Page 61 - (کیهان لندن - سال چهل و یکم ـ شماره ۴۹۴ (دوره جديد
P. 61
صفحه۶1شماره1۹۶0
۳تا پنجشنبه ۹ژانویه ۲۰۲۵
ﻧﺮخ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک در اﯾﺮان ،ﻫﻔﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ!
آﻣﺎرﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ اﯾﺮان ۷/۷درﺻﺪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک=
ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده و ﺧﺴﺎرت ﺳﺎﻻﻧﻪ از ﻣﺤﻞ
ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ۱۰ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ.
وزارت ﺟﻬﺎد ﮐﺸﺎورزی ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ=
ﺧﺎک ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﯾﮏ ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر ﺑﻮد و در اراﺿﯽ ﮐﺸﺎورزی
اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ۳ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل ﻣﯽرﺳﯿﺪ،
اﻣﺎ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ.
ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺸﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ،ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ۵۰۰ﻫﺰار=
ﻫﮑﺘﺎر ﮐﺸﺎورزی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽﯾﺎﻓﺖ و ﻣﺴﺎﺣﺖ
اراﺿﯽ ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺎورزی ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ۲/۵
ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻫﮑﺘﺎر ﻣﯽرﺳﯿﺪ ،ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﯿﺰ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺸﺪ.
ایران فروردین امسال در همین ارتباط گفته بود که »ایران از ۱/۲هکتار از اراضی در چرخه کشاورزی تغییر کاربری پیدا نرخ فرسایش خاک در ایران هفت برابر میانگین جهانی
نظر حکمرانی منابع طبیعی از میان ۸۹کشور صاحب منابع میکند؛ چرا که برخی بخشها به صورت مجاز تغییر کاربری است بطوریکه ۷/۷درصد فرسایش خاک جهان در ایران
رتبه ۶۹و شاخص ۳۸از ۱۰۰را کسب کرده است که بیانگر اتفاق میافتد .خسارت سا نه پدیده فرسایش خاک در ایران
پیدا کرده است«.
حکمرانی بسیار ضعیف است«. کامبیز بازرگان افزوده »از عوامل بعدی فرسایش خاک رقمی معادل ۱۰میلیارد د ر برآورد شده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به ورت و جایگاه حفاظت باید به کاهش ماده آلی ،شور شدن ،آلودگی ،کاهش بنیه بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس نرخ فرسایش
آب و خاک در کشور گفته بود که »تنها ۳۰درصد از ظرفیت حاصلخیزی و کاهش تنوع زیستی خاک اشاره کرد .یک خاک در ایران ۱۶/۵تن در هکتار در سال بوده که این مقدار
آبهای زیرزمین از نظر مطالعاتی قابل بهرهبرداری است بالغ بر ۷برابر متوسط جهانی است .آمارها نشان میدهد
چهارم تنوع زیستی جهان در خاک وجود دارد و از بین رف ایران ۷/۷درصد فرسایش خاک جهان را به خود اختصاص
و بقیه خارج از وضعیت طبیعی و بهرهبرداری قرار دارد«. س مت خاک تنوع زیستی را که برای حیات ب بسیار مهم داده و خسارت سا نه از محل فرسایش خاک بالغ بر ۱۰
رئیس انجمن آبخیزداری ایران با اشاره به روند نزولی است ،تهدید میکند .برخی از آنتیبیوتیکها و مواد مفید
وضعیت الگوی رشد جنگلهای کشور در دهه گذشته گفته از این تنوع ژنتیکی به دست میآیند که بخشی از آن نیز میلیارد د ر برآورد شده است.
بود در ایران سالیانه ۷/۱۶تن در هکتار خاک در معرض اینهمه در حالیست که بر اساس ماده ۱۱قانون بهرهوری،
فرسایش آبی است که با تخمین ۱۰۰هکتار فرسایش ،زیانی در خاک است«. وزارت جهاد کشاورزی ملزم به کاهش سا نه فرسایش خاک
بهمن یارقلی دک ای مهندسی محیط زیست نیز با اشاره به میزان یک تن در هکتار بود و در اراضی کشاورزی این
معادل ۱۰میلیارد د ر بر کشور تحمیل میشود. به اینکه »در اقلیم ایران ۷۰۰تا هزار سال طول میکشد میزان باید به حداقل ۳تن در هکتار در سال میرسید ،اما
علی طالبی افزوده بود که »وضعیت فرسایش خاک در تا یک سانتیم خاک تشکیل شود« گفته »مهم ین عوامل
ایران سه برابر میانگین کشورهای آسیایی و ۲۰برابر میانگین فرسایش خاک در ایران شامل پاکتراشی و نابودی سطح این اتفاق نیفتاده است.
