Page 31 - (کیهان لندن - سال چهل و یکم ـ شماره ۴۹۴ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‪‌‌‌۳‌‌‌1‬شماره‌‪1۹۶0‬‬
‫‪ ۳‬تا پنجشنبه ‪ ۹‬ژانویه ‪۲۰۲۵‬‬

‫رواﺑﻂ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺗﻘﻮﯾﺖﮐﻨﻨﺪهای ﮐﻪ ﴎاﻧﺠﺎم ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻘﻮط رژﯾﻢ ﺑﺸﺎر اﺳﺪ ﺷﺪ‬

‫حافظ اسد در هفتههای پایانی زندگیاش‪ ،‬در مارس=‬

‫‪ ۲۰۰۰‬تصمیم به مذاکره با ا ائیل گرفت‪ .‬او در عجله بود و‬
‫میخواست پروندههای باقی نده را پیش از واگذاری قدرت‬
‫به پ ش‪ ،‬بشار‪ ،‬به پایان برساند و با وجود بی ری به ژنو‬
‫پرواز کرد و از طریق بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا‬
‫که میانجی بین دمشق و تلآویو بود‪ ،‬با نخست وزیر وقت‬

‫ا ائیل‪ ،‬اهود باراک‪ ،‬مذاکره کرد‪.‬‬

‫بشار اسد سیاستهایی را به ویژه در نزدیکی کامل=‬

‫با رژیم ایران در پیش گرفت که اگرچه در ظاهر به نظر‬
‫میرسید که سبب تقویت او میشود اما در نهایت به سقوط‬

