لغو سخنرانی‌های اورهان پاموک در تهران از ترس حمایت از سلمان رشدی!

سفر اورهان پاموک نویسنده ترک‌ و برنده نوبل ادبیات به تهران با لغو مکرر برنامه‌های سخنرانی‌اش روبروست. مخالفان حضور این نویسنده‌ی جهانی در تهران، از ابراز حمایت دوباره‌اش از سلمان رشدی نویسنده کتاب «آیات شیطانی» ترسیده‌اند؛ حمایت از نویسنده‌ای که خمینی علیه‌اش فتوای قتل صادر کرد، آن هم در تهران!

اورهان پاموک نویسنده ترک‌ و برنده نوبل ادبیات سال ۲۰۰۶ که برای دومین‌ بار به ایران سفر کرده، در طول سفر ۳ روزه خود با لغو مکرر برنامه‌های سخنرانی‌اش روبرو شده است. پاموک که به دعوت انتشارات ققنوس ناشر برخی از آثارش به ایران دعوت شده، قرار بود برای نخستین‌بار در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حاضر شود و در غرفه این انتشارات به سخنرانی بپردازد.

اما پیش از برگزاری این برنامه، مراسم شب اورهان پاموک در خانه اندیشمندان علوم انسانی با مدیریت مجله بخارا، در روز چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ماه، به دلیل آنچه «عدم در اختیار گذاشتن سالن» عنوان شد، لغو گردید.

همچنین خبر رسید که حضور پاموک در غرفه انتشارات ققنوس و شرکت در نمایشگاه کتاب تهران نیز در روز پنجشنبه، ۲۰ اردیبهشت‌ماه، لغو شده است. خبرگزاری ایلنا نوشت که عدم حضور پاموک در نمایشگاه کتاب به دلیل «جلوگیری از ازدحام جمعیت» بوده است.

انتشار این بهانه‌ها در حالی صورت گرفته که نصرالله پژمانفر نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری فارس از دعوت انتشارات ققنوس از اورهان پاموک برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران انتقاد مردع و آن را اقدامی را «ضدامنیتی، ضد فرهنگی و ضددینی» خوانده است.

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس گفته که «قطعا این اتفاقات سهوی نیست، یک موقع هست که سهوا اتفاقی می‌افتد اما این موضوع را به صورت سهوی نمی‌بینیم و دستگاه‌های امنیتی باید بررسی کنند!»

پژمانفر برنامه سخنرانی پاموک در نمایشگاه کتاب را بطور تلویحی نشستی خوانده که «مباحث امنیتی و اعتقادی ما را زیر سوال می‌برد» وی اضافه کرده که یک انتشارات از «کسی که اعتقادات ما را زیر سوال برده و به فرمایش امام راحل سلمان رشدی را که به طور واضح در اقصی نقاط دنیا مطرح شد، وجود منحوس این مرتد را از زمین پاک کنند» دعوت کرده است.

این نماینده مجلس شورای اسلامی خواستار دخالت دستگاه‌های امنیتی در این مسئله شده و گفته که وزارت ارشاد باید پاسخگو باشد و مجلس هم پیگیر این موضوع است.

نصرالله پژمانفر نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی که گویا از احتمال سخنان حمایتگرانه اورهان پاموک از سلمان رشدی آن هم در نمایشگاه کتاب تهران به شدت وحشت‌ کرده، گفته است: «چطور چنین افرادی که پشتیبان این جریان فکری بوده‌اند و از آن حمایت کرده‌اند، به راحتی بیایند و همان مبانی و سخنان خودشان را در نمایشگاه طرح کنند.»

وی اضافه کرده است: « اینکه امروز راه باز شده که یک تعداد افرادی بی‌حساب و کتاب از مرزها می‌آیند، جلساتی برگزار می‌کنند و محتواهایی را رد و بدل می‌کنند و نشست‌هایی می‌گذارند و تصمیماتی می‌گیرند و بیانیه‌هایی صادر می‌کنند، اینها اتفاقی نیست، فکر می‌کنم بخشی از این ناهنجاری‌هایی که در حوزه مسائل فرهنگی شکل می‌گیرد، متاسفانه با تساهل و تسامح دستگاه‌های اجرایی شکل می‌گیرد و اتفاق می‌افتد، امیدواریم دوستان یک مقدار در این موضوع جدی باشند و برخورد مناسب و درستی را صورت دهند.»

پژمانفر خواستار برخورد دستگاه‌های مسئول با کسانی شده که «در ارتباط با این موضوع سهل‌انگاری و همکاری می‌کنند.»

در چنین شرایطی اهالی فرهنگ و ادبیات میزبان اورهان پاموک برنده نوبل ادبیات ۲۰۰۶ و یکی از محبوب‌ترین نویسندگان ترکیه و جهان در ایران بودند. پاموک در نهایت، بجز چند مصاحبه اختصاصی با رسانه‌های ایران، توانست صبح روز چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ماه، در کاخ نیاوران در یک نشست خبری شرکت کند و به سوالات خبرنگاران پاسخ دهد و به امضای نسخه‌ ترجمه‌های آثارش بپردازد.

اورهان پاموک جزو نویسندگانی است که به صراحت با فتوای قتل سلمان رشدی که توسط خمینی در ۱۴ فوریه ۱۹۸۸ صادر شد مخالفت کرده است. اغلب آثار پاموک به فارسی ترجمه شده که از میان آنها می‌توان به «آقای جودت و پسران»، «قلعه سپید»، «نام من سرخ»، «کتاب سیاه»، «چیز غریبی در سرم»، «رنگ‌های دیگر» و…  اشاره کرد.

اورهان پاموک پیشتر در سال ۱۳۸۲ به ایران سفر کرده بود.