Page 42 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۱ (دوره جديد
P. 42

‫برای مبارزه و احساس اینکه «تانک‪ ،‬توپ‪ ،‬مسلسل دیگر‬          ‫و گسترش فرهنگ و اخلاق آزادمنشانه‪ ،‬خیالبافی و رویای‬                                               ‫صفحه‌‌‌‪‌‌4‌‌‌2‬شماره‌‪‌186۷‬‬
‫اثر ندارد» لازم است‪ .‬پایداری این انگیزه و شور انقلابی را‬  ‫روشنفکرانهای بیش نیست‪ .‬جوامع دموکراتیک حاصل پروسه‬                                    ‫جمعه ‪ ۵‬تا ‪ 11‬اسفندماه ‪1401‬خورشیدی‬
‫نمیتوان در نبود آزادیهای فردی و سختیهای معیشتی‬            ‫تاریخی طولانی و فراز و نشیبهای بیشماری هستند و‬
‫انتظار داشت‪ .‬این محدودیتها و سختیها میتواند به‬            ‫تصور اینکه ایران نیز بتواند به صرف اراده و تمایل گروههای‬  ‫مثال اول سنجش اسطورهها و رسوم سنتی ا ست‬
‫جنبشهای اعتراضی لحظهای منجر شود و یا حتی جرقهای‬           ‫روشنفکری و بدون گذار تدریجی از دورانها و شرایطی‬           ‫که در همه جوامع رواج دارند‪ .‬در برخی از قبایل شمال‬
‫برای شعلهور شدن انقلابی براندازانه باشد‪ .‬انگیزههای‬        ‫که با ایدهال دموکراسی سازگاری ندارد‪ ،‬به دموکراسی برسد‬     ‫امریکا‪ ،‬به عنوان نمونه‪ ،‬برای بارش باران رقص دستجمعی‬
‫عمیق احساسی و عاطفی که این فداکاری را توجیه کند‬                                                                     ‫انجام میدهند‪ .‬مردمشناسان این رقص را از دیدگاه نقش‬
‫نمیتواند صرفا بر پایه تمایل به تحقق رژیم سیاسی مطلوب‬                                   ‫اشتباه محض است‪.‬‬              ‫آن در همبستگی اجتماعی بر رسی میکنند‪ .‬این دیدگاه با‬
‫بطور عقلانی برانگیخته شود‪ .‬برانگیختن شور انقلابی پایدار‬                                                             ‫محکوم کردن آن به خرافات و اوهام از نقطه نظر ارزشهای‬
‫نیازمند اسطورهها‪ ،‬اهداف و انگیزههائی است که بطور‬          ‫نقشپادشاهیمشروطهدردورانگذاربهدموکراسیدرایران‬              ‫مدرن واقعگرا تفاوت اساسی دارد‪ .‬نقش عمده این رقص و‬
 ‫تخیلی‪ ،‬با عطف به ظرفیت عاطفی ذهن‪ ،‬تاثیرگذار باشد‪.‬‬        ‫مباحثه در مورد شرکت شاهزاده در جنبش کنونی به‬              ‫اینگونه مراسم در ذهن هر عضوی از جامعه درک یگانگی‬
‫عوامل رژیم که منتقد وضع موجودند‪ ،‬در بریدن از‬              ‫عنوان شاهزاده و وارث پادشاهی‪ ،‬نه بر مبنای تعریفی عام‬      ‫گروه اجتماعی و احساس وابستگی به اجتماع است‪ .‬نقش‬
‫حاکمیت و پیوستن به جنبش نگران امنیت جانی‪ ،‬مالی‬            ‫از معیارهای دموکراسی‪ ،‬بلکه باید بر مبنای نقش و تاثیری‬     ‫روانی آن بر رفتار افراد تاثیری است که از طریق بازتولید‬
‫و شغلی آینده خود هستند که میتواند در شرایطی که‬            ‫باشد که وی به عنوان «شاهزاده» در گذار از رژیم موجود و‬
‫فروپاشی کنترل شده نباشد و به خاطر بلبشوی ناشی از خلاء‬     ‫ایجاد و گسترش روند دموکراسی در ایران میتواند ایفا کند‪.‬‬                 ‫عقاید و احساسات جمعگرایانه میگذارد‪.‬‬
‫قدرت مورد تهدید و انتقامجویی قرار بگیرد و یا در صورت‬      ‫بطور مشخص پرسش این است که آیا این نقش منطبق با‬            ‫مثالی دیگر از دیدگاه جامعهشناسی بررسی عدم تطابق و‬
