Page 9 - (کیهان لندن - سال چهل و یکم ـ شماره ۴۸۷ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‌‌‪‌‌‌۹‬شماره‌‪1۹۵۳‬‬
‫جمعه ‪ ۸‬تا پنجشنبه ‪ 14‬نوامبر ‪۲۰۲4‬‬

‫شعارهای ضد امپریالیستی و ضد غربی خود‪ ،‬به نوعی با‬ ‫وضعیت کام ً متفاوت بود‪ .‬بنابراین من فکر میکنم این‬ ‫این به خوبی نشان میدهد که دیدگاه در آن دوران‬
‫بخشی از تاریخ مدرنی است که ایران آن از آن دوران آغاز‬ ‫این بود که چگونه میتوان ایران را از کشوری توسعهنیافته‬
‫اس مگرایان یک شدند‪ .‬این علت اصلی بود که آن لحظه‬ ‫کرد و واقعاً معتقدم که اگر انق ب یشد‪ ،‬ایران اکنون اگر‬ ‫که اک مردم آن بیسواد بودند‪ ،‬به کشوری تبدیل کنیم که در‬
‫نه دومین ژاپن خاورمیانه‪ ،‬بلکه بجای کره ش لی‪ ،‬حداقل‬ ‫دهه ‪ ۷۰‬شکوفا و پررونق بود‪ ،‬اقتصاد قوی داشت‪ ،‬ایرانیها‬
‫را به وجود آورد‪ .‬لحظهای که این دو بازیگری که نام بردم‬ ‫در غرب تحصیل میکردند و سپس به ایران بازمیگشتند تا‬
‫کره جنوبی خاورمیانه میبود‪.‬‬ ‫هر آنچه را که از نظر توسعه و زیرساخت زم بود با خود به‬
‫زمینه را به سطحی رساندند که منجر به انق ب شد‪ .‬جالب‬ ‫بنابراین این افراد نیستند که تغییر کردهاند یا اینکه منابع‬ ‫کشور بیاورند‪ .‬ه نطور که میدانید پدربزرگ من در ربع دوم‬
‫کشور ما ام شده باشد‪ ،‬بلکه مشکل تنها ماهیت رژیم‬ ‫قرن بیستم در سال ‪ ،۱۹۲۶‬کم و بیش وارد صحنه شد‪ .‬او ابتدا‬
‫اینجاست که حا بچههای آن نسلی که در سال ‪ ۵۷‬یعنی‬ ‫کنونی است‪ .‬من میخواهم از فرصت استفاده کنم تا از‬ ‫به عنوان فرمانده ارتش خدمت کرد‪ ،‬سپس نخست وزیر شد‪،‬‬
‫آنجا که ش در مورد ایران و ایرانیان صحبت میکنید‪ ،‬این را‬ ‫و بعد از آن و در نتیجه دوری جس شاه پیشین در سلسله‬
‫سال ‪ ۱۹۷۹‬بخشی از آن انق ب بودند‪ ،‬از پدر و مادرشان‬ ‫بگویم که ما گاهی اوقات بسیار ناامید میشویم که هروقت‬ ‫قاجار از انجام مسئولیتهایش‪ ،‬از او خواسته شد که وارد عمل‬
‫اتفاقی میافتد‪ ،‬ره ان رسانهای یا سیاسی میگویند‪ ،‬ایران‬ ‫شود و به معنای واقعی کلمه قدرت را در دست بگیرد‪ .‬درواقع‬
‫میپرسند که ش آن زمان چی فکر میکردید که انق ب‬ ‫این کار را کرد‪ ،‬ایران آن کار را کرد‪ .‬من از ش میخواهم که‬ ‫پدربزرگ من میخواست ابتدا در ایران یک جمهوری بر اساس‬
‫به ما کمک کنید تا این را با گف اینکه موضوع بر ایران‬ ‫الگوی آتاتورک که در همسایگی ما و در کشور ترکیه بود و‬
‫کردید؟! چه چیزی کم بود؟!‬ ‫و ایرانی نیست‪ ،‬بلکه این رژیم در ایران است که این کارها‬
‫را انجام میدهد اص ح کنیم‪ .‬پس این رژیم اس می است‬ ‫بسیار آن را تحسین میکرد‪ ،‬تأسیس کند‪.‬‬
‫حداک چیزی که میتوانیم در موردش بحث کنیم این‬ ‫نه مردم ایران‪ .‬این یکی از راههای تشخیص تفاوت آرمان‬ ‫جالب اینجاست که روحانیون آن زمان و بسیاری از‬
‫نخبگان ایرانی میگفتند‪ ،‬چنین الگویی اینجا کار یکند‪.‬‬
‫است که شاید از نظر آزادی سیاسی‪ ،‬هنوز کام ً به نقطه‬ ‫ایرانیان از عملکرد رژیم است‪.‬‬ ‫ش باید به عنوان پادشاه بعدی تاجگذاری کنید و دودمانی‬
‫چنین بینشی به خودی خود و پیش از هر چیزی بسیار‬ ‫جدید تشکیل دهید و این کاری بود که او انجام داد‪ .‬پس‬
‫زم نرسیده بودیم‪ ،‬اما به آن سمت در حال حرکت بودیم‪.‬‬ ‫مهم است‪ ،‬بهخصوص زمانی که موضوع گروگانگیری سفارت‬ ‫همه چیز اینطور وع شد‪ .‬به این ترتیب پادشاهی پهلوی‬
‫آمریکا در تهران پیش آمد و همچنین زمانی که خمینی به‬ ‫حدود ‪ ۵۰‬سال حکومت کرد تا اینکه به نقطهای رسیدیم‬