‫رژیم او منجر شد!‬

‫ﺑﺸﺎر اﺳﺪ و ﭘﺪرش ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺪ‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮاﺷﺪ )اﻟﴩق اﻻوﺳﻂ( – در ارتباط با مقاله‬
‫قبلیام پرسشهایی درباره عمق رابطه بشار اسد با تهران‬
‫حقیقت پی بردند‪.‬بشار اسد در آغاز اتحادش با رژیم ایران‪،‬‬ ‫با ه ن سیاست »کج دار و مریز«‪ ،‬حافظ اسد به کردهای‬ ‫از من پرسیده شد‪ .‬بشار اسد رژیم تهران را دیواری محکم‬
‫ترکیه نیز پناه داد‪ ،‬اما زمانی که آنکارا وی را تهدید کرد‪ ،‬ح یت‬ ‫میدانست که به آن تکیه کرده بود‪ .‬تهران در سال ‪۲۰۱۴‬‬
‫برای تأثیرگذاری بر تصمی ت لبنان برنامهریزی میکرد و با‬ ‫خود را متوقف ود و ره آنها را غیرمستقیم تحویل ترکیه‬ ‫او را از نگونی نجات داد اما انجام پس از ده سال‬
‫داد‪.‬برای درک رابطه حافظ اسد با ایران در دوران جمهوری‬
‫ترور رفیق حریری و چندین ره دیگر ت ش کرد تا حزبالله‬ ‫اس می باید به پیچیدگی آن توجه کرد‪ .‬او از رژیم ایران به‬ ‫نتوانست جلوی سقوط او را بگیرد‪.‬‬
‫عنوان ابزاری برای ایجاد توازن ژئوپلیتیک علیه دشمن خود‪،‬‬ ‫حافظ اسد در هفتههای پایانی زندگیاش‪ ،‬در مارس ‪۲۰۰۰‬‬
‫را به ویژه پس از خروج نیروهای سوری از لبنان به حاکم‬ ‫صدام حسین‪ ،‬استفاده میکرد تا مانع از نگونی خود شود‪.‬‬ ‫تصمیم به مذاکره با ا ائیل گرفت‪ .‬او در عجله بود و‬
‫همچنین از تهران برای تقویت موقعیت خود در ریاض بهره‬ ‫میخواست پروندههای باقی نده را پیش از واگذاری قدرت‬
‫بیرقیب آن کشور تبدیل کند‪.‬‬ ‫میبرد و نقشهای مکرری در کاهش تنشها میان حکومت‬ ‫به پ ش‪ ،‬بشار‪ ،‬به پایان برساند و با وجود بی ری به ژنو‬
‫ایران و سایر کشورها ایفا کرد‪.‬پس از انفجار الخ در سال‬ ‫پرواز کرد و از طریق بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا‬
‫او سپس جسارت به خرج داد و مرزهای جنوبی سوریه را‬ ‫‪ ،۱۹۹۶‬او برخی از فراریان سعودی را‪ ،‬وقتی معلوم شد که در‬ ‫که میانجی بین دمشق و تلآویو بود‪ ،‬با نخست وزیر وقت‬
‫دمشق پناه گرفته بودند‪ ،‬به عربستان تحویل داد‪ .‬اما در عین‬ ‫ا ائیل‪ ،‬اهود باراک‪ ،‬مذاکره کرد‪ .‬طرح توافق شامل پس‬
‫به روی گروههای مسلح باز کرد تا به نظام جدید بغداد که‬ ‫گرف بلندیهای جو ن بود‪ ،‬بدون اشاره به تشکیل یک‬
‫حال‪ ،‬فرار ره این گروه به تهران را نیز تسهیل کرد‪.‬‬ ‫دولت فلسطینی‪ .‬ا ائیلیها که از آماده ساخ بشار اسد‬
‫تحت ح یت واشنگ بود حمله کنند‪ .‬این اقدام بهانهای‬ ‫برای درک این رابطه‪ ،‬عبدالحلیم خدام از سیاست حافظ اسد‬ ‫برای رسیدن به قدرت مطلع بودند‪ ،‬اطمینان نداشتند که‬
‫در ارتباط با جمهوری اس می ایران میگوید‪ ،‬در سال ‪۱۹۸۵‬‬ ‫او در میان کشمکشهای پنهانی به قدرت برسد‪ .‬حافظ ده‬
‫شد برای همسایگانش‪ ،‬اردن و ترکیه‪ ،‬تا مرزهای خود را در‬ ‫زمانی که رفسنجانی برای درخواست ح یت اسد در جنگ‬
‫با عراق به سوریه آمد‪ ،‬او ت ش کرد تا حافظ اسد را قانع کند‬ ‫هفته پس از نشست ژنو درگذشت‪.‬‬
‫سال ‪ ۲۰۱۲‬به روی مخالفان سوری باز کنند‪ .‬همه اینها در‬ ‫که پیروزی ایران بر صدام‪ ،‬جایگاه سوریه را در برابر ترکیه‪،‬‬ ‫بشار اسد اما تنها زمانی به مذاکره با ا ائیلیها بازگشت‬
‫ا ائیل و عراق تقویت خواهد کرد‪ .‬اما حافظ اسد با احتیاط‪،‬‬ ‫که در سال ‪ ۲۰۱۱‬اع اضات علیه او آغاز شد‪ .‬نتانیاهو‬
‫حالی نهایتا به سقوط حکومت او منجر شد که در ظاهر به‬ ‫از تعمیق این رابطه در میانهی بیثباتی منطقه خودداری کرد‪.‬‬ ‫همچنان به توانایی وی در قطع رابطه با تهران و »حزبالله«‬