‫قدرت یافتن نیروهای رادیکال در حکومت آینده به حذف‬                                                                    ‫تضاد سیستم آموزشی انگلستان با شیوه زندگی و ارزشهای‬
                                                                            ‫نیازهای جنبش کنونی هست یانه؟‬            ‫طبقه کارگر است‪ .‬این تضاد انگیزه تحصیل دانشآموزان‬
                         ‫حتی فیزیکی منجر شود‪.‬‬             ‫وبسایت «اندیشکده واشنگتن» در مقالهای تحلیلی کاستی‬         ‫خانوادههای کارگری را تضعیف کرده و حتی به ترک‬
‫بررسی رسانههای داخلی طرفدار رژیم نشان میدهد که‬            ‫جنبش را در شکلگیری «نوعی فرماندهی مرکزی یعنی‬              ‫تحصیل و مقاومت منفی آنان منجر میشود ‪ .‬از سوئی‬
‫نیروهای سرکوبگر از افرادی تشکیل شده که برای ادامه‬         ‫رهبری ملی‪ ،‬متشکل از گروهها و افراد اپوزیسیون» دانسته‬      ‫این مقاومت را میتوان به عنوان نمونه مثبتی از مبارزات‬
‫سرکوب و انگیزه اعمال خشونت نیازمند توجیه و پذیرش‬          ‫است‪ .‬مانع اصلی برای تشکیل این رهبری «اختلاف نظرات‬         ‫طبقاتی مترقی دانست‪ .‬از سوی دیگر کاهش علاقه به‬
‫مشروعیت این سرکوبها هستند‪ .‬آنان بطور محسوسی از‬            ‫در داخل گروهها و احزاب و میان آنها است‪ ».‬برای رفع‬         ‫تحصیل جوانان طبقه کارگر از نقطه نظر نقش ناخواسته‬
‫اینکه سرکوبگر خطاب میشوند و یا به جنایت و کشتار‬           ‫این کاستی گروههای اپوزیسیون اکنون سعی دارند منشور‬         ‫مهم آن در بازتولید سیستم طبقاتی در انگلستان نتیجه‬
‫متهم هستند نگرانند‪ .‬مصاحبه با این افراد نشان میدهد‬        ‫یا مشی مشترکی که مورد توافق همه نیروها ی اپوزیسیون‬
‫که استفاده از سلاح گرم را انکار کرده و حتی استفاده از‬     ‫باشد تدوین کنند‪ .‬به نظر من‪ ،‬ایجاد نیروی متحد و پرقدرت‬                          ‫ارتجاعی و محافظهکارانه دارد‪.‬‬
‫سلاحهای کمخطر را به شرط احتیاط مجاز میدانند‪ .‬آنان خود‬     ‫برای رهبری جنبش انقلابی مردم به ابزاری بیش از تدوین‬       ‫مثال دیگری که به موضوع این نوشته ربط نزدیکی‬
‫را از اعمال وحشیانه و خشونتآمیز تبرئه کرده و به عوامل‬                                                               ‫دارد داوریهای متفاوت از نهاد خانواده است‪ .‬از دیدگاه‬
‫نفوذی نسبت میدهند‪ .‬با وجود شواهد بسیاری که خلاف‬                                 ‫چنین منشورهائی نیاز دارد‪.‬‬           ‫جامعهشناسی نهاد خانواده بر مبنای نقش آن در جامعه‬
‫این ادعاها را ثابت میکند اعتراف به قبح اعمال خشونت‬        ‫روابط قدرت در جامعه که اساس حکومت و رژیم سیاسی‬            ‫و در پرورش و آموزش نسلهای آینده و نقشهای مهم در‬
‫از طرف این نیروها نشانگر لزوم تبلیغات مداوم برای توجیه‬    ‫هستند صرفا بر پایه استدلالات منطقی و انتزاعی شکل‬          ‫اقتصاد و در ادامه حیات اجتماعی تعریف میشود‪ .‬ضمنا‬
‫خشونت از طرف این افراد است‪ .‬این تبلیغات بطور عمده با‬      ‫نمیگیرند‪ .‬بسیاری از مخالفین جمهوری اسلامی و جمع‬           ‫تشکیل و تداوم خانواده مشروط به محدودیت انحصاری‬
‫نسبت دادن «اغتشاشات» به دشمنان خارجی و بزرگنمائی‬          ‫کثیری ار مردم خواهان حکومتی در ایران هستند که بر پایه‬     ‫روابط جنسی است بطوری که با عقد ازدواج طرفین مقید‬
