(+ویدیو) بیش از یک هفته از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم در ایران میگذرد اما هنوز حاشیه این انتخابات ادامه دارد و حال و هوای انتخاباتی برخی نامزدان ریاست جمهوری و هوادارانشان را رها نکرده و به نظر میرسد هنوز خود را در کمپین انتخاباتی میبینند.
با گذشت کمتر از ۲۴ ساعت از برگزاری انتخابات وزارت کشور روحانی را با کسب ۲۳ میلیون و ۵۴۹هزار و ۶۱۶ رأی، پیروز انتخابات، ابراهیم رئیسی را با کسب ۱۵میلیون و ۷۸۶هزار و ۴۴۹ رأی نفر دوم و مصطفی میرسلیم و مصطفی هاشمی طبا را هر کدام با کسب ۴۷۸هزار و ۲۱۵ رأی و ۲۱۵هزار و ۴۵۰ رأی نفرات سوم و چهارم اعلام کرد.
از همان ساعات نخست دو قطبی تعمیق یافته میان طرفدارن روحانی و رئیسی ادامه پیدا کرد. در حالی که حامیان روحانی این پیروزی را پیروزی تدبیر و امید بر پوپولیسم اعلام میکردند، طرفداران رئیسی و خود او نسبت به نتیجه آرا ابهام داشته و مدعی شدند در انتخابات تخلف و تقلب صورت گرفته است.
آیا اکثریت مردم روحانی را انتخاب کردند؟
طرفداران روحانی به ویژه در شبکههای اجتماعی معتقدند اکثریت مردم ایران روحانی را انتخاب کردند و خود حسن روحانی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی پس از پیروزی گفت اکثریت مردم او را و راه او را انتخاب کردهاند. اما واقعیت اینست که اکثر واجدین شرایط رأی دادن او را انتخاب نکردند. در مجموع ۵۰ میلیون و ۴۸۳ هزار و ۱۹۲ نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از سوی وزارت کشور اعلام شد. از این تعداد بیش از ۱۶ میلیون رأی به سه نامزد دیگر داده شده. حدود ۱۱ میلیون نفر هم اصلا در انتخابات شرکت نکردند. این به این معناست که برای ۲۷ میلیون از دارندگان حق رأی، حسن روحانی کاندیدای منتخب نبوده است.
نکته دیگری که در اعلام نتایج انتخابات قابل توجه است، بیش از یک میلیون رای باطلهای است که به صندوقها ریخته شد.
با توجه به اینکه پیش از برگزاری انتخابات، ستاد برگزاری انتخابات کشور اعلام کرده بود نام و نام خانوادگی نامزدها را در چند نوع نگارش خواهد پذیرفت پیشبینی میشود این تعداد آرای باطله بیشتر به کسانی مربوط باشد که به مُهر شرکت در انتخابات در شناسنامه خود برای استخدام و گذر از حراست سازمانها و ادارههای مختلف نیازمند بودهاند.
اما از میان این یک میلیون رأی باطله دو رأی را میتوان مطمئن بود چه کسانی به صندوق انداختند. محمود احمدی نژاد و حمید بقایی، داوطلبان رد صلاحیت شده با حضور پای صندوق رأی در حالی که نام محمود احمدی نژاد را روی تعرفه رأیگیری نوشته بودند، به نامزدهای در حال رقابت و شورای نگهبان و رهبر جمهوری اسلامی پوزخند ماندگاری زدند و عکس یادگاری گرفتند.
رئیسی برای اثبات تخلف ایستاده است
یک روز پس از اعلام نتایج انتخابات، ابراهیم رئیسی، رقیب سرسخت روحانی در نامهای به دبیر شورای نگهبان خواستار رسیدگی به تخلفات در قبل و حین برگزاری انتخابات شد. ابراهیم رئیسی پیوست این نامهی ۳ صفحهای، صدها صفحه مستند را در چندین مجلد برای شورای نگهبان ارسال کرد.
همچنین در روز ۲۹ اردیبهشتماه و همزمان با برگزاری انتخابات نیز علی نیکزاد رئیس ستاد انتخاباتی رئیسی در نامهای به شورای نگهبان از تخلفاتی که در برخی ستادها صورت میگرفته به شورای نگهبان نامه نوشت و خواستار رسیدگی شد.
اما ابراهیم رئیسی در تلاش برای اثبات تخلف همراهانی نیز دارد. محمدعلی موحدی کرمانی، رئیس موقت مجمع تشخیص مصلحت نظام و یکی از امامان جمعهی تهران، میگوید تخلفاتی در انتخابات ریاست جمهوری رخ داده که میتواند در مجموع به اندازه چند میلیون رأی روی نتایج اعلام شده تأثیر داشته باشد.
موحدی کرمانی، دبیر کل جامعه روحانیت مبارز، با تاکید بر حمایت این گروه از ابراهیم رئیسی، گفته است: «ممکن است با بازبینی و بررسی مجدد گزارشات و تخلفات رأی آقای رئیسی از ۱۶ میلیون به ۱۹ میلیون افزایش و رأی روحانی نیز از حدود ۲۳ میلیون به ۲۱ میلیون کاهش پیدا کند.»