‫آنها میگویند درست است‪ ،‬اص حات زیادی می توانست‬ ‫تازگی وارد صحنه شد‪ .‬در آن دورا ِن منتهی به انق ب‪ ،‬من‬ ‫که انق ب شد‪ .‬و من مطم هستم که ما فرصتی برای‬
‫صحبت در مورد آن خواهیم داشت‪ .‬بنابراین فکر میکنم‬
‫صورت بگیرد و ما میتوانستیم از انق ب جلوگیری کنیم‪ ،‬اما‬ ‫هنوز در پایگاه هوایی ریس در لوبو ِک تگزاس بودم‪.‬‬ ‫که ایران از زمان وع سلسله ما واقعاً وع به شکوفایی‬
‫هنوز آن حس دشمنی و خصومت پیش چش نم است‪.‬‬ ‫کرد‪ ،‬به ویژه پس از جنگ جهانی دوم‪ ،‬جایی که توانستیم‬
‫در عوض تصمیم گرفتیم یک روحانی را بیاوریم که معتقد‬ ‫دشمنی با ایرانیانی که هیچ تقصیری نداشتند و فقط به‬ ‫تولید نفت خود را به دست خود بگیریم و آن را با قیمت‬
‫با تری بفروشیم‪ .‬ما درآمد کافی ایجاد کردیم تا بتوان واقعاً‬
‫بودیم تنها یک ره ادین بسیار خوشقلب است که به قم‬ ‫خاطر ایرانی بودن با آنها اینگونه برخورد میشد‪ .‬هم‬ ‫آن را برای پروژههای فراوان مدرنسازی‪ ،‬توسعه‪ ،‬کارخانهها‪،‬‬
‫من که در مدرسهای در منطقه ِبی درس میخواند‪ ،‬فقط‬ ‫سدها‪ ،‬جادهها‪ ،‬مدارس و هر چیز مورد نیاز دیگر‪ ،‬خرج‬
‫میرود و آنجا مینشیند و اجازه میدهد همه آزادیهای‬ ‫به خاطر ایرانی بودن توسط برخی همک سیهایش مورد‬ ‫کرد‪ .‬و اینطور ما وع به توسعه و پی فت کردیم‪ .‬در زمان‬
‫ب و جرح قرار گرفت‪ .‬اما از آن زمان ما راه زیادی را‬ ‫پدربزرگم درآمد انه درآمد ایرانیان حدود ‪ ۴۰۰‬د ر بود‪.‬‬
‫وعده داده شده‪ ،‬متحقق شوند‪ .‬اما بجای آن به چیزی که‬ ‫پیمودهایم‪ .‬فکر میکنم بسیاری از ایرانیها‪ ،‬به ویژه آنهایی‬ ‫در پایان آن دوره‪ ،‬بیش از ‪ ۲۸۰۰‬د ر بود و به نوعی واقعاً‬
‫که در ایا ت متحده زندگی میکنند و برای آمریکاییهایی‬
‫اکنون داریم‪ ،‬رسیدیم‪ .‬و زمانی متوجه شدیم چه اتفاقی‬ ‫که تا حال با ایرانیها مراوده داشتهاند‪ ،‬باید تفاوت بین آنچه‬ ‫در حال افزایش بود‪.‬‬
‫را که ایرانیهای واقعی هستند و میاندیشند با آنچه رژیم‬ ‫بنابراین فکر میکنم مردم دیدند که ایران به تدریج در‬
‫افتاده که دیگر خیلی دیر شده بود‪.‬‬ ‫به آن اعتقاد دارد درک کنند و بدانند‪ .‬کارهایی که رژیم‬ ‫مسیر توسعه‪ ،‬شکوفایی قرار گرفت و زندگی مردم در هر‬
‫میکند از نظر ارزشی‪ ،‬از نظر اعتقادی‪ ،‬از نظر اصولی‪ ،‬کام ً‬
‫از سوی دیگر چندین دهه ا ار بر انجام اص حات در‬ ‫با ما بیگانه هستند‪ .‬از ه ن زمان بود که همه مشک ت‬ ‫سطحی بهبود یافت‪.‬‬
‫اما فکر میکنم مهم ین عن ی که مخصوصاً ا ن‪،‬‬
‫رژیمی وجود داشت که اص حناپذیر است‪ .‬بنابراین نوعی‬ ‫وع شد و همچنان وجود دارد‪.‬‬ ‫برخ ف اینکه ایران کجا بود و در این رژیم چه جایگاهی‬
‫دارد‪ ،‬این است که چه کارهایی مخصوصاً برای زنان در ایران‬
‫از تراژدی و فاجعه در اینجا وجود دارد که هزینه فرصت‬ ‫ﺷ اﯾﺮان ﭘﯿﺶ از اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ=‬ ‫انجام شده است‪ .‬این کارها واقعاً در زمان پدرم اتفاق افتاد‪،‬‬
‫البته پدربزرگم اولین کسی بود که گفت مردم باید در حجاب‬
‫برای ایران و ایرانیان در چهار دهه و نیم گذشته پس از‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺮﻓﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬درﺳﺖ اﺳﺖ؟ و ﭘﺲ از‬ ‫یا نداش حجاب آزاد باشند‪ .‬و البته او چنین رویکردی را با‬
‫آن اﻧﻘﻼب اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ .‬اﮔﺮ در آن زﻣﺎن ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺤﺎل‬ ‫اینکه دخ انش بدون حجاب در انظار عمومی بیرون بروند‪،‬‬
