Page 49 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۵۵ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌4‌‌۹‬شماره‌‪1۹۲1‬‬
‫جمعه ‪ ۲۹‬مارس تا پنجشنبه ‪ 4‬آوریل ‪۲۰۲4‬‬

‫ﺑﺎ ﮐﺎرت ﻗﻮﻣﯿﺖ در‬

‫اﯾﺮان ﺑﺎزی ﻧﮑﻨﯿﺪ!‬

‫سختگیرانه حجاب در ایران به قتل رسید‪ ،‬ام اقوام ایرانی با‬ ‫هویتسازی بر اساس مذهب بود نه بر اساس قومیت‪ .‬این‬ ‫ﻗﻮﻣﯿﺖ ﻣﺤﺮﮐﻪ اﺻﻠﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ=‬
‫هدف دستیابی به آزادی و استق ل از حکومت مرکزی در‬ ‫روش مؤثر بود و به مرور زمان هویت جدید‪ ،‬خود را بر هوی ِت‬
‫تهران بپا خاستند‪ «.‬اینکه ایرانیان از هر قوم و زبانی‪-‬به ویژه‬ ‫موجو ِد پیش از اس م ایرانیان که در یک ف ت گرد آمده بودند‪،‬‬ ‫ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺷﺪه در دو ﻗﺮن ﻧﻮزده و ﺑﯿﺴﺖ‬
‫فارسیزبانها‪ -‬با همین هدف علیه رژیم روحانیون برخاستند‬ ‫تحمیل کرد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬پرسپولیس ]تخت جمشید[ پایتخت‬ ‫ﻣﻨﺸﺄ ﻗﻮﻣﯽ‪ -‬ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﭘﺮسﻫﺎ‪ -‬ﯾﺎ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﻌﺪ‬
‫اتفاقا نشان میدهد که قومیت متغی ِر عملکننده و مؤثر نبوده‬ ‫رسمی امپراتوری هخامنشیان )‪ ۳۳۰-۵۵۹‬پیش از می د(‪ ،‬امروزه‬
‫نه تنها میراث اقوام فارس بلکه آذریزبانها نیز هست‪ .‬اقوام‬ ‫از ‪ -۱۹۳۵‬ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺘﻘﻼل ﺑﻪ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺑﺎزﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫و کام برعکس‪ ،‬اراده پارسیزبانان در تظلمخواهی از دخ‬ ‫کرد نیز شاهنامه را که اثر ح سی فردوسی‪ ،‬شاعر قرن دهم‬
‫کردزبان نشان داد که ایدئولوژی و آزادیخواهی سیاسی بر‬ ‫پارسی است میخوانند‪.‬در سال ‪ ،۱۹۸۰‬رئیس جمهور عراق‪،‬‬ ‫اﮔﺮ ﻋﻼﺋﻢ را درﺳﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺪﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪای ﮐﻪ ﺑﺮای=‬
‫صدام حسین با هدف ضمیمه کردن خوزستان نفتخیز‪ -‬یا به‬
‫سوگیریها و تعصبات قومی و نژادی غالب است‪.‬‬ ‫گفته صدام »عربستان«‪ -‬به ایران حمله کرد و گ ن می کرد‬ ‫درﻣﺎن ﻣﯽ ﭘﯿﭽﯿﻢ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻌﮑﻮس در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫همین امر در ارتباط با محیط زیست نیز صدق میکند‪.‬‬ ‫که اعراب ایرانی از استق ل خود استقبال خواهند کرد‪ .‬چنین‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ زن‪ ،‬زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬آزادی ﻋﺪم ﻣﴩوﻋﯿﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ‬
