Page 30 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۱ (دوره جديد
P. 30
صفحه۳0شماره186۷
جمعه ۵تا 11اسفندماه 1401خورشیدی
نویسنده کتاب«سینما حقوق بشر»:
نقض حقوق بشر در رسانههای رسمی به شکل عادی مطرح میشود
دچار سانسوریا خودسانسوری شده یعنی علاوه بر سانسور رسانههای ایران بوده ،اخبار حوادث و اغلب اجتماعی که =«در دوران پس از دیکتاتوری اتفاقات زیادی رخ
سیستماتیک دولتی ،هنرمند خود را هم سانسور میکند و به مسائل نقض حقوق بشری در آنها بسیار دیده میشود .هر
لکنت میافتد .نمونهای که در این کتاب به آن اشاره کردم زمان فیلم خوبی میدیدم که به این موضوعات اشاره داشت میدهد ،ممکن است یک عده انتقام بگیرند و همزمان
فیلم «خانه پدری» است که دیدیم چه بلاهایی بر سر فیلم این حوادث برایم یادآوری میشدند؛ اینکه چنین اتفاقاتی
آمد و فیلم را تکه پاره کردند .همانطور که میدانید موضوع در جامعه ما رخ میدهد ولی در رسانههای رسمی به شکل موضوع دادخواهی مطرح میشود و درست همینجا شکستن
فیلم« ،قتل ناموسی» است که اعضای یک خانواده مرتکب آن عادی مطرح میشوند ،مثل سر بریدن ،اعدام شدن ،قتل در
شدند؛ یا یک نمونه که نمیخواهم به نام آن اشاره کنم در مورد بازداشتگاه ،موارد بسیاری چون عدم دسترسی مردم به خدمات چرخه خشونت مطرح میگردد؛ اینکه کسی به دنبال انتقام
«تجاوز به کودکان» است که فیلم آنقدر دچار خودسانسوری رفاهی ،تامین اجتماعی یا آب آشامیدنی؛ همه این موارد که به
و خطکشیهای مختلف وزارت ارشاد اسلامی شد که فیلم صورت اخبار روزانه در رسانههای ایران مطرح میشوند در این شخصی نرود و همگان به قانون و دادخواهی از طریق
موفقی از آب در نیامد .به هر حال در سینمای ایران پس از
انقلاب همیشه این سانسور ،حاکم بوده و سینماگران ایرانی کتاب مطرح شدهاند». مراجع صالح رسمی اعتماد داشته باشند».
برای دوام آوردن و مقابله با سانسور همواره تلاش کردهاند». ایننویسندهدرموردمنابعمختلفکتابدربخشسینمایی فیروزه نوردستروم -چندی پیش کتاب «سینما حقوق بشر»
وی در مورد علت انتشار این کتاب در خارج ایران میگوید: توضیح میدهد« :مهمترین منبع در ابتدا فیلم و کنکاش در کهبهمعرفی ۱۰۰فیلمبرترایرانوجهاندرزمینهحقوقبشر
«مدتی است حرکتی از سوی نویسندگان ،مترجمان و اهالی خود فیلم و بعد منابع شناخته شده فیلم است .زمانی که میپردازد ،از سوی «بنیاد شیرین عبادی» منتشر شد .این کتاب
کتاب در ایران شروع شده مبنی بر اینکه آنها متعهد شدهاند مطالب به صورت هفتگی در کانال بنیاد شیرین عبادی منتشر به عنوان نخستین فرهنگ سینمایی منتشر شده در حوزه
که به دلیل سانسورهای حکومتی دیگر با وزارت ارشاد میشددوستانمتخصصدرزمینهحقوقبشرهمواره نظرات حقوق بشر به زبان فارسی به «مادران دادخواه زمین از ایران
همکاری نکنند؛ این موضوع مسئله مهمی است که باید به آن خود را مطرح میکردند ،در نهایت تلاش کردم در بخش حقوق
متعهد بمانیم ،مقاومت کنیم و وظیفه خود را که همه در آن تا شیلی» تقدیم شده است.
سهیم هستیم انجام دهیم .انتشار این کتاب در خارج کشور بشر پیوندی بین سینما و حقوق بشر ایجاد کنم». نویسنده این کتاب که اکنون ساکن تهران است به دلایل
برای انتشار حقیقت و یک «نه» بزرگ به حکومت و سانسور فیلمهای مورد نظر این نویسنده در شاخه فیلمهای امنیتی نام خود را از روی جلد کتاب حذف کرده و به یاد
اجتماعی سینمای ایران میگنجند« :ژانر اجتماعی سینمای مهسا امینی که اسم رمز انقلاب ملی ایران است نام نویسنده
موجود در ایران است». ایران ،شاخهای بسیار جدیست .نمونههای بسیار زیادی از این
از این نویسنده در مورد عکس روی جلد سوال کردم؛ ژانر در سینمای ایران داشتهایم که با استقبال خوب مخاطبان را «مهسا امینی» گذاشته است.
