همیشه برای گروهی که در نقطه‌ای چادر زده‌اند و یا به پیاده‌روی می‌روند این پرسش مطرح شده که چرا بعضی‌ها را پشه می‌گزد و به گروه دیگر کاری ندارد. گویی پشه‌ها پوست برخی ازمردمان را به دیگران ترجیح می‌دهند. .بدن برخی از نیش پشه پوشیده از لکه‌های قرمز می‌شود و گروهی دیگر هیچ مشکلی با پشه‌ها ندارند و در امان مانده‌اند.صاحب‌نظران در گذشته نشان داده‌اند که «افراد فربه که گاز کربنیک بیشتر (CO2) تولید می‌کنند» و «زنان آبستن و نوشندگان آبجو» بیشتر مورد حملۀ پشه‌ها قرار می‌گیرند. با آنکه غالباً به نظر می‌رسد رژیم غذایی برای در امان ماندن از نیش پشه نقشی بازی می‌کند ولی پژوهش‌ها نشان داده است که حتی مصرف سیر هم از نظر پژوهشی مصونیت ایجاد نمی‌کند.
گروه تازه‌ای از پژوهشگران در Ploss One ادعا کرده‌اند که موفق به پیدا کردن پاسخ این معما شده‌اند. این گروه پژوهشگر جاذبیت بوی تن و جسم افراد را به اشکال مختلف نسبت به پشه‌ها مورد پژوهش قرار داده‌اند بخصوص پشه‌های از نوع Aeder Aegyrt را انتخاب کردند و آنان را در برابر گروهی از همزادان (دوقلوها) که با خشنودی داوطلب انجام این آزمایش شده بودند و جملگی خواهران همزاد بودند که تفاوت‌هایی داشتند و برخی از آنان همزاد واقعی بودند یعنی از نظر ترکیبات خون و «دی. ان. ای» هیچ تفاوتی با یکدیگر نداشتند قرار دادند. استفاده از این دو گروه همزاد به این دلیل بود که بین اثرات ذاتی و اکتسابی آنچه مربوط به «ژن» انسان است و آنچه به خاطر محیط زیست به وجود آمده مشخص شود. در افراد بشر این تنها وسیله‌ای است که می‌توان به نحوی رضایت‌بخش نقش ژنتیک را در اختلاف بین افراد برآورد کرد.
داوطلبان شجاع ما دستان خود را در محفظه‌ای گنبدی که به طور کامل و بدون هیچ راهی و ارتباطی با خارج از جنس طلق ساخته شده بود داخل کردند به نحوی که بوی این دست‌ها بیست پشه ماده‌ای را که در داخل محفظه قرار داده بودند یا به سوی خود جلب می‌کرد یا آنها را می‌راند. به هر صورت ترتیبی داده شده بود که پشه‌ها دست مورد توجه خود را نگزند. در دست هر یک از این داوطلبان، میزان جذابیت پشه‌ها را با دست دیگر که از طرف مقابل در داخل این محفظه قرار گرفته بود مقایسه کردند و همان طور که مورد انتظار بود، تلاش پشه‌ها برای نیش زدن همزادان واقعی که تمام ژن‌های آنان عیناً شبیه یکدیگر هستند، کاملا یکسان بود در حالی که در همزادان غیرواقعی چنین وضعی وجود نداشت. بر پایۀ این مقایسه، ۶۷درصد اختلاف بین افراد (که آن را میراث‌پذیری می‌نامند) مربوط به اختلاف ژنتیک آنان است.
راندن به وسیلۀ بو
چندین سال قبل در پژوهش دیگری دربارۀ همزادان ثابت شد که بوی زیر بغل اشخاص که به شامه دیگران می‌رسد نیز پایه و اساس ژنتیک دارد و بوی تند زیر بغل به نحو متفاوتی به مشام می‌رسد. این امر نشان می‌دهد که ما از لحاظ ژنتیک دارای اختلافاتی هستیم که ما را با دیگران متفاوت می‌سازد و موجب می‌شود که بوها به نحو متفاوتی به مشام برسند و بوی شیمیایی که از افراد متصاعد می‌شود با دیگران فرق داشته باشد. به این ترتیب ما نیز شبیه پشه‌ها هستیم که از نظر بوهای طبیعی با هم اختلاف دارند و شبیه یکدیگر نیستند. در این صورت پشه‌ها نیز اشخاصی را می‌گزند که بوی دلخواه آنان را داشته باشند.