‫مدیریت ضعیف در جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه‬ ‫اتفاقی نیافتاد و ایرانیان از هر قومی‪ -‬به استثنای مجاهدین‬ ‫را ﺑﻪ ﺎﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺎﻣﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن‪ ،‬ﻓﺎرغ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻗﻮم و‬
‫به میزان یکسانی به کردزبانها و آذریزبانهای بومی ایرانی‬ ‫خلق‪ -‬علیه دشمن جنگیدند ه نگونه که شیعیان عراقی علیه‬ ‫زﺑﺎن و ﻧﮋادی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و ﺳﺰاوار آزادی ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬
‫آسیب رسانده‪ ،‬اما علت آن بیش ناشی از فساد حکومتی بوده‬ ‫ایران جنگیدند‪ .‬بسیاری از عربزبانها در جمهوری اس می به‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﯿﺎﻧﻪرو ﻋﺮﺑﯽ و اﴎاﺋﯿﻞ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﺮان ﻟﯿﱪال‪،‬‬
‫نه نزاع قومی‪ .‬همچنین‪ ،‬مردم در اع اض به خشک شدن‬ ‫مراتب با ی حکومتی دست یافتند که شمخانی دبیر شورای‬ ‫ﻗﺪر ﻨﺪ و ﭘﯿﴩﻓﺘﻪ ﮐﻪ رواﺑﻂ ﺻﻠﺢآﻣﯿﺰی در داﺧﻞ و ﺧﺎرج‬
‫زایندهرود در اصفهان به خیابانها آمده و علیه سپاه پاسداران‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬روزی ﮐﻪ رژﯾﻢ آﯾﺖاﻟﻠﻪﻫﺎ ﺳﻘﻮط‬
‫که به دلیل ساخت بیرویه سدها چنین فاجعه زیست‬ ‫عالی امنیت ملی از ‪ ۲۰۱۳‬تا ‪ ۲۰۲۳‬یک ونهی آنست‪.‬‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺠﺪدا ﻣﺘﺤﺪ و ﴍﯾﮏ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫اغراق در رابطه با تجزیهطلبا ِن آذربایجانی نیز در ایران‬
‫محیطی را به بار آورده‪ ،‬شعار دادند‪.‬‬ ‫یک اشتباه بنیادین است‪ .‬در سال ‪ ۱۸۲۸‬می دی‪ ،‬پیش از آنکه‬ ‫دور ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫اگر ع ئم را درست تشخیص ندهیم‪ ،‬نسخهای که برای‬ ‫جنوب قفقاز بر اساس قطعنامه ترک نچای از ایران جدا شود‪،‬‬ ‫ﻣﺎﯾﮑﻞ روﺑﯿﻦ )ﻓﻮروم ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ( – مردخای کیدار استاد‬
‫درمان می پیچیم نتیجه معکوس در پی خواهد داشت‪ .‬جنبش‬ ‫آذربایجان هرگز یک قلمرو خارج از حاکمیت ایران نبوده‬
‫زن‪ ،‬زندگی‪ ،‬آزادی عدم م وعیت جمهوری اس می را به‬ ‫بلکه سکونتگاه و قلمرو حکومت ولیعهد قاجار بوده و زمانی‬ ‫برجسته ا ائیلی در مقالهای که در »اورشلیم پست« منت‬
‫ایش گذاشت‪ .‬امی ایرانیان‪ ،‬فارغ از هرگونه قوم و زبان و‬ ‫که بعد از بیش از یک قرن نیروهای اتحاد ج هیر شوروی‪،‬‬ ‫شده عنوان کرده است که »مانند آنچه به دنبال فروپاشی‬