‫نقش برخی از چهرههای ناآشنای خارج کشور انجام میگیرد‪.‬‬       ‫انتخاب آزاد شکل گیرد و در آن حقوق شهروندی مردم رعایت‬      ‫به محدود کردن روابط جنسی به رابطه زناشوئی هستند‪.‬‬
‫برای ایجاد یک رهبری و آلترناتیوی که بتواند به همه این‬     ‫شود‪ .‬جدایی مذهب از سیاست و یا حکومتی سکولار از‬            ‫ابن محدودیت به سبب سلب آزادی انتخاب افراد و سرکوب‬
‫نیروها اطمینان خاطر بدهد‪ ،‬اتحاد میان گروهها و احزاب‬       ‫جمله شرایط حکومت مطلوب آینده است‪ .‬تجربه چند دهه‬           ‫امیال جنسی طبیعی از طرف برخی نیروهای رادیکال به‬
‫اپوزسیون موجود کفایت نمیکند‪ .‬دلیل وجودی بیشتر این‬         ‫گذشته نشان داده است که تجسم این دورنمای مطلوب و‬
‫گروهها اشتراک نظر و خط مشی است که آنها را همواره‬          ‫توضیح و تبلیغ عواقب شوم تداوم رژیم موجود الزاما موجب‬                        ‫نقض حقوق بشر متهم شده است‪.‬‬
‫در خطر انشعاب و تجزیه به گروههای کوچکتر قرار داده و‬       ‫فراهم شدن شرایط کافی برای تغییر رژیم نبوده است‪.‬‬           ‫همبستگی عاطفی و انتظارات متقابل در روابط‬
‫مانع رشد آنها شده است‪ .‬فقط در صورت ارتباط ارگانیگ‬         ‫برای فراهم کردن این شرایط انقلابی علاوه بر «نخواستن»‬      ‫خویشاوندی که بر پایه همخونی و یا به قولی «ژن مشترک»‬
‫با حامعه و نمایندگی خواستهها و منافع اقشار اجتماعی‪،‬‬       ‫وضعیت موجود‪ ،‬دورنمای گزینه یا آلترناتیو عملی‬              ‫صورت میگیرد حاصل انتخاب آزاد و عقلانی افراد نیست‪.‬‬
‫پایداری و ثبات و همچنین توان تاثیر سیاسی و اجتماعی‬        ‫اجتنابناپذیر است‪ .‬این آلترناتیو باید بتواند اعتماد عمومی‬  ‫کدام منطقی حکم میکند افراد بالغ به خاطر اینکه از یک‬
‫این گروهها و احزاب ممکن است‪ .‬احزاب اپوزیسیون ایرانی‬       ‫را در تضمین نظم اجتماعی در دوران گذار و دورنمای ثبات‪،‬‬     ‫پدر و مادر متولد شدهاند به دلیل ژن مشترک احساس‬
‫در خارج کشور به دلایل مختلف از جمله دوری جغرافیائی‬        ‫امنیت و پیشرفت اقتصادی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی جامعه آینده‬        ‫همبستگی و عاطفی بیشتری نسبت به دوستانی داشته‬
‫و اختناق سیاسی فاقد ارتباط ارگانیک و متقابل با اقشار‬      ‫تامین کند‪ .‬در این مقطع زمانی پاسخگوئی به نیازهای‬          ‫باشند که همدیگر را به دلایل عقلانی همفکری و انگیزههای‬
‫اجتماعی داخل کشور هستند‪ .‬متاسفانه به تشکل ایرانیان در‬                                                               ‫مشترک انتخاب میکنند؟ مطابق این منطق کلیه روابط و‬
‫تبعید نیز تا کنون توجه کمی نشان داده شده است‪ .‬گروههای‬                               ‫عمده زیر اساسی است‪:‬‬             ‫نهادهای اجتماعی که بر اساس عوامل ژنتیک شکل میگیرد‬
‫سیاسی داخل کشور نیز به دلیل عدم آزادی اجتماعات‬              ‫‪-۱‬رفع نگرانیهای «قشر خاکستری» یا اکثریت خاموش‬           ‫غیرعقلانی‪ ،‬غیرعلمی و در تضاد با حقوق شهروندان است‪.‬‬
‫امکان ایجاد رابطه ارگانیک با اقشار اجتماعی را نداشتهاند‪.‬‬  ‫‪-۲‬ایجاد شور و شوق کافی در میان نیروهای انقلابی به‬         ‫در جنبش ضد اتوریته سالهای ‪ ۷۰‬میلادی‪ ،‬خانواده به‬