جهانی است .برآوردها نشان میدهد بطور میانگین دو وسیعی از جنگلها است ،به طوری که یک سوم مساحت همچنین بر اساس برنامه ششم توسعه ،باید سا نه ۵۰۰
میلیارد تُن در سال فرسایش خاک در کشور وجود دارد و جنگلهای کشور در نیم قرن اخیر از بین رفته است .تغییر هزار هکتار کشاورزی حفاظتی توسعه مییافت و مساحت
با سیلی که در سال ۱۳۹۸در کشور رخ داد ۳تا ۴میلیارد کابری اراضی در عرصههای مرتعی و جنگلی به کشاورزی اراضی تحت کشاورزی حفاظتی در پایان برنامه به ۲/۵
م مکعب خاک از دست داده شد ،و این در حالیست که و مسکونی نیز سبب نابودی گونههای مختلف گیاهی شده میلیون هکتار میرسید ،که این برنامه نیز عملی نشد و روی
تشکیل هر سانتی م خاک از دسترفته حداقل صدها سال و بعنوان یکی از عوامل اصلی تشدید فرسایش خاک کشور
کاغذ باقی ماند!
زمان نیاز دارد«. محسوب میشود«. کامبیز بازرگان رئیس انجمن علوم خاک ایران در گفتگو
دبیر کار گروه مدیریت جامع آبخیز وزارت کشور با بهمن یارقلی گفته »همچنین در مورد عوامل فرسایش با وبسایت »خ آن ین« درباره وضعیت فرسایش خاک در
اشاره به روند در حال افزایش وقوع سی بها نسبت به خاک باید به چرای بیرویه و بیش از ظرفیت مراتع، ایران گفته »کشور ما حدود ۱۶۵میلیون هکتار خاک شامل
دهه ۱۳۶۰در کشور ۴۵۰ ،شهر و ۸۶۵۰روستا را در معرض کشاورزی غیراصولی و به ویژه شخم زدن اراضی شیبدار خاکهای جنگلی ،مرتعی ،بیابانی و کشاورزی دارد .بخش
تهدید سیل گفته بود که رشد سی بهای مخرب حدود ۳۰۰ در جهت شیب زمین ،تغییر اقلیم و کاهش نزو ت جوی، کشاورزی آن حدود ۱۸/۵میلیون هکتار است که تقریباً ۱۱
درصد رشد داشته است و سا نه خسارات زیادی را بر کشور گس ش شهرنشینی و فعالیتهای عمرانی غیر اصولی و عدم درصد مساحت کشور را شامل میشود و نشاندهنده این
رعایت حقآبه محیطزیستی اکوسیستمهای آبی و خشکی است که کشور ما ظرفیت افزایش سطح زیر کشت ندارد.
تحمیل میکند. این محدودیت به دلیل ایط اقلیمی و منابع آب محدود
او همچنین وضعیت حجم مخازن آبخوانهای کشور را اشاره کرد«. است .دادههای داخلی و بینا للی نشان میدهد که ایران
در ایط »بسیار نزولی« ارزیابی کرده و گفته بود چنین ادارهی منابع طبیعی کشور بر اثر ناکارآمدی و سوء
ایطی روند بسیار نزولی حجم مخازن آبخوان های کشور، مدیریت جمهوری اس می بسیار اسفبار است و سالهاست ظرفیت افزایش سطح کشت را ندارد«.
ایران را در مسیر بیابانزایی ناشی از خشکسالیهای مکرر رئیس انجمن علوم خاک ایران گفته »میانگین جهانی خاک
محیط زیست کشور با تهدیدهای جدی روبروست. حاصلخیز به ازای هر نفر دو دهم هکتار است ،ولی ما با
دانسته بود. علی طالبی استاد دانشگاه یزد و رئیس انجمن آبخیزداری ۱۸صدم هکتار برای هر نفر جزو کشورهایی هستیم که از
میانگین جهانی پایینتر است .با این حال در ایران توجهی
به این مسئله یشود .نتیجه این بیتوجهی از بین رف
خاک است«.
او با اشاره به اینکه یکی از مهم ین عوامل تهدیدکننده
خاک ایران ،تغییر کاربری اراضی است ،گفته که »بر اساس
گزارش رسمی سازمان امور اراضی ،در فاصله نزدیک به ۳۰
سال تا سال ،۱۴۰۰ساعتی ۰/۳هکتار از اراضی کشاورزی
تغییر کاربری پیدا کرده است .اما برآورد ما در انجمن علوم
خاک ایران چهار برابر این مقدار است .در واقع ساعتی