‫نژادی شایسته و سزاوار آزادی هستند‪ .‬ایا ت متحده آمریکا‪،‬‬ ‫کشوری نیابتی در استان آذربایجان ایران تاسیس کرده و به‬ ‫اتحاد ج هیر سابق شوروی رخ داد و یوگس وی و جمهوری‬
‫کشورهای میانهرو عربی و ا ائیل باید از ایران لی ال‪ ،‬قدر ند‬ ‫دنبال الحاق آن به آذربایجان شوروی بودند‪ ،‬ایرانیان از هر‬ ‫چک را به کشورهای کوچک و صلحطلب قومی تجزیه کرد‪،‬‬
‫و پی فته که روابط صلحآمیزی در داخل و خارج داشته باشد‬ ‫بعد از فروپاشی مخلوط ‪ conglomerate‬ایرانی و ظهور و‬
‫استقبال کنند‪ .‬روزی که رژیم آیتاللهها سقوط کند‪ ،‬ایران باید‬ ‫طیف قومی و مذهبی علیه آن قیام کردند‪.‬‬ ‫تشکیل پنج الی شش دولت قومی از ویرانههای حاصل از این‬
‫امروزه‪ ،‬آذریزبانهای ایران از قدرت نامتناسبی در کشور‬ ‫فروپاشی‪ ،‬جهان جای امن و به ی خواهد بود‪ «.‬وی به حامیان‬
‫مجددا متحد و یک آنها باشد و این امر دور نیست‪.‬‬ ‫برخوردار هستند‪ .‬ره جمهوری اس می‪ ،‬علی خامنهای‬ ‫تغییر رژیم در ایران توصیه کرده که باید از تجزیهطلبی قومی‬
‫دادن این پیام به ایرانیان که غرب به دنبال فروپاشی‬ ‫آذریزبان است‪ ،‬نخست وزیر سابق‪ ،‬میرحسین موسوی و‬ ‫در ایران ح یت کنند‪.‬تحلیلهای کیدار همواره قابل اح ام‬
‫کشورشان است‪ ،‬منجر به شکست ایرانیان در رسیدن به هدف‬ ‫خلخالی‪ ،‬حاکم ع دادگاه انق ب در دهه نخست تأسیس‬ ‫بوده اما این رویکرد م یم او نسبت به تاریخ بسیار عجیب و‬
‫خود در آخرین لحظه خواهد شد‪ .‬گروه اندکی از ایرانیان‪-‬بجز‬ ‫جمهوری اس می که حکم اعدام بسیاری را صادر کرد آذریزبان‬ ‫غریب است‪ .‬اگر جنگ میان اق ر شوروی سابق و در پیامد‬
‫مریم رجوی و مجاهدین خلق‪ -‬به کشورشان خیانت خواهند‬ ‫بوده است‪ .‬به اعتقاد کُردزبانان‪ ،‬نیروهای سپاه پاسداران‬ ‫آن پاکسازی قومی در یوگس وی ناشی از فروپاشی‪ ،‬صلحآمیز‬
‫کرد‪ .‬زمانی که صدام حسین به ایران حمله کرد‪ ،‬ایرانیان بدون‬ ‫متشکل از اقوام آذریزبان‪ ،‬نسبت به کردها رویه سختگیرانهتر‬ ‫بوده پس آیا مورخان باید از قتل عامهای صورت گرفته توسط‬
‫توجه به رویکرد و نظرشان نسبت به خمینی‪ ،‬حول یک پرچم‬ ‫و ظا انهتری دارند تا نیروهای فارسیزبان و ه نگونه که‬ ‫چنگیزخان مغول به عنوان اس اتژی مؤثر در جهت کاهش‬
‫و دیمیر پوتین برای اع ل ورانه خود متکی بر نیروهای‬
‫گرد آمدند‪.‬‬ ‫وفادار چچنی است‪ ،‬زمانی که اع اضاتی در استان کردستان‬ ‫ازدحام زندانها تقدیر کنند؟‬
‫این به معنای نادیده انگاش و تقلیل امر قومیت در آینده‬ ‫رخ میدهد‪ ،‬تهران نیروهای آذریزبان خود را برای کوب آنها‬ ‫مردخای حق دارد که به تنوع قومی )قومگرایی( در ایران‬