‫بدون شک یکی از د یل سقوط نظام بشار اسد‪ ،‬شکست‬
‫نظر میرسید به تقویت رژیم وی یاری میرساند!‬ ‫او در مدیریت سیاست خارجیاش بود‪ ،‬بهویژه در اتحاد با‬ ‫شک داشت و به همین دلیل درخواست مذاکره را رد کرد‪.‬‬
‫جمهوری اس می در ایران‪ .‬در حالی که پدرش‪ ،‬حافظ اسد‪،‬‬ ‫یکی از مهمترین د یلی که عمر حکومت حافظ اسد را‬
‫از دید واقعگرایانه میتوان اتحادها را در چارچوب‬ ‫رابطهای محکم با نظام خمینی داشت و اهمیت آن را نیز درک‬ ‫طو نی کرد‪ ،‬توانایی او در مدیریت روابط خارجی با رقبایش‬
‫میکرد‪ ،‬اما از مشارکت و جانبداری در جنگ ایران و عراق‬ ‫بود‪ .‬او پس از شکست سال ‪ ۱۹۷۳‬از رویارویی مستقیم با‬
‫کشمکشهای منطقهای درک کرد‪ ،‬به ویژه با توجه به رابطه‬ ‫خودداری کرد‪ .‬با این حال‪ ،‬او نیز مانند ا ائیل و لیبی‪ ،‬بطور‬ ‫ا ائیل خودداری کرد‪ .‬در حالی که بشار اسد سوریه را در‬
‫چنگ امپراتوری سپاه پاسداران انق ب اس می قرار داد تا‬
‫قوی حافظ اسد با تهران‪ ،‬به عنوان یک بازیگر مهم‪ .‬بشار اسد‬ ‫مخفیانه موشکهای اسکاد به رژیم ایران فروخت‪.‬‬ ‫بعدها به ناچار هدف نابودی قرار بگیرد‪.‬ولی چرا حافظ‬
‫اما بشار اسد در ابتدای ریاست جمهوریاش چنین وا ود‬ ‫اسد توافق صلح با ا ائیل را امضا نکرد‪ ،‬در حالی که روابط‬
‫نیز همین مسیر را ادامه داد اما با این تفاوت که در جنگهای‬ ‫میکرد که مسیر سیاست خارجی سوریه را به سمت غرب‬ ‫محرمانه با آن داشت؟ نزدیکترین دستیار او‪ ،‬عبدالحلیم‬
‫تغییر داده و از مسکو و تهران دور شده اما خیلی زود‪،‬‬ ‫خدام گفته است که حافظ اسد از این میترسید که گفته‬
‫رژیم ایران در لبنان و عراق غرق شد‪.‬عبدالحلیم خدام میگوید‬ ‫کسانی که ابتدا به این سیاست دل بسته بودند‪ ،‬از جمله‬
‫عربستان سعودی‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬فرانسه و ایا ت متحده‪ ،‬به‬ ‫شود اقلیت علوی صلح با دشمن را امضا کرده است‪.‬‬
‫بشار اسد در سال ‪] ۲۰۱۱‬همزمان با وع اع اضات مخالفان‬ ‫اما در مورد درگیریهای او با ا ائیل از طریق لبنان‬
‫چه؟ درواقع سوریه طی سی سال در لبنان هیچ حملهای‬
‫علیه رژیم بشار اسد[ تصمیم نوشتسازی برای نزدیکی‬ ‫به ا ائیل انجام نداد‪ .‬بلکه نقش یک نیروی نظامی برای‬
‫متوقف کردن فعالیتهای گروههای فلسطینی و بعداً تا‬
‫کامل با تهران گرفت‪ .‬اما به نظر من‪ ،‬ه نطور که پیش اشاره‬
‫حدودی حزبالله را ایفا میکرد‪.‬‬
‫کردم‪ ،‬دخالت او در جنگهایی که رژیم ایران در آنها دخیل‬ ‫بشار اسد اما خطرات را گس ش داد‪ .‬اس اتژی حافظ اسد‬
‫این بود که تا وقتی ا ائیل بلندیهای جو ن را اشغال کرده‪،‬‬
‫بود‪ ،‬از سالها پیش از آن آغاز شده بود‪.‬‬ ‫کن ل لبنان را در دست داشته باشد‪ .‬او از لبنان به عنوان یک‬
‫اهرم در مراوده با کشورهای عربی استفاده میکرد و نقش‬
‫آیا ح یت استثنایی تهران از رسیدن بشار اسد به قدرت‬
‫واسطه در گروگانگیری غربیها را بر عهده گرفت‪.‬‬
‫در سال ‪ ۲۰۰۰‬باعث شد که او همواره نقش یک اینده‪،‬‬

‫شبیه به حزبالله لبنان را ایفا کند؟ تعداد کمی از افراد از‬

‫اتفاقات بین سالهای ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ۲۰۲۴‬اط ع دارند‪ ،‬اما همین‬

‫نوشت بشار اسد و‬ ‫دوره نقشی کلیدی در شکل گرف‬

‫انجام سقوط وی ایفا کرد‪.‬‬

‫*ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬اﻟﴩق اﻻوﺳﻂ‬
‫*ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪ :‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮاﺷﺪ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ از ﮐﯿﻬﺎن ﻟﻨﺪن‬