‫در میان جریانهای آزادیخواه‪ ،‬طرفداران پادشاهی به‬                                                                     ‫دلیل انحصار رابطه جنسی‪ ،‬ضد آزادی و ارتجاعی قلمداد‬
‫دلیل نمایندگی نهاد شاهنشاهی در فرهنگ جامعه ایرانی‬                          ‫ویژه جوانان برای ادامه مبارزه فعال‬       ‫میشد‪ .‬با وجود این انتقاد کوششهائی که برای جایگزینی‬
‫ریشههای تاریخی عمیق دارند‪ .‬همانطور که سعید‬                              ‫‪-۳‬پیشگیری از تفرقه نیروهای مخالف‬            ‫خانواده با زندگی مشترک گروهی انجام شد‪ ،‬نظیر زندگی‬
‫قاسمینژاد مینویسد «نهاد پادشاهی نهادی است ایرانی که‬       ‫‪ -۴‬فراهم آوردن شرایط لازم جهت ریزش عوامل ناراضی‬           ‫در «کمونها»‪ ،‬همگی ناموفق ماندند‪ .‬این خود نشانهای از‬
‫با تاریخ و فرهنگ ما گره خورده است… مهر ملی به خاطره‬                                                                 ‫نادرستی منطق بالاست و اینکه انسانها بطور طبیعی و بر‬
‫شاهان بزرگی همچون کورش و داریوش و اردشیر و شاپور‬                              ‫در حکومت و نیروهای سرکوب‬              ‫اساس خصوصیات فردی گرایش عاطفی و جنسی به افراد‬
‫و خسرو انوشیروان به سادگی از دل ملتی که چند هزار‬          ‫علت عدم مشارکت فعال «قشر خاکستری» در جنبش‬                 ‫ویژهای پیدا میکنند که عموما قابل توجیه و توضیح منطقی‬
‫سال تاریخ مکتوب شاهان دارد بیرون رفتنی نیست‪ ».‬نفوذ‬        ‫انقلابی در درجه اول نگرانی از امنیت و آشوب (سوریهای‬       ‫نیست‪ .‬سادهگرایانه است که هزاران سال تجربه بشری را‬
‫تاریخی و فرهنگی پادشاهی توان بسیاری را به ایجاد رابطه‬     ‫شدن و تجزیه ایران) در دوران گذار و فروپاشی جمهوری‬         ‫نادیده گرفته و تصور کنیم که استنتاجات انتزاعی از یکسری‬
                                                          ‫اسلامیاست‪ .‬دلواپسیدیگراینقشرعدماطمینانازبرقراری‬           ‫اصولکلی‪،‬نظیرآزادیانتخابروابطجنسیوعاطفی‪ ،‬بدون‬
      ‫ارگانیگ با جامعه و بسیاری از اقشار اجتماعی برای‬     ‫حکومتی جدید است که با توجه به تجربه جمهوری اسلامی‬         ‫ارتباط با تحولات تاریخی جامعه‪ ،‬به یکباره میتواند خط‬
                                                          ‫در مقایسه با دوران پهلوی «وضع را از اینهم بدتر کند‪».‬‬      ‫بطلان بر عمیقترین تجربه بشری‪ ،‬یعنی نهاد خانواده بکشد‪.‬‬
                                                          ‫تجربه تاریخی نشان داده است تحریک انگیزه انقلابی از‬        ‫دموکراسی به عنوان شکل سیاسی قدرت و اداره جامعه‬
                                                          ‫ضروریات مهم پیشبرد جنبش انقلابی است‪ .‬در شرایطی که‬         ‫بدون وجود شرایط اجتماعی مناسب از جمله نظم اجتماعی‪،‬‬
                                                          ‫تلاش برای تغییر رژیم حاکم نیازمند فداکاری و حتی گذشت‬      ‫ثبات قانونی و اداری و اقتصاد پیشرفته وابسته به بازار آزاد‬
                                                          ‫از جان و مال و آزادی افراد است‪ ،‬انگیزه و شوق و شور قوی‬
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46