Page 17 - (کیهان لندن - سال جهل و یکم ـ شماره ۴۸۳ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‌‪‌‌1‌‌7‬شماره‌‪1۹4۹‬‬
‫جمعه ‪ 11‬تا پنجشنبه ‪ 1۷‬اکتبر ‪۲۰۲4‬‬

‫که کشورها باید در همه ایط از حق کشتیرانی در دریای‬ ‫کشورها خودداری کنند‪ ،‬بلکه برای حفاظت از آن تعهدات‬ ‫همچنین مصداق روشن و آشکار نقض قواعد آمره‬
‫آزاد و تنگههای بینا للی برخوردار باشند‪ .‬در این قضیه که‬ ‫بینا للی میبایست قاعده هنجاری )اخ قی( »حسن نیت«‬ ‫بینا للی محسوب میشود‪ .‬این در حالیست که جمهوری‬
‫درواقع اولین قضاوت از سوی یک دادگاه بود‪ ،‬اخت فی بر‬ ‫را نیز مح م شمرده و در اجرای آن بکوشند‪ .‬ه ن نظریه‬ ‫اس می از آغاز تاسیس خود همواره و بدون هیچ پنهانکاری‬
‫رفت و آمد آزادانه کشتیها از طریق کانال کورفو میان‬ ‫مشورتی که در پاراگراف پیشین به آن اشاره شد‪ ،‬ت یح‬ ‫کشور ا ائیل را که عضو به رسمیت شناخته شدهی ملل‬
‫انگلستان و جمهوری خلق آلبانی آن دوران به وجود آمد‪.‬‬ ‫میدارد که نه تنها اصل غیرقابل گریز ممنوعیت تهدید و یا‬ ‫متحد است به نابودی تهدید میکند! یعنی جمهوری اس می‬
‫دادگاه در نظریه خود با احت کشورها را به حفاظت‬ ‫کاربرد زور باید مح م شمرده شود و همه کشورها باید به‬ ‫آشکارا مفاد بند ‪ ۴‬ماده ‪ ۲‬منشور ملل متحد را زیرپا گذاشته‬
‫از آزادی کشتیرانی تجاری در آبراههای بینا للی متعهد و‬ ‫این اصل حقوقی و تعهدات ناشی از آن متعهد باشند‪» ،‬بلکه‬
‫مسئول اع م کرد تا هیچ کشوری نتواند از تهدید به زور‬ ‫باید با رعایت قاعده حسن نیت در اجرای آن بکوشند«‪ .‬این‬ ‫و همچنان بر این تهدید پای میفشارد‪.‬‬
‫و با استفاده از آن برای به خطر انداخ این آبراههای‬ ‫ممنوعیت تهدید به کاربرد زور به ه ن میزان در حقوق‬
‫بینا للی استفاده کند‪ [v].‬این نظریه دادگاه تأثیر شایانی‬ ‫تعهدی حقوقی‪ ،‬هنجاری و اخ قی است‪.‬‬ ‫بینا لل حائز اهمیت است که ممنوعیت کاربرد عملی‬
‫در شکل گرف حقوق بینا لل دریاها داشت‪ .‬ع وه بر این‪،‬‬ ‫با در نظر گرف اینگونه حقایق حقوقی بینا للی آیا‬ ‫زور‪ .‬رویههای قضایی بینا للی این همسان بودن اهمیت‬
‫نظریه دادگاه در قضیه کورفو در قضاوتهای بعدی مبانی‬ ‫ظریف و همفکران او این استد ت حقوقی بینا لل را‬ ‫ممنوعیت »کاربرد زور« با ممنوعیت »تهدید به کاربرد‬
‫محکمی برای اصل ممنوعیت تهدید به زور و یا استفاده از‬ ‫زور« را مورد تایید قرار دادهاند‪ .‬دادگاه بینا للی دادگس ی‬
‫آن علیه کشتیرانی بینا للی از خود برجای گذاشت‪ .‬دادگاه‬ ‫یدانند‪ ،‬یا اینکه خود را به نادانی میزنند؟ آیا زیرپا گذاش‬ ‫در نظریه مشورتی خود در مورد قانونی بودن تهدید و یا‬
‫بینا للی دادگس ی در قضیه عملیات نظامی و شبهنظامی‬ ‫قاعده »حسن نیت« در تضاد آیینی با ه ن اس می که‬ ‫استفاده از س حهای هستهای اع م داشت که مفاد بند ‪۴‬‬
