نازنین انصاری مدیر مسئول کیهان لندن درباره مسائل مختلف روز و آخرین تحولات سیاسی با محور جنبش آزادیخواهی مردم و همچنین چشم‌اندازهای سیاسی پیش روی ایران و جامعهی ایرانیهای داخل و خارج از کشور با شاهزاده رضا پهلوی گفتگویی کرده که ویدئوی آن روز سهشنبه، ۱۹ تیر، منتشر شد.
برخی از خوانندگان کیهان لندن و کاربران شبکه‌های اجتماعی خواهان انتشار نوشتاری این گفتگو شده‌اند که در ادامه می‌خوانید.
رضا پهلوی در مقدمه این مصاحبه که در پاریس انجام شد استقامت و همبستگی و تداومِ مقاومت مردم در کف خیابان را در اعتراض به وضعیت وخیم کشور نشاندهندهی دو نکته دانست: از یک سو تصمیم و ارادهی عمومی و از سوی دیگر گذر از هر نوع امید به نظام جمهوری اسلامی. وی تاکید کرد که زمامداران «رژیم در چهل سال گذشته کارنامهی منفی داشته و امروز نمیتوانند اعتماد جامعه را جلب کنند که حتی کوچکترین کاری انجام دهند و در واقع خود نظام هم در حال عقبنشینی است.»
نازنین انصاری موضوع برخی از ایرانیهای خارج از کشور را مطرح کرد که مرفه و تحصیل‌کرده و وطن‌دوست هستند و به کار و کسب مشغول‌اند، ولی از سیاستها و استراتژیهای جمهوری اسلامی از جمله در انرژی هستهای یا حضور نظامی جمهوری اسلامی در سوریه حمایت می‌کنند؛ وی توضیح داد که این گروه از ایرانیان خارج از کشور بهبود وضعیت اقتصادی ایران را در سیاستهای روحانی، محمدجواد ظریف و عراقچی و یا اصلاحات میدیدند؛ اما آنها امروز با شرایط کنونی در کشور، دچار یأس و ترس و نگرانی شده‌اند. البته همزمان جریاناتی در داخل کشور به دنبال ماهی گرفتن از آب گلآلودند.
شاهزاده پهلوی در پاسخ گفت: «اندازه‌گیری درجه حرارات یک بحران یا اعتراض در طول تاریخ در هر کشوری که رخ داده را مستقیما بایستی به قول معروف در کف خیابان جستجو کرد. علت تغییر برخورد، اندیشه یا احساس ارتباط مستقیم دارد با این درجه حرارت خیابان‌ها. شعارهای خیابان‌ها امروز بسیار مشخص است. چه در ارتباط با خود نظام و چه بازی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان، یعنی یک گذر اساسی رخ داده و هیچ کسی دیگر امید ندارد که این نظام بتواند سر بزنگاه خودش را از بحران نجات دهد و تعجبی نباید کرد چون حکم تاریخ است که نظام‌های توتالیتر سرنگون شوند و نمونه آن را در شوروی دیدیم.»
دشمن اصلی رژیم جمهوری اسلامی است و وقتی برود دیگر تهدیدی نیست
وی در ادامه به سیاستهای نظام برای مقابله با فروپاشی اشاره کرد و توضیح داد: «یکی از بازی‌های نظام این است که لولو بسازد از اینکه اگر ما برویم ایران تجزیه میشود و ایران سوریه میشود و جنگ میشود یا از اینجور تهدیدهای توخالی در صورتی که نباید فراموش کنیم مسبب تمام این وضعیت بحرانی از جمله تحریم‌های اقتصادی خود رژیم است! این رژیم، سوریه را سوریه کرد! این رژیم تعادل منطقه را به هم زد! با رفتن این رژیم دلیلی ندارد مردم ایران نگران اتفاقات وخیم باشند. اگر بگوییم جنگ خارجی (ممکن است رخ دهد)، چه لزومی دارد دنیا بخواهد با ما بجنگد؟! دشمن، رژیم جمهوری اسلامی است و وقتی برود دیگر تهدیدی نیست. یک) پس دلیلی ندارد که به ما حمله کنند دو) نیروهای نظامی وقتی به سمت مردم بیایند خودشان حافظ مردم خواهند بود و نباید نگران باشند که نیروهایی از جای دیگری بیایند سه) وضعیت تمامیت ارضی کشور که یک نکته بسیار کلیدی است باز برمی‌گردد به همبستگی امروز مردم از کردستان و بلوچستان و آذربایجان گرفته تا چهارگوشه مملکت که در راستای فردای روشن و حکومت دموکراتیک و سکولار که تمام اصول برابر حقوق انسان‌ها، باورهای مذهبی، زنان و مردان در آن مستتر خواهد بود در یک قانون اساسی مبتنی بر اعلامیه جهانی حقوق بشر و تقسیم قدرت سیاسی به مفهوم عادلانه و دقیق که البته فرمول اصلی آن را بایست در مجلس موسسان کاملا پیگیری کرد بیشتر دغدغه‌های درونی فرانظام که بین مردم هست قابل حل است.»
