Page 37 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۱۱ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‌‌‪‌۳‌‌۷‬شماره‌‪1۸۷۷‬‬ ‫رهبرش یک خانم به نام «مرال اکشنر» است خواهد رسید‪.‬‬ ‫دیگری «سینان اوغان» که به احتمال زیاد برای جوانان‬
‫جمعه ‪ 1۲‬تا پنجشنبه ‪ 1۸‬مه ‪۲0۲۳‬‬ ‫این حزب به شدت لائیک‪ ،‬ناسیونالیست و «نژادباور» است‬ ‫جذابترند‪ .‬سینان اوغان رهبر حزب راست افراطی است که‬
‫که نباید با نژادپرست اشتباه شود‪ .‬یعنی اعتقاد دارد که‬ ‫به «حرکت ملی» معروف است و در راس ائتلافی به نام‬
‫از جمله میخواهد روابط ترکیه را با ارمنستان عادیسازی‬ ‫«نیاکانی» قرار دارد‪ .‬از همین اسم بر میآید که این جریان به‬
‫کند تا از تنشی که سالیان دراز است بین دو کشور وجود‬ ‫پیشرفتهای بشری را نژادهای خاصی رقم میزنند‪.‬‬ ‫راست افراطی تعلق دارد‪ .‬کارشناسان معتقدند که این وضع‬
‫دارد کاسته شود‪ .‬ارمنستان هم نیاز دارد دولت معتدلی‬ ‫مسئله دیگر موضوع هویت در ترکیه است که به مراتب‬ ‫ممکن است به نفع اردوغان تمام شود‪ .‬یعنی جوانان به این‬
‫در ترکیه سر کار بیاید تا از طریق آن با جهان ارتباط پیدا‬ ‫از کشورهای منطقه و حتی ایران شدیدتر است‪ .‬درست است‬ ‫دو رای بدهند و از رای کمال قلیچداراوغلو کم شود‪ .‬ولی در‬
‫کند‪ .‬همین موضعگیری «ائتلاف ملت» باعث میشود که‬ ‫که ما در ایران جریانهای هویتطلب داریم‪ .‬ولی به هر حال‬ ‫عین حال بین ‪ ١۵‬تا ‪ ۲۰‬درصد رایدهندگان کردها هستند‬
‫اقلیتهای قومی‪ ،‬که تعدادشان در ترکیه زیاد است‪ ،‬طرفدار‬ ‫در نهایت همه خودشان را ایرانی میدانند‪ .‬ولی وقتی شما‬ ‫که نامزد مستقلی معرفی نکردهاند و به احتمال زیاد‪ ،‬بر‬
‫کشوری تاسیس میکنید و اسمش را ترکیه میگذارید که در‬ ‫مبنای پیشبینیها‪ ،‬به قلیچداراوغلو رای خواهند داد‪« .‬حزب‬
‫قلیچداراوغلوباشند‪.‬‬ ‫آن همه باید خودشان را ترک بدانند‪ ،‬مسئله هویت شکلی‬ ‫دموکراتیک خلقها» از نامزدی قلیچداراوغلو حمایت کرده و‬
‫ولی مهمتر از همه آن است که شکست احتمالی اردوغان‪،‬‬ ‫بسیار خشونتآمیز به خود میگیرد‪ .‬شما به ارمنی ‪ ،‬یونانی‪،‬‬
‫شکست اسلام سیاسی در ترکیه خواهد بود و این ضربه‬ ‫یهودی‪ ،‬کرد‪ ،‬زازا و لاز ( که قومی در گرجستان و پیرامون آن‬ ‫حتماً وعدههایی به آن حزب داده شده است‪.‬‬
‫مهلکی به اسلام سیاسی در کل منطقه خواهد زد زیرا ترکیه‬ ‫در ترکیه هستند) یا به پیروان ادیان دیگر غیر از اسلام حنفی‪،‬‬ ‫گفتیم حضور سینان اوغان و محرم اینجه‪ ،‬رهبر «حزب‬