‫علیه نیکاراگوا با احت تصدیق کرد که ایا ت متحده‬ ‫آنها خودشان را معتقد و مقید به آن میدانند نیست؟ مگر‬ ‫از ماده ‪ ۲‬منشور ملل متحد به هر موردی که با زور همراه‬
‫باید »تعهدات خود را بر اساس قوانین بینا لل عرفی مبنی‬ ‫اس م یگوید » َو َم ْن أَ ْص َد ُق ِم َن الل ِه قی «]‪ [ii‬و یا » ِص ْب َغ َه‬ ‫باشد اط ق میشود‪ ،‬ف نظر از اینکه این کاربرد زور با‬
‫بر عدم توسل به زور علیه یک کشور دیگر« شامل »عدم‬ ‫الل ِه َو َم ْن أَ ْح َس ُن ِم َن الل ِه ِص ْب َغ ًه َونَ ْح ُن لَ ُه َعا ِب ُدو َن«]‪ ،[iii‬و‬ ‫اسلحه همراه باشد یا نه‪ .‬به نظر دادگاه‪ ،‬مفاهیم تهدید به‬
‫مداخله در امور آن«‪» ،‬عدم نقض حاکمیت و »تجارت‬ ‫همچنین» َو ا ْذ ُک ْر ِفی الْ ِکتا ِب إِ ْدری َس ِإن ُه کا َن ِصدیقاً نَ ِبیا َو‬ ‫زور و استفاده از زور در مفهوم بند ‪ ۴‬ماده ‪ ۲‬منشور به این‬
‫َرفَ ْعنا ُه َمکاناً َع ِلیا«]‪ ،[iv‬و موارد متعدد دیگر مشابه‪ ،‬چگونه‬ ‫معنا که »اگر استفاده از زور در یک مورد خاص غیرقانونی‬
‫صلحآمیز دریایی« متوقف کند‪[vi].‬‬ ‫این معتقدان به دیانت اس م میتوانند قاعده حسن نیت‬ ‫باشد‪ -‬به هر دلیلی‪ -‬تهدید به استفاده از چنین نیرویی نیز‬
‫را آگاهانه زیر پا گذاشته و همچنان خود را مدافع دیانت‬ ‫غیرقانونی خواهد بود«‪ [i].‬در اینجا این حقیقت حقوق‬
‫ﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫اس م بدانند؟ اینان حتی در باورهای دینی خود نیز فریبکار‬ ‫و قانونی بینا للی روشن است که تهدید به کاربرد زور‪،‬‬
‫آیا آموزش‪ ،‬پشتیبانی مالی و ح یتهای آشکار جمهوری‬ ‫حتی اگر در آن س ح هم استفاده نشود‪ ،‬با نقض قاعده منع‬
‫اس می از حوثیها برای آسیب رساندن به کشتیرانی تجاری‪،‬‬ ‫هستند؛ گویی خداوند خود را نیز فریب میدهند‪.‬‬ ‫کار برد زور معادل‪ ،‬و براساس مقاولهنامه رم‪ ،‬مصداق شکل‬
‫نقض تعهد بینا للی و تهدیدی به زور علیه دیگران نیست؟‬ ‫به این ترتیب ماده ‪ ۵۱‬منشور ملل متحد که مقامات‬
‫در حالی که جمهوری اس می عم به تهدیدی واقعی و‬ ‫جمهوری اس می به آن در ارتباط با »دفاع م وع« استناد‬ ‫گرف جنایت بینا للی است‪.‬‬
‫جدی علیه صلح و امنیت منطقه تبدیل شده است‪ ،‬چگونه‬ ‫میکنند‪ ،‬در اصل بدون تامین چنین پیشنیازهایی یتواند‬ ‫به این ترتیب معلوم نیست آیا افرادی مانند ظریف و‬
‫میتواند داعیه دفاع م وع را به لحاظ حقوقی برای‬ ‫عراقچی و تیم حقوقی آنان از روی ناآگاهی بر حق ذاتی‬
‫دانشوران حقوق بینا لل اثبات کند؟ این چه نوع دفاع‬ ‫معنای حقوقی داشته باشد‪.‬‬ ‫دفاع م وع پای میفشارند‪ ،‬یا اینکه عوامفریبی میکنند!‬
‫م وعی است که رژیم ایران آشکارا در امور داخلی دیگران‬ ‫در اینجا یک نکته حقوقی دیگر را نیز باید خاطرنشان‬ ‫آیا این جمهوری اس می ایران نیست که همواره تهدید به‬