میگوید« :این عکس تصویری از فیلم معروف «مرگ و روبرو شدهاند و اکنون در فهرست آثار ماندگار سینمای ایران نویسنده در مقدمه این کتاب نوشته است« :تعهد هنر،
دوشیزه» است که توضیح آن به عنوان اولین فیلم در کتاب مطرح هستند ،مثل فیلم «باشو غریبه کوچک» که از بین آثار بیان حقیقت است و در این راستا نمیتواند بر کاستیها و
آمده است .این اثر بحث برانگیز در سال ۱۹۹۴بر اساس مطرح بهرام بیضایی انتخاب کردم ،هرچند تک تک فیلمهای مشکلات جامعه چشم بسته و آنها را سانسور کند .هدف از
نمایشنامهای معروف از «آریل دورفمن» ساخته شد ،این فیلم او میبایست در این کتاب مطرح میشدند اما سعی کردم بیان حقایق و مشکلات ایجاد انگیزه برای تفکر ،جهت یافتن
به مقطع حساس پس از سرنگونی دیکتاتوری و لزوم رواداری یک فیلم با دغدغه موضوعات حقوق بشری از یک کارگردان راه حل است .و از این منظر است که حقوق بشر به عرصه
بازماندگان جنایتها برای پایان دادن به خشونت و برقراری انتخاب کنم؛ برای مثال از جعفر پناهی نیز فیلم «آفساید» را هنر و به ویژه سینما وارد میشود .سال هاست که فیلمهای
صلح و دموکراسی ،با مخاطبان به گفتگو میپردازد .دیدن این انتخاب کردم در حالی که فیلمهای دیگر وی نیز باید در این حقوق بشری به عنوان یکی از ژانرهای سینمایی شناخته شده
فیلم برای ایران و مردم ما بسیار مهم است .در دوران پس از و در فستیوالهای سینمایی جایگاه ویژهای به خود اختصاص
دیکتاتوری اتفاقات زیادی رخ میدهد ،ممکن است یک عده کتابمیبودند». دادهاند .به امید آنکه دیدن هر فیلم حقوق بشری جرقهای
انتقام بگیرند و همزمان موضوع دادخواهی مطرح میشود این روزنامهنگار به وجود برخی تابوها نیز در سینمای ایران
و درست همینجا شکستن چرخه خشونت مطرح میگردد؛ اشاره میکند و میگوید« :یکسری مسائل در سینمای ایران باشد برای تفکر و ارائه راه حل».
اینکه کسی به دنبال انتقام شخصی نرود و همگان به قانون و جزو تابوها به شمار میروند که یا هیچ فیلمسازی به سراغ نویسنده که سالها در حوزه هنر و روزنامه نگاری فعالیت
دادخواهی از طریق مراجع صالح رسمی اعتماد داشته باشند. این موضوعات نرفته یا اگر هم روی این موضوعات کار کرده داشته در مورد انتشار کتاب «سینما حقوق بشر» به کیهان
مسئلهای که نمایشنامه و بعد فیلمنامه اشاره میکند موضوع لندن میگوید« :میدانید که بیشتر دوستداران فیلم وقتی فیلم
بسیار مهمی است که یک انقلاب بدون خشونت داشته خوبی ببینند یا دوستداران کتاب وقتی کتاب خوبی بخوانند
باشیم تا تجربه انقلابهای خشونتآمیز دنیا تکرار نشود، یا دوستداران موزیک وقتی موزیک خوبی میشنوند دوست
دوباره یک عده عزادار نشوند و چند سال بعد دوباره آنها دارند این آثار را به دیگران معرفی کنند ،اما هدف من از
علیه حکومت قیام کنند و مسائلی از این دست و از همه معرفی این آثار ،ترویج ارزشهای حقوق بشری است ،بنابراین
مهمتر ،حق خانوادهها و مادران عزادار و دادخواهان زیر پا فیلمهایی با موضوعات سیاسی و اجتماعی انتخاب شدند که
مسائل حقوق بشری در آنها مطرح شدهاند .تصمیم گرفتم
گذاشتهنشود». برای کانال خبری مرتبط به خانم عبادی به صورت هفتگی
در پایان از این نویسنده که سالهاست از مطبوعات ایران کار معرفی این فیلمها را شروع کنم .این روند یک سال و نیم
کناره گرفته میپرسم که زندگی را چگونه میگذراند؟ با خنده زمان برد .بعد وقتی تعداد این فیلمها به تعداد قابل توجهی
تلخی میگوید« :اقتصاد مقاومتی! به سختی! نمیخواهم در رسیدند به ذهنم رسید که جمع کردن این فیلمها در یک
مورد اینها صحبت کنم که ناراحت کننده هم هست اما امید مجموعه میتواند برای خوانندگان موثرتر باشد .در نهایت
داریم ،این امید لعنتی است که ما را زنده نگهداشته؛ امید به تعداد این فیلمها را تکمیل کردم و آنها را به یک عدد ُرند
تغییر که به زودی اتفاقات خوبی رخ دهد و ما باز بتوانیم ۱۰۰تایی رساندم .البته فیلمهای ارزشمند با موضوع مسائل
آزادانه حرف بزنیم و مهمتر از همه به دیگران اطلاع بدهیم. حقوق بشری بسیار بیشتر از اینهاست .امیدوارم اگر بتوانم جلد
این اطلاعرسانی بسیار مهم است؛ همانطور که در مقدمه دومی از این دست فیلمها را گردآوری کرده و بنویسم .کل
کتاب نوشتهام دیکتاتورها عاشق این هستند که مردم را در معرفی فیلمها از نو نوشته شده یعنی آن مطلب اولیه که ما
منتشر کردیم چیزی نبوده که شما در کتاب میخوانید .برای
ناکامی و بیخبری نگه دارند». نوشتن این کتاب مثلا برای نوشتن درست اسامی و نکتههای
بیشتر بهخصوص در حوزه حقوق بشر دقت و توجه بیشتری
به خرج دادم تا کتاب بار معنایی بیشتری داشته باشد».
او مهمترین منبع برای نوشتن این کتاب را اخبار رسانههای
داخل ایران معرفی میکند« :شاید برایتان جالب باشد که
مهمترین منبع برای نوشتن این کتاب ،اخبار روزانه ایران در
