چهلمین جشنواره جهانی فیلم تورنتو:
حضور کمرنگ سینمای ایران و اوج محصولات مشترک

عارف محمدی-  جشنواره فیلم تورنتو یکی از بزرگترین و معتبرترین  فستیوال‌های  جهان  است که بیشتر به دلیل بازار جهانی‌اش شهرت دارد و همانند جشنواره‌های رقابتی چون کان، ونیز، برلین باب طبع فیلم‌سازانی که در جستجوی اعتبار و جوایز ویژه هستند، نیست. 

اما زمزمه اینکه این فستیوال پر قدرت بخش مسابقه‌اش را گسترده‌تر و پررنگ‌تر کند نیز به گوش می‌رسد.

فستیوال تورنتو امسال  با بیش از سیصد فیلم بلند و کوتاه از بیش از ۷۰ کشور دنیا  چهلمین دوره  خود را روز ۱۰ سپتامبر با فیلم ویرانی   ساخته  ژان مارک والی افتتاح خواهد کرد.

ویرانی داستان بانکدار جوانی (با بازیگری جِیک گیلنهال) است که پس از حادثه مرگ همسرش دچار بحران‌های روحی و عاطفی می‌شود.

نکته جالب در فستیوال امسال تعداد بالای تولیدات مشترک کشورهای مختلف جهان می‌باشد.

از ایران یا درباره ایران

سینمای ایران  حتی در سال‌های  اوج  خود بر خلاف فستیوال‌های اروپایی  چنان حضور پر رنگی در فستیوال تورنتو نداشته است. امسال نیز تنها فیلم تاکسی ساخته جعفر پناهی در بخش اساتید سینما به نمایش در می‌آید. اما اگر چه فیلم دیگری از کشور ایران دیده نمی‌شود اما نام ایران و ایرانی در چند اثر مشاهده می‌شود.  فیلم  ولکان  کار بهار نوریزاده فیلمساز جوان  مقیم کانادا در بخش  برش کوتاه دو داستان را به موازات هم پیش می‌برد. گدازه‌های آتشفشانی  که به آرامی در سطح خیابان‌های تهران در جریان است و پدر و پسری که در حال رفتن به سمت غرب و مرکز آمریکا هستند.

فیلم  هالیوودی سپتامبرهای شیراز ساخته وین بلیر داستان یک خانواده یهودی ایرانی است که هنوز در سال‌های اوایل انقلاب اسلامی در ایران زندگی می‌کردند. این فیلم که بر اساس رمان پرفروش «سپتامبرهای شیراز» نوشته دالیا سوفر ساخته شده قصه طلافروشی یهودی به نام اسحاق امین (با بازیگری ادریان برودی) است که  در روزهای پر آشوب جریانات سیاسی در ایران دستگیر می‌شود و همسرش فرناز (سلما هایک) به جستجوی او می‌پردازد. در این فیلم شهره آغداشلو نقش خدمتکار اسحاق  را ایفا می‌کند.

بابا جون ساخته یووال دلشاد کارگردان ایرانی- یهودی اولین فیلمی است که به زبان فارسی در اسراییل ساخته شده و داستان یک یهودی ایرانی به نام ییژاک (با بازیگری نوید نگهبان) است که وارث یک مزرعه پرورش بوقلمون از پدرش شده که سالها پیش با خانواده  به اسراییل مهاجرت کرده است. اما مشکل از زمانی شروع می‌شود که پسر نوجوان خانواده، متی، بی علاقگی خود را به کار در این مزرعه عنوان کرده و قصد دارد به دنبال حرفه مورد علاقه‌اش که تعمیر و بازسازی ماشین‌های قدیمی  است برود. پدر این تصمیم را بی حرمتی و توهین به ارزش‌های خانوادگی می‌داند.

بخش‌های گوناگون  

پیرس هندلینگ  رییس فستیوال تورنتو و کامرون بیلی مدیر هنری در کنفرانس مطبوعاتی امسال خوشحالی خود را از برگزاری چهلمین فستیوال جهانی تورنتو با حضور ۱۵ فیلم در بخش گالا و ۳۵ فیلم در بخش نمایش ویژه اعلام کرند. جشنواره تورنتو هر ساله به بخش‌های گوناگون و متنوعی چون: اساتید، کشف استعدادها، سینمای معاصر جهان، مستند، طول موج، کودکان، آوانگارد، جنون نیمه شب و برش‌های کوتاه تقسیم‌بندی می‌شود. شهر به شهر نیز از بخش‌های جالب فستیوال است که هر سال با انتخاب یکی از پایتخت‌های جهان به فیلم‌هایی که گویای رخدادهای مربوط به آن شهر باشد می‌پردازد. لندن شهر منتخب این بخش در فستیوال امسال است.

کامرون بیلی به خبرنگاران گفت: «ما بسیار هیجان‌زده هستیم  که  امسال هم توانستیم آثار فیلم‌سازان متفاوتی از کشورهایی چون هند، فرانسه، استرالیا، چین، انگلستان و امریکا را به نمایش بگذاریم  و تماشاگران را در لذت تماشای اثاری از فرهنگ‌های مختلف دنیا سهیم کنیم.»

فیلم‌ها و فیلم‌سازان نامدار

امسال هم به روال سال‌های گذشته تعدادی از فیلم‌سازان مطرح سینمای جهان با آخرین کارهای خود در بخش‌های گوناگون حضور دارند. اگر چه نام بردن از همه کارگردانان و فیلم‌ها دشوار است اما می‌توان به تعدادی از نام‌آشناترین فیلم‌سازان اشاره کرد.  کارگردانانی چون ریدلی اسکات با فیلم «مریخی»، اتوم اگویان با فیلم «به یاد بیاور»، دیپا مهتا با فیلم «بیبا بویز»، گاسپار نویه با فیلم «عشق»، ژاک اودیار با فیلم «دیپان»، کلود للوش با فیلم «یک +یک»، پائلو سورنتینو با فیلم «جوانی»، نانی مورتی با فیلم «مادرم»، تام هوپر با فیلم «دختر دانمارکی»، هانی ابو اسعد با فیلم «الگو»، ژیا ژان که  با فیلم «کوه‌ها جدا می‌شوند»، ویم وندرس با فیلم «همه چیز روبراه خواهد شد»، اپیچاپتونگ ویراستاکول  با فیلم «گورستان اسلپندور»، ژرزی اسکولیموفسکی با فیلم «یازده دقیقه» الکساندر سو خوروف با فیلم «فرانکو فونیا»، آموس گیتایی با فیلم «آخرین روز رابین»، مارکو بلوچیو با فیلم «خون، خون من» و تعدادی از فیلم‌سازان نامی و دیگر و آخرین آثار آنان.

در بخش مستند نیز مایکل مور مستندساز معروف امریکایی پس از سال‌ها با فیلم  «جایی برای حمله بعدی»، پاتریشیا گازمن با  «دکمه گوشواره‌ای»‌و کنت جونز با مستند «هیچکاک/ تروفو» حضور دارند.

*عارف محمدی منتقد فیلم ساکن تورنتو است