در این میان اما شورای نگهبان چندان توجهی به تلاشهای نامزد مغلوب انتخابات و طرفدارانش ندارد و ظاهرا همین که نزدیک به ۴۰ میلیون نفر پای صندوقهای رای رفتند برای نمایش قدرت و اثبات مشروعیت نظام کافی بوده است.
آیتالله جنتی، رئیس شورای نگهبان، ۴ خردادماه، در اظهار نظری پیرامون حواشی انتخابات یکی به میخ و یکی هم به نعل زد. جنتی هم سلامت انتخابات را تایید کرده و هم گفته است تخلفاتی در برگزاری انتخابات وجود داشته: «برخی از این تخلفات را همه فهمیدند و برخی از تخلفات مبتنی بر گزارشهای ناظران از دور و نزدیک و برخی مبتنی بر گزارشهای مردمی بود. تخلفات انتخاباتی از نظر مالی و سیاسی چشمگیر بود و انتظار نداشتیم دستگاههای مجری انتخابات که باید مجری قانون باشند، خودشان قانونشکنی کنند به نحوی که همه مطلع شوند که این خلاف انتظار بود.» با وجود چنین ادعاهایی، خودش «سلامت انتخابات» را تأیید کرده است!
البته ریاست شورای نگهبان برخی تخلفات انتخاباتی را هم طبیعی ارزیابی کرده است: «نوعی از تخلفات هم بود که مانند همیشه صورت گرفت که آن را شورای نگهبان بررسی میکند، گزارشش را میگیرد و اگر لازم باشد بازرس میفرستد که البته اینها طبیعی است و در همه دورههای انتخابات اعم از مجلس و ریاست جمهوری بوده است.»
از دید آیتالله جنتی، متخلفان باید توبه کنند تا مسئله حل شود: «کسانی که در این قضایا تخلفات بزرگ کردند از گناهانشان توبه کنند زیرا حقالناس گریبانشان را میگیرد.»
اعتراض نباشد، ولی ادبیات و شور انتخاباتی باشد
جالب اینجاست به همان میزان که اکثر مقامات جمهوری اسلامی تلاش میکنند از اعتراضهای رئیسی و هوادارانش در سکوت و بیاعتنایی عبور کنند، اصرار دارند شور و ادبیات انتخاباتی را تا مدتها از طریق تریبونها و رسانهها زنده نگه دارند و به نفع کلیت نظام از آن بهره ببرند؛ برای جمهوری اسلامی حضور ۴۰ میلیون ایرانی، یعنی نیمی از جمعیت ایران پای صندوقهای رأی، چه نام روحانی را نوشته باشند، چه رئیسی و چه احمدی نژاد و یا هیچی، یک بُرد تاریخی است. در هفته گذشته لابلای سخنان همه مقامات کشوری و لشکری تأکیدی شدید بر «حماسه حضور مردم» وجود دارد.
البته برخی از دولتمردان هم نگران از جدی شدن بحث تخلف انتخاباتی تلاش دارند مسئله را به صورت توطئه و فتنه گوشزد کنند. حسامالدین آشنا دو روز پس از اعلام نتایج در یک پست تلگرامی از خشم رقیب و مستعد بودن صحنه برای درگیری خبر داد و گفت هر کس خشونت را آغاز کند، اصل صورتحساب را دولت مستقر خواهد پرداخت.
شادیهایی که در نطفه خفه شد
در میان کشمکشهای رئیسی با شورای نگهبان برای اثبات تخلفات و کُرکُریهایی که طرفداران دو نامزد در هفته پس از انتخابات برای هم خواندند، مردمی که به امید بهبود شرایط و تحت تأثیر جو رسانهای به حسن روحانی رای داده بودند، به خیابانها ریخته و به شادی و رقص و پایکوپی پرداختند.
هر چند این شادیها در ساعتهای اولیه پس از انتخابات تحمل شد اما بعد از آن برخوردهایی با مردمِ شادِ از مشارکت خود و وعدههای روحانی، در خیابان صورت گرفت.
ابتدا طرفداران روحانی تلاش میکردند از کسانی که در مقابل شادی مردم میایستند به عنوان طرفداران رئیسی نام ببرند اما بعد مشخص شد نیروی ضد شورش و یگان ویژه نیز در برخی شهرستانها در مقابل شادی مردم ایستاده و حتی تعدادی نیز بازداشت شدهاند.
همچنین وزیر کشور، رییس کمیته تبلیغات و اطلاعرسانی ستاد انتخابات استان تهران و پلیس راهور نیز به صورت رسمی نسبت به برگزاری کارناوالهای شادی به بهانه انتخابات هشدار دادند و گفتند اجازه راهاندازی این کارناوالها داده نمیشود. پیش از انتخابات اما همه بر این کارناوالها چشم بسته بودند.
این تجربه یک بار دیگر نشان داد جمهوری اسلامی مردم را فقط برای حضور در پای صندوقهای رأی میخواهد؛ وگرنه اگر به نتیجهی انتخابات اعتراض کنند، سرکوب میشوند و اگر از نتیجهی انتخابات راضی باشند و شادی کنند، باز هم سرکوب میشوند.
روشنک آسترکی