‫به هرحال کشوری نیرومند در منطقه است‪ .‬وقتی آدمی مثل‬ ‫میگویید ترک هستید و مجبورشان میکنید خود را ترک‬ ‫مملکت» باعث خواهد شد که انتخابات به دور دوم کشیده‬
‫اردوغان و حزب «عدالت و توسعه»‪ ،‬که همواره تاکید بر‬ ‫بدانند‪ .‬اما در صد سال اخیر‪ ،‬این اقوام به هرحال خودشان‬ ‫شود و در دور دوم هواداران این دو به احتمال قوی به‬
‫موازین و قواعد اسلام و سنتهای اسلامی کردهاند‪ ،‬شکست‬ ‫را آنطور که هستند تعریف کردهاند و تمام مشکلا ِت هویتی‬ ‫قلیچداراوغلو رای خواهند داد‪ .‬البته باید در نظر بگیریم‬
‫بخورند‪ ،‬این شکست میتواند نویدبخش افول اسلام سیاسی‬ ‫در ترکیه از همین اجبار و خشونت سرچشمه میگیرد‪ .‬به‬ ‫که اگر ائتلاف حزب «عدالت و توسعه» با نامزدی اردوغان‬
‫در ایران هم باشد؛ هرچند که در ایران خوشبختانه مقاومت‬ ‫بتواند اکثریت پارلمانی را کسب کند احتمال دارد اردوغان در‬
‫مردم چنان است که رژیم همچنان مجبور به عقبنشینی‬ ‫دکتر علیرضا منافزاده‬ ‫مرحله دوم دست به تاکتیکهایی بزند که پیروز شود‪ .‬ولی‬
‫گام به گام شده است به ویژه در مقابل زنان که مقاومت‬ ‫اردوغان نقاط ضعف زیادی نیز دارد‪ .‬او از همال ابتدا با‬
‫جانانهای میکنند‪ .‬رژیم ایران در تحمیل حجاب اجباری بر‬ ‫همین دلیل است که اردوغان به دنبال عثمانیگری رفت برای‬ ‫اتکاء به عنصر اقتصاد و موفقیت در این عرصه به قدرت‬
‫زنان با مشکلی جدی روبروست تا جایی که این وضع در‬ ‫اینکه به آنها بگوید که شما عضوی از یک امپراتوری بزرگ‬ ‫رسید و توانست اینهمه سال زمام امور ترکیه را در دست‬
‫هستید و نه عضوی از یک دولت‪ -‬ملت! البته ما در ایران‬ ‫داشته باشد‪ .‬ولی امروز اوضاع اقتصادی ترکیه بسیار خراب‬
‫داخل رژیم نیز شکاف ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫هم مشابه این مشکل را داریم که دولت‪ -‬ملت در آغاز قرن‬ ‫است‪ .‬تورم بسیار بالاست و بر مبنای آمارهای معتبر کسری‬
‫بیستم از مدل شکلگیری دولت‪ -‬ملت در فرانسه گرتهبرداری‬ ‫بودجه دولت در سه ماه اول سال ‪ ۲۰۲٣‬نزدیک به ‪ ١۴‬میلیارد‬
‫‪-‬با توجه به این نکات آیا میتوان نتیجه گرفت که جمهوری‬ ‫شد‪ .‬کسروی میگفت «یک درفش‪ ،‬یک زبان‪ ،‬یک دین»‪ .‬این‬ ‫دلار بوده است‪ .‬کاهش ارزش لیر نیز همچنان ادامه دارد‪.‬‬
‫اسلامی خواهان انتخاب مجدد اردوغان باشد؟‬ ‫دکترین با شکست مواجه شد‪ .‬ما در ‪ ١۲۰‬سال اخیر متوجه‬ ‫لیر ترکیه تنها در سال گذشته ‪ ٣۰‬درصد از ارزش خود را در‬
‫شدیم که این دکترین به یکپارچگی ایران و ایرانیان خدمت‬ ‫برابر دلار آمریکا از دست داده است‪ .‬نقطه ضعف دیگر‬