‫انق ب را بسیار با برده است‪ .‬با این حال‪ ،‬نکته مثبتی نیز‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﺣﺘ ﻻً از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﯿﺰ اوﺿﺎعﺷﺎن‬ ‫به عنوان الگو و مشق انجام داد‪ .‬این یکی از راههای‬
‫ﺧﻮب ﺑﻮد و ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا‪ ،‬ﭼﺮا‬ ‫رهایی زنان از دیوارهای حجاب بود‪ .‬کاری که ادین بودن‬
‫در آن وجود دارد‪ ،‬هرچند که نامعقول به نظر برسد‪ ،‬اما آنچه‬ ‫اﻧﻘﻼب ﺷﺪ؟ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ آن ﺑﻮد؟ واﻗﻌﺎً از‬ ‫آن بسیار آشکار است زیرا حتی زمانی که آن فاجعه تلخ‬
‫درون ﺑﻮد ﯾﺎ ﮐﺎر ﮐﺎرﺗﺮﺑﻮد؟ ﯾﺎ ﮐﺎر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن؟ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ دﻋﻮای‬ ‫برای مهسا روی داد‪ ،‬شاهد این بودیم که تا چه حد ادی‬
‫روی داده‪ ،‬در نگاهی دیگر‪ ،‬ناخواسته برخی از سنگ بناهای‬ ‫ﻧﻔﺖ؟ ﯾﺎ روسﻫﺎ و ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺖﻫﺎ؟ ﻣﻨﻈﻮرم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫از آن دورانی بود که در آن قرار داشتیم‪ .‬در دوران پدر و‬
‫ﻣﻦ اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺗﺌﻮریﻫﺎ را ﺷﻨﯿﺪهام ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ و ﭼﺮا‬ ‫پدربزرگم زنان در هر شکل یا قالبی نه تنها در ارکان مختلف‬
‫آزادی و عدالت و حاکمیت قانون در هر دموکراسی را بنا‬ ‫اﯾﺮان را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮد؟ ﮐﻨﺠﮑﺎوم ﺑﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷ ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ ‫جامعه مشارکت واقعی داده شدند بلکه به حکومت نیز راه‬
‫یافتند‪ .‬زنان ایرانی چهار سال قبل از زنان در سوئیس به حق‬
‫نهاده و آن درک مردم از اهمیت جدایی دین از جکومت‬ ‫ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫‪-‬در آن زمان دو گروه عمده بودند که با مسیری که ایران‬ ‫رای دست یافتند‪.‬‬
‫است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬لزوم استقرار یک سیستم سکو ر‪.‬‬ ‫در پیش گرفته بود مخالف بودند‪ .‬من در مورد ام کارهایی‬
‫که در مورد حقوق زنان و اتفاقاتی که در حال رخ دادن‬ ‫=ﻋﺠﺐ!‬
‫من میخواهم تا جایی که میتوانم بر این نکته تأکید‬ ‫بود توضیح دادم‪ .‬این موضوعی بود که روحانیت خیلی‬
‫به آن نگاه مثبتی نداشت و خمینی درواقع همه چیز را‬ ‫‪-‬در آن زمان قوانین خانواده برای ح یت از خانوادهها و‬
‫کنم‪ ،‬زیرا فکر میکنم از دیدگاه آمریکاییها‪ ،‬وقتی به قانون‬ ‫وع کرد‪ .‬زمانی که پدرم انق ب سفید را در آن زمان به‬ ‫حقوق زنان وجود داشت‪ .‬به آنها فرصت داده شد تا وزیر‬
‫اجرا گذاشت و مسی ِر کارهایی را که توضیح دادم باز کرد‪،‬‬ ‫شوند‪ ،‬قاضی شوند‪ ،‬حتی در نیروهای مسلّح خدمت کنند‪.‬‬
‫اساسی آمریکا نگاه میکنند‪ ،‬وقتی به این واقعیت نگاه‬ ‫خمینی اولین کسی بود که وع به صحبت علیه آنها کرد‬ ‫این برخ ف آنچیزی است که این رژیم انجام داده و زنان‬
‫و مخالفتها توسط اس مگراها یا بنیادگرایان وع شد‪ .‬از‬ ‫را به شهروندان درجه دو تبدیل کرده است‪ .‬در آن دوره‬
‫میکنند که توماس جفرسون از کوروش بزرگ برای ساخ آن‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬ش نیروهای مارکسیستی را داشتید که نزدیکی‬
‫ایران با غرب را بطور کلی دوست نداشتند‪ ،‬از این رو در‬
‫ارزشها الهام گرفته است درمییابند که حقوق ب موجود‬

