برزو فارسی – خشکی و بی‌آبی بر زمین بیداد می‌کند، بخشش هفت آسمان کو؟ باد و باران را چه شد؟ این پرسش، صداق وضعیت اقلیمی بسیاری از مناطق کشور به ویژه شهر‌ها و روستاهای کویری در نیمه جنوبی ایران است. بحران کم‌آبی و بی‌آبی امنیت مالی و جانی شهروندان را بیش از آنچه تصور می‌رود تهدید می‌کند. اما برای مقابله با این بحران کوهی از مشکلات وجود دارد، از مدیریت و بودجه گرفته تا موانع فرهنگی و اجتماعی.
هفته گذشته نیروی انتظامی به همراه یک لودر برای پرکردن یک چاه غیرمجاز، وارد یک مزرعه شد، فریاد کشاورز و اعضای خانواده‌اش قلب را می‌فشادرد. پُرشدن چاه یعنی نابودی مزرعه و زوال اقتصاد چند خانواده. در حالی که نیروی انتظامی مسئولیتی قانونی دارد که اجرای آن بر شانه افسران پلیس و سربازان گذاشته شده.
مزرعه‌دار راهی نمی‌یابد جز خودزنی! با سنگ و کلوخ به سر و صورتش می‌کوبد تا شاید پلیس را منصرف کند، دقایقی بعد وقتی تلاش‌هایش را بی‌فرجام می‌بیند خود را درون چاهی می‌اندازد که قرار است پر شود.
حفر چاه‌های غیر مجاز یکی از دلایل خشک‌شدن سفره‌های آب زیرزمینی است ولی مزرعه‌داربی‌آب چه کند؟ این تنها بخشی از مشکلات فرهنگی و اجتماعی در تناقضی است که یک طرفه نمی‌توان به حل آن پرداخت.
چند کیلومتر آن‌طرف‌تر، خشک‌شدن چشمه‌ها و استفاده بی‌رویه از سفره آب‌های زیرزمینی امنیت و زیست ده‌ها روستایی دیگر را تهدید می‌کند. چگونه؟ «فرونشست زمین» و پدید آمدن سیاه گودال‌های عمیق در وسط زمین کشاورزی و باغ‌ها. گاهی عمق این حفره‌ها به ده‌ها متر میرسد. ایجاد چاه ویل به وسعت ۵۰۰ مترمربع و عمقی حدود ۱۰۰ متر در استان فارس در اطراف شهرستان فسا در یک باغ انار از پیامدهای خشکی و حفر چاه‌های غیرمجاز است. هفت فروچاله ظرف کمتر از یک سال در یک منطقه یعنی به مخاطره افتادن زندگی اهالی آن.
۱۴ مرداد ماه، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو در کنفرانس ملی اقتصادِ آب با اعلام اینکه تا سال ۲۰۳۰ میزان نیاز آب در کره زمین ۴۰ درصد نسبت به میزان فعلی افزایش می‌یابد، هشدار داد «ادامه حیات و تمدن و بقای ایرانی‌ها به دلیل شرایط آبی کشور در معرض تهدید است».
چندی پیش موسسه پژوهشی «ماکس پلانک» اعلام کرد که تا سال ۲۰۵۰ دمای هوا در بخش‌هایی از آفریقا و خاورمیانه به حدی بالا می‌رود که سکونت انسان در آنها غیرممکن می‌شود. مشابه این گزارش را سال گذشته «ناسا» نیز اعلام کرد و خبر داد که گرما و خشکسالی در ۳۰ سال آینده ۴۵ کشور جهان را در معرض خشکسالی شدید قرار می‌دهد و ایران در این فهرست در ردیف چهارم قرار دارد.
جنگ قبیله‌ای بر سر آب
نزاع قبیله‌ای برسر آب به ویژه در ۱۰ سال گذشته در ایران به صورت قابل توجهی افزایش داشته است. اواخر تیرماه سال جاری مردم روستای «بلداجی» در استان چهارمحال و بختیاری، در اعتراض به پروژه‌‌ی انتقال آب به شهر بروجن دست به اعتراض زدند که در نهایت به درگیری با نیروی انتظامی انجامید و در نتیجه تیراندازی و پرتاب سنگ و چوب، یک جوان ٣٢ ساله جان خود را از دست داد و ۱۸۰ نفر زخمی شدند. اهالی می‌گویند اجرای این طرح یعنی نابودی کشاورزی و زندگی در روستا.
بزرگترین درگیری بر سر آب، چهار سال پیش در «ورزنه» اصفهان رخ داد. گروهی از کشاورزان به انتقال آب زاینده‌رود به استان یزد اعتراض داشتند و تجمع آنان به درگیری با نیروی انتظامی کشیده شد و ده‌ها نفر بازداشت شدند.
احمد‌رضا پوردستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش طی چند سال اخیر بارها هشدار داده جنگ‌های بعدی خاورمیانه نه بر سر نفت بلکه بر سر کمبود منابع آبی است. این هشداری است که سال‌ها پیش از این و از آغاز دهه‌ی ۹۰ میلادی کارشناسان و پژوهشگران در کنفرانس‌های بین‌المللی مطرح کرده‌اند. اینک این پیش‌بینی، در کنار دیگر درگیری‌های منطقه‌ای، در کشورهای خشک به یک واقعیت تلخ و مرگبار تبدیل می‌شود. گروه‌های شبه نظامی درگیر در جنگ عراق و سوریه بر سر تصاحب منابع آبی نیز می‌جنگند و نزاع‌های منطقه‌ای در داخل ایران فقط سرآغاز بحرانی است فراگیر که می‌تواند هر مشکل دیگری را در سایه قرار دهد.