‫مداخله کرده‪ ،‬پیوسته دیگران را به استفاده از زور تهدید‬ ‫ساخت‪ .‬تهدید به کاربرد زور و یا استفاده از زور نه تنها‬ ‫نابودی ا ائیل و آمریکا میکند؟ آیا این تهدید نقض فاحش‬
‫کرده‪ ،‬نیروهای نیابتی را علیه دیگران تجهیز کرده و آموزش‬ ‫شامل استفاده از نیروهای مسلح علیه کشوری دیگر است‪،‬‬ ‫و آشکار مفاد بند ‪ ۴‬ماده ‪ ۲‬منشور ملل متحد‪ ،‬به عنوان‬
‫داده و مورد پشتیبانی مالی قرار داده است ولی همچنان با‬ ‫هر نوع ت ش برای نابودی کشوری دیگر شامل مداخ ت‬ ‫یکی از اصلیترین قواعد حقوق بینا للی و ارکان رفتاری‬
‫سخنان فریبنده خود را صاحب حق میداند! سخنان عاری از‬ ‫پنهان و یا به کار گرف نیروهای نیابتی و آموزش و تامین‬ ‫کشورها نیست؟ اگر بر اساس ماده ‪ ۵۱‬منشور ملل متحد‪،‬‬
‫بنیادهای حقوق بینا لل از سوی اینده جمهوری اس می‬ ‫مالی آنها‪ ،‬در م کاربرد زور قرار میگیرد‪ .‬ع وه براین‪،‬‬ ‫دفاع م وع حقی است که برای کشورها در برابر »تهدید‬
‫در جلسه اضطراری شورای امنیت مبنی بر اینکه »حم ت‬ ‫مداخ تی مانند تحرکات فرهنگی در مدارس علمیه‪،‬‬ ‫و یا کاربرد زور« اهمیتی ذاتی پیدا میکند‪ ،‬آیا این حق‬
‫موشکی ایران پاسخ وری به اقدامات تروریستی ا ائیل‬ ‫رسانههای مذهبی‪ ،‬مراکز به اصط ح فرهنگی‪ ،‬نهادهای‬ ‫برای جمهوری اس می قابل استناد حقوقی است؟ آیا تناقضی‬
‫در دو ماه گذشته بود«‪ ،‬هرگز یتواند نقش جمهوری‬ ‫مذهبی‪ ،‬و سلولهای پنهان‪ ،‬همگی به این دلیل که در‬ ‫ذاتی در این امر وجود ندارد که کشوری که همواره دیگران‬
‫اس می را در مداخله آشکار علیه دیگر کشورها‪ ،‬تهدید به‬ ‫جهت تضعیف امیت ارضی و استق ل سیاسی دیگر‬ ‫را آشکارا به نابودی از روی کره ارض تهدید میکند‪ ،‬در قبال‬
‫زور و یا استفاده از آن علیه دیگران را توجیه کند‪ .‬دانشوران‬ ‫کشورهاست‪ ،‬در ردیف تهدید به کاربرد زور قرار میگیرند‪.‬‬ ‫تهدید غیرقانونی خود داعیه دفاع م وع هم داشته باشد؟!‬
‫حقوق بینا لل به خوبی بیاساس بودن این ادعاها را درک‬ ‫شاید روشنترین خطوط این استد ل را در کارکرد نیروهای‬ ‫آیا کسانی مانند ظریف مردم و جامعه بینا للی را نادان‬
‫نیابتی مانند حوثیها مشاهده کرد که با هدف قرار دادن‬
‫میکنند‪.‬‬ ‫کشتیهای تجاری اهدافی را دنبال میکنند که در جهت‬ ‫فرض کردهاند یا اینکه خود را به نادانی میزنند؟‬
‫تهدیدهای نظامی جمهوری اس می علیه کشورهای دیگر‬ ‫خطای حقوقی و هنجاری اجتنابناپذی ِر این تناقضگویی‬
‫*دﮐﱰ ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺘﺎد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ رواﺑﻂ و ﺣﻘﻮق‬ ‫عمل میکند‪ .‬جمهوری اس می با توسعه حوزه نفوذ خود در‬ ‫ابعاد دیگری نیز دارد که بر اساس آن مسئولیت دست‬
