابتدا بسیار طرفدار غرب خواهد بود‪ .‬اما با گذشت‬ ‫حضور شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران به‬ ‫یک رژیم پس از انقلاب‪ ،‬یا به عبارت دیگر یک رژیم‬
‫زمان‪ ،‬از آنجا که این کشور در عمل به یک پازل بزرگ از‬ ‫ضدانقلابی که مخالف آیتاللهها و انقلاب آنهاست‪ ،‬میتواند‬
‫یکپارچگی اوراسیا تبدیل میشود‪ ،‬ممکن است حتی روابط‬
‫قویتری با چین مستبد نسبت به آلمان کنونی برقرار کند‪ .‬به‬
‫عبارت دیگر‪ ،‬خاورمیانه صلحآمیزتر و یکپارچهتر میتواند به‬
‫دلیل رقابت با پکن‪ ،‬درواقع چالش جدیدی برای ایالات متحده‬
‫به وجود آورد‪ .‬حدود ‪ ۸۵‬میلیون نفر از یک سرزمین بسیار‬
‫استراتژیک بطور ناگهانی در اقتصاد جهانی ادغام خواهند شد‪.‬‬
‫ایران به معدن طلا برای تجارت بینالملل و جداییناپذیر مرحله‬
‫بعدی جهانی شدن تبدیل خواهد شد‪ .‬یک ایران دمکراتیک‪،‬‬
‫جهان پساآمریکا را [در ارتباط با قدرت چین] آنقدر که پیچیده‬

‫و متفاوت میکند‪ ،‬تقویت نمیکند‪.‬‬
‫بدیهی است که سناریوهای سیاسی کمتر دلپذیر نیز برای‬
‫ایران قابل تصور است‪ ،‬مانند رژیمی به رهبری سپاه پاسداران‬
‫انقلاب اسلامی که سیاست خارجی و دفاعی رادیکال کنونی را‬
‫ادامه دهد‪ ،‬البته با نرمش اجتماعی در داخل‪ .‬یا یک ایران تا‬
‫حدودی آشفته‪ ،‬کمتر تحت کنترل دولت مرکزی و با حاکمیت‬
‫متمرکز ضعیف و تا حدی دمکراتیک‪ ،‬که اقلیتهای قومی‬
‫کرد‪ ،‬آذری‪ ،‬ترکمن و بلوچ که در استانهای مرزی کشور قرار‬
‫گرفتهاند‪،‬خودمختاریهاینسبیازحکومتبگیرند‪.‬هیچکس‬
‫نمیتوانست پایان رژیم شاه و پس از آن را تا زمانی که واقعاً‬
‫اتفاق افتاد تصور کند‪ .‬اکنون میتوانیم بطور واقعبینانه پایان‬
‫رژیم آخوندی و پیامدهای منطقهای و جهانی آن را تصور کنیم‪.‬‬

‫*منبع‪:‬بلومبرگ‬

‫*نویسنده‪ :‬رابرت دی‪ .‬کاپان دارای کرسی ژئوپلیتیک رابرت‬

‫استراوس هوپه در موسسه تحقیقات سیاست خارجی است‪ .‬او‬

‫نویسنده کتاب «ذهن تراژیک‪ :‬ترس‪ ،‬سرنوشت و بار قدرت» و‬

‫کتاب معروف «انتقام جغرافیا» است‪.‬‬

‫*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن‬