انواع مختلف پشه‌ها هر یک قسمتی از بدن افراد را می‌پسندند؛ مثلا نوع آندس (Andes Gambiar) بیشتر به سوی دست و پای افراد می‌روند. برخی از این حشرات به جای بوی دست و پا، بوی زیر بغل را ترجیح می‌دهند. برخی از حیوانات از بوی جسم خود برای دور نگه‌داشتن پشه‌ها استفاده می‌کنند و در نتیجه شرکت‌های بین‌المللی آن مادۀ شیمیایی را تولید می‌کنند که بوی مربوطه را بدهد.
پژوهندگان بررسی همزادان همچنین دریافتند که بوهای شیمیایی می‌تواند به وسیلۀ غدد زیر پوست و یا میلیاردها میکرب روی دست به وجود آیند. از همین رو آنها در این افراد هرگونه عامل میکربی را از بین بردند زیرا اصل را بر این گذاشته بودند که پشه‌ها نباید تحت تأثیر عوامل ژنتیک قرار گیرند ولی متوجه شدند که در اشتباهند.
میکرب‌های شما به خود شما تعلق دارد
همه ما دارای انواع میکرب‌های خاصی در دهان، معده و یا پوست خود هستیم که وابسته به خود ماست. تنها مقدار بسیار کمی از بعضی از میکرب‌ها در بدن همه موجود است ولی هر کدام از ما یک اثر مشخص ژنتیک میکربی داریم که منحصر به خود ماست ودر واقع به امض یا اثر انگشت ما شباهت دارد.
ابتدا تصور می‌شد که این اختلاف و ناهمگونی تصادفی است و یا به محیط زیست وابسته است. ولی پژوهش‌های تازه که بار دیگر روی همزادان انگلیسی انجام شده اهمیتی را نشان داد که ژن‌ها برای تعیین نوع باکتری معدی ما دارد و درون ما می‌جوشد. احتمالا همین پدیده نیز در پوست ما وجود دارد.
تعداد صدهزار میلیارد میکرب موجود در ما ده برابر سلول‌های ماست. نکته این است که ما در انتخاب آنها نقشی نداریم. بلکه این موجوداتند که ما را بر اساس شمای ژنتیک انتخاب می‌کنند و این بدان معنی است که مانند پشه‌ها برخی از باکتری‌ها همزیستی با ما را ترجیح می‌دهند در حالی که برای برخی باکتری‌های دیگر ناخوشایند هستیم و آنها به اشخاص مورد پسند خود روی می‌آورند.
میکرب‌های ما بسیاری از ویتامین‌ها و ترکیبات شیمیایی خون ما را تولید می‌کنند. آنها به هیچ وجه زیان‌آور نیستند و به سلامتی ما کمک می‌کنند و چه بسا عامل ایجاد بخاری باشند که از بدن ما متصاعد می‌شود و یا بوهای دیگری که حتی شستشوی دست و بدن هم موجب از بین رفتن آنها نمی‌شود. بوی خاصی که برخی بین انگشتان پای خود دارند به وسیلۀ یک باکتری به نام Breu Bacteria Linens به وجود می‌آید که شبیه بوی پنیر لیمبورگ است.
برای آنکه این نکته روشن شود که این بو در هر کجا که وجود داشته باشد از همان نوع باکتری به وجود می‌آید، یک گروه میکرب‌شناسی دانشگاه «یو. سی. اِل» آزمایشی غیرعادی انجام داد. این گروه از پنیری که از پوست انسان تولید کرده بودند خوردند و گفتند که بسیار خوشمزه است!
به این ترتیب بار دیگر که پشه قوزک پای شما را گزید آن را بدشانسی تلقی نکنید. بلکه بیشتر به پیشرفت و نشو و نما و تحول غیرقابل تصوری بیندیشید که بین مخلوطی از ژن مخصوص و مجموعه‌ای خاص از میکرب‌هایی که از پوست تغذیه می‌کنند صورت می‌گیرد و یک پدیدۀ شیمیایی در بدن شما به وجود می‌آورد که فقط برای نوع و گروه خاصی از پشه‌ها جذاب است و آنها شما را می‌گزند!
*منبع: Pourquoi les moustiques ciblent certaines personnes et pas d’autres
*نویسنده: تیم اسپکتور
*مترجم: علی نوری