‫‪-‬مسئله کمی پیچیدهتر از این است‪ .‬میدانید که ایران سر‬ ‫نمیکند‪ .‬برای همین است که میگویم امروز ما باید برویم به‬ ‫اردوغان مدیریت ضعیف او بعد از زلزله ‪ ۶‬فوریه است که‬
‫مسئله کریدور زنگزور که جمهوری آذربایجان و ترکیه اصرار‬ ‫دنبال یک الگوی دولت‪ -‬ملت جدید در ایران و بطور کلی در‬ ‫به قربانی شدن بیش از ‪ ۵۰‬هزار نفر در ترکیه انجامید‪ .‬این‬
‫دارند از خاک ارمنستان بگذرد و آذربایجان را به نخجوان و‬ ‫منطقه خودمان‪ ،‬به ویژه در ترکیه‪ .‬میدانید که در آنجا نیز‬ ‫زلزله ضربه شدیدی به اعتبار اردوغان زده است‪ .‬میدانید‬
‫ترکیه وصل کند مشکل اساسی دارد‪ .‬اردوغان هم شدیداً از‬ ‫از شکلگیری دولت‪ -‬ملت در فرانسه الگوبرداری کردند و به‬ ‫که بیشتر شرکتهای ساختمانی و ارائهدهندهی خدمات‬
‫علییف حمایت میکند‪ ،‬در حالی که ایران مشکلی اساسی‬ ‫نظر میرسد این مدل فقط در فرانسه موفق شد‪ .‬تقریباً تمام‬ ‫معماری شهری جزو شبکهی حامی «حزب عدالت و توسعه»‬
‫با جمهوری آذربایجان سر این مسئله دارد‪ .‬ولی موضوع اصلی‬ ‫کشورهای منطقه مانند عراق و سوریه و مصر دنبال این الگو‬ ‫و خود اردوغان هستند‪ .‬در این زلزله معلوم شد که این‬
‫همان افول اسلام سیاسی با شکست اردوغان است که برای‬ ‫شرکتها برای کسب سود بیشتر ضوابط ایمنی لازم را از نظر‬
‫جمهوری اسلامی به مراتب خطرناکتر است‪ .‬توجه کنیم‬ ‫رفتند ولی به نتیجهی مطلوب نرسیدند‪.‬‬ ‫ساختمانسازی رعایت نکردهاند و بخش عمدهی فاجعهای‬
‫که در تونس هم «راشد غنوشی» اسلامگرا و رهبر «حزب‬ ‫بنابراین‪ ،‬با پیروزی کمال قلیچداراوغلو معلوم نیست که‬ ‫که روی داد نتیجه آسیبپذیر بودن ساختمانها بوده است‪.‬‬
‫النهضه» را دستگیر کردند و ُدم اسلام سیاسی را با اقتدار‬ ‫این مشکل چگونه حل خواهد شد زیرا از یکطرف با حزب‬ ‫دولت در امدادرسانی به زلزلهزدگان هم بسیار تاخیر داشت‬
‫قیچی کردند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬در عربستان سعودی شاهد‬ ‫«خوب» ائتلاف کرده و از طرف دیگر از حمایت «حزب‬
‫تحولاتی هستیم که حکومت آن کشور به نوعی از سلفیگری‬ ‫دموکراتیک خلقها» برخوردار است و همانطور که گفتم‬ ‫و این به اعتبار اردوغان لطمه بزرگی زد‪.‬‬
‫و وهابیت دور میشود‪ .‬بن سلمان به تدریج اسلام سیاسی‬ ‫احتمالاً وعدههایی نیز به آنها داده است‪ .‬این دوتا را چگونه‬
‫را کنار میگذارد و میکوشد نظام سیاسی خود را بر مبنای‬ ‫‪-‬پیامدهای شکست احتمالی اردوغان چه خواهد بود؟‬