‫و آزادیهایی که در منشور حقوق و قانون اساسی آمریکا‬

‫وجود دارد‪ ،‬چیزیست که با تاریخ کشور ما ارتباط دارد و‬

‫ما به عنوان نوادگان کوروش بزرگ افتخار میکنیم که آن را‬

‫ایندگی میکنیم‪.‬‬

‫اما برای خودمان چه کنیم و چگونه میتوانیم همین‬

‫سیستم را در کشور خودمان داشته باشیم؟ چون خیلیها‬

‫میگویند خوب‪ ،‬میدانید‪ ،‬ایران یک کشور مسل ن است‪.‬‬

‫چگونه با این عنا مذهبی برخورد کنیم؟ آیا واقعاً چنین‬

‫چیزی ممکن است؟ درواقع ایران پیش از انق ب شاید یکی‬

‫از سکو رترین کشورهای منطقه بود‪ ،‬اما ما شاید بایستی‬

‫مستقی ً پیامدهای یک دیکتاتوری مذهبی را تجربه‬

‫میکردیم‪ ،‬تا درسهای زم را بگیریم‪ .‬این کمی شبیه دروه‬

‫تفتیش عقاید در اروپا است که به روشنگری منجر شد‪.‬‬

‫اکنون ش در مورد تفتیش عقاید اس می در ایران صحبت‬

‫میکنید و اتفاقاتی که ممکن است در فردای این رژیم‬

‫بیفتد‪ .‬پاسخ این است که با در نظر گرف ریشههای ما‪،‬‬

‫ایران کشوری بود که در آن مذاهب مختلف قرنها در‬

‫کنار هم زندگی میکردند‪ .‬مسیحیان‪ ،‬زرتشتیان‪ ،‬یهودیان‪،‬‬

‫بهائیان و مسل نان‪ .‬ما تا زمان ظهور این رژیم هرگز مشکلی‬

‫نداشتیم‪ .‬این درس بسیار مهمی است که ایرانیان باید به‬

‫سختی آن را میآموختند‪ ،‬اما همین تجربه سخت ما را در‬

‫به ین موقعیت ممکن قرار داده تا بتوانیم این چالش را‬

‫پشت بگذاریم و پس از نگونی این رژیم در آینده بر‬

‫)دﻧﺒﺎﻟﻪ دارد(‬ ‫زمین محکم گام برداریم‪.‬‬