‫ﺑﯿﻦاﳌﻠﻞ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی آﺗﺎوا و ﮐﺎرﻟﺘﻮن و دﺑﯿﺮﮐﻞ اﻧﺪﯾﺸﮑﺪه‬ ‫کشورهایی مانند لبنان‪ ،‬عراق و یا یمن تهدیدهای جدی علیه‬
‫ﺑﯿﻦاﳌﻠﻠﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی ﺑﺪﯾﻞ ﺑﺎ ﻣﻘﺎم ﻣﺸﻮرﺗﯽ داﺋﻢ ﻧﺰد ﻣﻠﻞ‬ ‫اندرکاران جهموری اس می را بیش و سنگینتر میسازد‪.‬‬
‫کشورهای دیگر به وجود آورده است‪.‬‬ ‫بند ‪ ۲‬از ه ن ماده ‪ ۲‬منشور ملل متحد ت یح داد که‬
‫ﻣﺘﺤﺪ‬ ‫حال ماده ‪ ۱۶‬طرح مسئولیت بینا للی کشورها در‬ ‫»کلیه اعضا به منظور تضمین حقوق و مزایای ناشی از‬
‫]‪i] Legality of the Use by a State of Nuclear‬‬ ‫قبال اقدامات خ ف بینا للی که انجام میدهند‪ ،‬شامل‬ ‫عضویت‪ ،‬تعهداتی را که به موجب این منشور بر عهده‬
‫‪Weapons in Armed Con ict, the ICJ, Advisory‬‬ ‫آنچه جمهوری اس می در لبنان و یا یمن انجام میدهد‬ ‫گرفتهاند‪ ،‬با حسن نیت انجام خواهند داد«‪ .‬منظور این است‬
‫نیز میشود‪ .‬این نوع اقدامات نه تنها موجب مسئولیت‬ ‫که کشورهای عضو ملل متحد باید همه تعهداتی را که به‬
‫‪Opinion of 8 July 1996‬‬ ‫بینا للی‪ ،‬بلکه تهدید به کاربرد زور علیه دیگران نیز هست‪:‬‬ ‫موجب منشور ملل متحد بر عهده گرفتهاند‪ ،‬با حسن نیت‬
‫]‪ [ii‬ﺳﻮره ﻧﺴﺎء؛ آﯾﻪ ‪۱۲۲‬‬ ‫کشوری که به کشور دیگری در ارتکاب یک عمل غیرقانونی‬ ‫کامل بر عهده گیرند‪ .‬قاعده »حسن نیت« نه تنها دارای‬
‫]‪ [iii‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ ،‬آﯾﻪ ‪۱۳۸‬‬ ‫بینا للی کمک میکند… از نظر بینا للی مسئول انجام‬ ‫اهمیتی حقوقی است‪ ،‬بلکه با خود وزن هنجاری سنگینی‬
‫]‪ [iv‬ﺳﻮره ﻣﺮﯾﻢ‪ ،‬آﯾﺎت ‪ ۵۶‬و ‪۵۷‬‬ ‫را هم حمل میکند زیرا بدون حسن نیت هیچ پایه و بنیاد‬
‫]‪v] Corfu Channel (United Kingdom of Great‬‬ ‫این کار است‪ ،‬اگر‪:‬‬ ‫قابل اعت دی برای نظم بینا للی و رفتاترهای همکارانه‬
‫‪Britain and Northern Ireland v. Albania), the‬‬ ‫الف( آن کشور این کار را با آگاهی از ایط عمل‬ ‫باقی یماند‪ .‬کشورهای عضو جامعه بینا لل به دلیل‬
‫‪ICJ, Judgment of 15 December 194‬‬ ‫پذیرش تعهدات مندرج در منشور ملل متحد‪ ،‬و به ویژه بند‬
‫]‪vi] Case Concerning the Military and Par-‬‬ ‫متخلفانه بینا للی انجام دهد‪.‬‬ ‫‪ ۴‬از ماده ‪ ۲‬نه تنها تعهدی حقوقی دارند که از »تهدید و یا‬
‫‪amilitary Activities in and against Nicaragua,‬‬ ‫ب( و اگر این عمل توسط آن کشور انجام شود‪ ،‬از نظر‬ ‫استفاده از زور« علیه امیت ارضی و حاکمیت ملی دیگر‬
‫‪the ICJ, Judgment of 27 June 1986‬‬
‫بینا للی غیرقانونی خواهد بود‪.‬‬
‫ع وه براین مسئولیت بینا للی‪ ،‬دادگاه بینا للی‬
‫دادگس ی در قضیه کانال کورفو در سال ‪ ۱۹۴۹‬تاکید کرد‬