‫نیست‪ .‬برخی از گروههای بومی در ایران برای حفظ میراث‬ ‫بسیج میکند‪.‬این بدان معنا نیست که آذریزبانها طرفدار‬ ‫اشاره کند‪ .‬زبان مادری در ا خاورمیانه به میزان گس دهای‬
‫فرهنگی و زبان خود بعد از چهل و پنج سال کوب جمهوری‬ ‫رژیم هستند‪ ،‬بلکه همچون سایر اقوام ایرانی دینسا ری در‬ ‫تعیینکننده قومیت است‪ .‬بسیاری از تحلیلگران ایرانی با‬
‫اس می تا اندازهای خواهان فدرالیسم خواهند بود و این تنها‬ ‫میان آذریزبانها رنگ باخته و وفادارای بر اساس قومیت نیز‬ ‫استناد به آمارهای دهههای گذشته عنوان کردهاند که نیمی از‬
‫بر عهده ایرانیان است‪ ،‬که بخواهند درباره مفاد قانون اساسی‬ ‫جمعیت ایران را فارسزبانها تشکیل داده و نیمه دیگر ترکیبی‬
‫آینده ایران تصمیم بگیرند نه قانونگذاران آمریکایی و ا ائیلی‪.‬‬ ‫سادهانگاری است‪.‬‬ ‫از آذری‪ ،‬عرب‪ ،‬بلوچ‪ ،‬گیلک‪ ،‬کرد‪ ،‬لر‪ ،‬تالشی و سایر اقوام هستند‪.‬‬
‫کیدار همچنین اشاره داشته است که »بعد از مرگ‬ ‫برندا شفر متخصص آذربایجان اما مدعی است که این آمار‬
‫*ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬ﻓﻮروم ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ‬ ‫مهسا امینی‪ ،‬دخ کردزبان که به دلیل عدم رعایت قوانین‬ ‫و ارقام دیگر سندیت نداشته و معتقد است که حکومت ایران‬
‫*ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪ :‬ﻣﺎﯾﮑﻞ روﺑﯿﻦ ﻣﺪﯾﺮ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ »ﻓﻮروم‬ ‫درباره جمعیت پارسیزبان اغراق کرده و آمار واقعی اقلیتها‬
‫را تقلیل داده است‪ .‬در حقیقت‪ ،‬در ارتباط با قومیت شاید‬
‫ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ« و ﻋﻀﻮ ارﺷﺪ اﻧﺴﺘﯿﺘﻮ آﻣﺮﯾﮑﻦ اﯾﻨﱰﭘﺮاﯾﺰ‬ ‫حق با برندا باشد اما همچون سایر کشورهای تحت حاکمیت‬
‫*ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ‪ :‬اﻟﻒ‪ .‬ر‪.‬‬ ‫استبدادی‪ ،‬دستیابی به آمار قابل استناد و اعت د در ایران نیز‬
‫ناممکن است‪.‬البته از بسیاری جهات بحث درباره این آمار‬
‫آب در هاون کوبیدن است زیرا قومیت محرکه اصلی هویت‬
‫نیست‪ .‬در حالی که بسیاری از کشورهای تاسیس شده در دو‬
‫قرن نوزده و بیست منشأ قومی‪ -‬ناسیونالیست دارند‪ ،‬برای‬
‫پرسها‪ -‬یا ایرانیان بعد از ‪ -۱۹۳۵‬مفهوم استق ل به هزاران‬

‫سال قبل بازمیگردد‪.‬‬
‫در سال ‪ ۱۵۰۱‬می دی‪ ،‬شاه اس عیل صفوی مذهب رسمی‬
‫پارسیان را شیعه اع م کرد‪ .‬هدف او از اینکار بیش از آنکه‬
‫مذهبی باشد‪ ،‬سیاسی بود زیرا تفاوتی میان ساکنین دو سوی‬
‫مرزهای عث نی و ایرانی وجود نداشت و قصد شاه اس عیل‬