سباستین گورکا، مشاور پیشین کاخ سفید که در ماه اوت از این سمت کنار رفت، از دونالد ترامپ و کنگره خواست تا ایالات متحده را از توافق اتمی خارج کنند.
او که به دلیل هشدارهای شدیدش دربارهی تهدیدات تروریسم اسلامی و ایران مشهور است میگوید سپاه پاسداران باید به در فهرست سازمانهای تروریستی قرار گیرد.
به گزارش پایگاه خبری «پولتیکو فکت» گورکا در یک سخنرانی در دانشگاه کارولینای شمالی- چپل هیل در روز دوشنبه، ۱۳ نوامبر، گفت که «گروههای ستیزهجو مانند القاعده و داعش که رهبران آن مسلمانان اهل سنت هستند، کمتر از ایران خطرناکاند که مسلمانان بنیادگرای شیعه در آن حکومت میکنند».
گورکا گفت: «جهادگرایی شیعه، یعنی ایران و آخوندها، به مراتب تهدید بزرگتری برای آمریکا هستند». او تاکید کرده منظورش مردم ایران نیست بلکه رژیم ایران را خطاب قرار داده است.
وی در این جلسه با اشاره غیرمستقیم به نمازهای جمعه در ایران ادامه داد: «میپرسید چرا؟ چون رژیمی است که هر جمعه علیه ما اعلام جنگ و نابودی میکند و میگویند که آمریکا و اسراییل باید نابود شوند». گورکا در این سخنرانی صدای خود را برای تاکید بر «هر جمعه» بالا برد.
آیا آنطور که گورکا میگوید، رهبران ایران «هر جمعه» علیه آمریکا اعلام جنگ میکنند؟
ترامپ و رهبران ایران به تازگی باهم درگیر جنگ لفظی شدهاند. ترامپ شاخهای از نیروهای مسلح ایران را «نیروهای ترور شخصی و شبهنظامی فاسد» نامیده است و آیتالله علی خامنهای نیز به رسانههای داخلی ایران گفته که ترامپ «بددهن» است و «خود را به حماقت زده».
«پولتیکو فکت» دربارهی احتمال اینکه ایران با ایالات متحده وارد جنگ شود، با کنجکاوی تلاش کرده از طریق ایمیل یا توییتر با گورکا تماس بگیرد و بپرسد که منظور وی چه بوده، اما او پاسخ نداده است.
مرگ بر آمریکا
در ادامه گزارش «پولیتیکو فکت» آمده احتمالاً اشارهی گورکا شعار «مرگ بر آمریکا» است که مقامات ایرانی در نماز جمعه سر میدهند. این اولین بار نیست که پولیتیکو فکت به این شعار و نظر مقامات آمریکا به آن میپردازد. در سال ۲۰۱۵ نیز سناتور تد کروز ادعا کرده بود که ایران هر سال روز «مرگ بر آمریکا» را جشن میگیرد. ادعایی که، به نوشتهی نویسندهی این گزارش، پولیتیکو فکت غلط بودن آن را نشان داد.
گری سیک، محقق دانشگاه موسسه خاورمیانه دانشگاه کلمبیا، در آن زمان به پولیتیکو فکت گفته بود که این شعار «هر جمعه در نماز جمعه های سراسر ایران سر داده میشود».
بعضی ایرانیان از دهههای گذشته شعار «مرگ بر آمریکا» سر میدهند و این شعار هم ظاهراً به بحران گروگانگیری سفارت آمریکا در سال ۱۹۷۹ بازمیگردد.
اخیراً نیز نمایندگان مجلس در ایران به هنگام رای دادن به افزایش بودجهی موشکی کشور و عملیات خارجی سپاه، این شعار را سر دادند. نویسنده این گزارش ادامه میدهد، اما کارشناسان میگویند که معنای این شعار این نیست که ایران به دنبال صدمهی فیزکی به آمریکاییها است.
تفسیر این شعار
فواد ایزدی، استادیار دانشکده مطالعات جهانی در دانشگاه تهران، به رادیو پابلیک بینالمللی در سال ۲۰۱۵ گفت که این شعار باید «مرگ بر سیاست خارجی آمریکا» تفسیر شود. او گفت که ایرانیها «با دولت آمریکا مشکل دارند، نه با مردم آمریکا».
کوان هریس، استاد دانشگاه UCLA و نویسنده کتابی دربارهی سیاستهای ایران با این نظر موافقت است و میگوید: «برای من که در روزهای انقلاب و همچنین در نمازجمعههای دانشگاه تهران حضور داشتهام، این شعار به معنی نوعی نمایش سیاسی است».
هریس این شعار را با ادعای ترامپ در ماه اوت مقایسه کرد که گفته بود، «آتش و خشم» خود را بر سر کره شمالی خواهیم ریخت.
گزارش پولیتکو فکت اداه میدهد، علیرضا نادر، تحلیلگر ارشد سیاسی در موسسه «راند» نیز دیدگاه هریس را تکرار کرده و گفت: «این شعار در عین حال که خصمانه است، اما به این معنی نیست که ایران هر جمعه علیه ایالات متحده اعلام جنگ میکند».
اعلام جنگ
هریس، استاد دانشگاه UCLA میگوید: «ماده ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، فرماندهی قوای جنگی را به بیت رهبری میدهد– جایی که تا کنون به ایالات متحده اعلام جنگ نکرده است».
هریس گفت: «در حقیقت، شورای عالی امنیت ملی ایران تصمیمات مربوط به سیاست خارجی را تصویب میکند- حتی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز در پاسخ به خبرنگاران به این نکته اشاره کرده است».
آیا این اقدامات ایران میتواند نوعی اعلان جنگ تفسیر شود؟ رضا مرعشی، مدیر پژوهشی «شورای ملی ایرانیان آمریکا – نایاک»، در پاسخ به این سوال پولیتیکو فکت خاطرنشان کرد که پول و منابع ایران در درگیریهای منطقهای به کار گرفته میشود.
واقعا هم وزارت خارجه آمریکا از سالها پیش از ایران به عنوان یکی از حامیان مهم تروریسم نام میبرد. سرویس خبری «پی بی اس» گزارش داده بود که «ایران از گروههای ضداسراییلی که در درگیریهای جدی سبب بیثباتی عراق و سوریه و یمن شدهاند به طور نیابتی حمایت میکند.» بنا بر این گزارش، ایران «در افعانستان و پاکستان هم سربازگیری میکند تا آنها را راهی جنگ در سوریه و عراق کند.» اما رضا مرعشی از «شورای ملی ایرانیان آمریکا- نایاک» معتقد است که اما هیچ کدام از این اقدامات به این معنی نیست که ایران علیه آمریکا اعلام جنگ کرده است. مرعشی یادآوری کرد که «البته ایران در جنگهای نیابتی برای مثال در سوریه شرکت دارد ولی صادقانه باید گفت که این چیزی غیر از آن نیست که عربستان سعودی و آمریکا هم انجام میدهند.»
پولیتیکو فکت در پایان مینویسد که سباستین گورکا مشاور پیشین کاخ سفید مدعی است که ایران هر جمعه با شعار «مرگ بر آمریکا» به ایالات متحده اعلان جنگ میکند. کارشناسان میگویند که این فقط شعار و یک بیان لفظی است و به معنی اعلام جنگ نیست. ایران حتی یک بار هم علیه آمریکا اعلام جنگ نکرده چه برسد به صورت هفتگی. به نظر ما این ادعای سباستین گورکا کاملا غلط است.