‫دولت‪ -‬ملت بنا کند‪ .‬امروز بن سلمان در گفتارهایش بیشتر‬ ‫میتوان با هم آشتی داد معلوم نیست‪.‬‬ ‫‪-‬کارشناسان معتقدند که اگر قلیچداراوغلو پیروز شود‬
‫به تاریخ عربستان و نبطیها و آثار باستانی آن تمدن در اردن‬ ‫ولی یک چیز مسلم است و آن اینکه این ائتلاف به دنبال‬ ‫مجبور است با «ژرف دولت» یعنی الیگارشی مالی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬
‫ارجاع میدهد‪ .‬یعنی روایتی از تاریخ عربستان ارائه میکند‬ ‫همگرایی و سازگاری با دنیای غرب و همسایگان ترکیه است‪.‬‬ ‫اداری و حتی مافیای ترکیه همزیستی کند‪ .‬اضافه کنم که‬
‫که به نوعی «تاریخ ملی» است‪ .‬حتی فعالیت «پلیس اخلاق»‬ ‫‪ Deep State‬در انگلیسی ترجمه اصطلاح ترکی‪Derin Dev-‬‬
‫را‪ -‬که همان «امر به معروف و نهی از منکر» و «گشت‬ ‫‪ lat‬است که برای معادل آن در فارسی میتوانیم از «ژرف‬
‫ارشاد» جمهوری اسلامی در ایران است‪ -‬محدود کرده و‬
‫مردان و زنان میتوانند در یک فضا در کنار هم ظاهر شوند‪.‬‬ ‫دولت» استفاده کنیم‪.‬‬
‫سختگیری در مورد حجاب و اینگونه محدودیتها کم و‬ ‫دیگر آنکه اگر قلیچداراوغلو پیروز شود معلوم نیست‬
‫بیش از میان رفته و اسلام سیاسی در آنجا هم پس مینشیند‪.‬‬ ‫«ائتلاف ملت» چقدر میتواند دوام یابد زیرا او برای دریافت‬
‫همه اینها دست به دست هم میدهند تا اسلام سیاسی‬ ‫پشتیبانی وعدههایی به احزاب تشکیلدهنده ائتلاف و‬
‫در منطقه تضعیف شود و میتوان گفت که به آخر عمر‬ ‫احتمال ًا به «حزب دموکراتیک خلقها» داده است‪ .‬علاوه بر‬
‫خود نزدیک میشود‪ .‬البته این پایان ناگزیر بود‪ ،‬زیرا اسلام‬ ‫این‪ ،‬خودش از علویان ترکیه است و این سؤال پیش میآید‬
‫سیاسی یک جریان «آناکرونیک» است که با انقلاب اسلامی‬ ‫که بعد از پیروزی او علویان ترکیه‪ -‬که همیشه زیر سرکوب‬
‫در ایران دنیا را بهم ریخت‪ .‬تمام جنگها و فجایعی که در‬ ‫اهل سنت حنفی بودهاند‪ -‬آیا از آزادیهای بیشتری برخوردار‬
‫دهههای گذشته در منطقه و حتی در جهان شاهد بودهایم‬ ‫خواهند شد؟ و این مسئلهی مهمی است هرچند که تعداد‬
‫نتیجهی این انقلاب بود‪ .‬شما اگر ریشهیابی کنید میبینید که‬ ‫علویان در ترکیه برخلاف سوریه چندان زیاد نیست‪ .‬یا اینکه‬
‫ظهور القاعده‪ ،‬داعش و طالبان هم با انقلاب‪ ۵۷‬در ایران‬ ‫ما نمیدانیم بعد از پیروزی چه سهمی نصیب رهبر حزب‬
‫ارتباط داشت‪ .‬این جریان ایدئولوژیک‪ -‬سیاسی انگار دارد به‬ ‫«خوب» که از احزاب تشکیلدهنده «ائتلاف ملت» است و‬
‫آخر عمر خودش نزدیک میشود‪ .‬به نظر میرسد شکست‬
‫احتمالی اردوغان نویدبخش‪ ،‬تسریعکننده و کاتالیزور این‬

‫پایان خواهد بود‪.‬‬