شاهزاده رضا پهلوی در ادامه افزود: «از دید من به نفع دنیا هست که با یک کشور قدرتمند که میتواند عامل ثبات در منطقه باشد سر و کار داشته باشد؛ این قضیه با قرن بیستم و به قول معروف استعمار آن زمان خیلی فرق کرده و صورت مسئله عوض شده، الان دنیا نگران از بحران آب و جنگ بر سر آب و مهاجرت‌های عجیب و غریب در حد میلیونی است که جذب آنها برای هیچ کدام از این کشورها ممکن نیست. هر جوری نگاه کنید به نفع هم دنیا و هم مردم ایران هست که این اتفاق بیافتد.
از من پرسیدید تکلیف این افراد چیست؛ این افراد با داخل و خارج ارتباط دارند، با شرکت‌های مختلف کار می‌کنند، نقطه‌ی اتصال هستند و تمام این ارزش‌های مادی یا فکری که میتواند در اختیار ایران قرار گیرد زمانی میتواند موثر باشد که حکومتی هم باشد که اینها را تحویل بگیرد! نه حکومتی که در وهله اول همه اینها را از مملکت رد و طرد کرد. خمینی آمد و گفت اقتصاد مال خر است نتیجهاش را هم امروز میبینیم اما در شرایط متعارف که مافیا و باندبازی حکومت و سپاه و وضعیت فاسدی که وجود دارد از بین برود مملکت داد میزند برای سرمایه‌گذاری و سیر و سیاحت و توریسم؛ و میلیاردها دلار میتواند در آن مملکت سرمایه‌گذاری شود؛ این در کشور تولید اشتغال و درآمد می‌کند ولی شرط اصلی، گذر از این وضعیت است. این حکومت جواب اینها را نمیتواند بدهد؛ پس چرا باید کسی فکر کند با بودن چنین نظامی کاری میشود کرد؟!»
انتقال قدرت نیازمند به رهبری یک شورا از درون کشور است
وی ادامه داد: «حال چه باید کرد؟ شرایط خیابان‌ها خوب پیش رفته، جامعه مدنی کارش را خوب انجام داده، تمام عکسالعملهایی که در این چند ماه دیدیم واقعا خوب پیش رفته اما کافی نیست، چیزی که ما کم داریم یک نیروی انتقال قدرت سیاسی از این حکومت به نظام بعدی است و در این انتقال یک چنین شورایی برای رهبری این حرکات تا رسیدن به منزلِ آخر نیاز هست که باید از درون تشکیل شود.»
رضا پهلوی افزود: «نیروهای مدنی کار خود را کرده‌اند اما بخش نخبگان سیاسی و طبقه مرفه باید امروز با مردم کف خیابان همراه و همسو باشد ولی هنوز به آن شکلی که باید پیش نیامده‌اند. این اتفاق باید زودتر بیافتد چون آن زمان آلترناتیو روشن‌تر خواهد بود؛ حتی نیروهای‌های انتظامی هم راحتتر میتوانند به سمت مردم بیایند و این کار در یک خلاء نمی‌شود. مردم می‌دانند حکومت دست به ضربت و زور میزند گرچه بسیاری از عواملی که آوردند فارسی صحبت نمیکنند و معلوم است از خارج وارد کرده‌اند. نیروهای برون‌مرزی اگر میتوانند کارشان حمایت از این جریانات است ولی امروز وقت آن رسیده این نخبگان و کسانی که مدیریت سیاسی کار را بایستی به عهده بگیرند وارد صحنه شوند.»
شاهزاده رضا پهلوی تشویق مردم خوزستان به ادامه اعتصابات بیشتر و اعتراض به بحران آب توسط تعدادی از نمایندگان مجلس را نشان‌دهنده این دانست که از درون همین حکومت هستند کسانی که می‌خواهند از این شرایط خارج شوند و تغییر به وجود آورند.
او با اشاره به لزوم همبستگی، تأکید کرد: «تا زمانی که این اتفاق نیفتد این رهبری نمیتواند ما را به خط پایانی برساند، ابزار کار فراهم است، این هماهنگی‌ها را باید ایجاد کنیم، من به سهم خودم همیشه سعی کردم تا جایی که ممکن است برای همبستگی در داخل تلاش کنم و هر نوع رایزنی که در سطح بینالمللی جهت تشویق کردن آنها در حمایت از مردم لازم است انجام دهم؛ این حرکت‌ها میتواند خیلی تداوم بیشتری پیدا کند به شرطی که این اتفاقات که گفتم در درون شکل بگیرد.»
مردم پرسش دارند
نازنین انصاری پرسش‌هایی را نیز مطرح کرد که خوانندگان کیهان لندن مطرح کرده‌اند. یکی از این پرسش‌ها این بود که «برنامه شما برای پست سرگذاشتن این شرایط با کمترین تلفات برای مردم و بیشترین دستاورد برای آنها چیست؟» رضا پهلوی پاسخ داد: «در تمام این دوران یک ربع قرن اخیر متد مبارزه را بر مبنای نافرمانی مدنی و پرهیز از خشونت توصیه کرده‌ام. به دلایل متعددی میتوان گفت این راهکار و استراتژی خیلی بیشتر جواب داده و با هزینهی کمتری مردم به خواسته‌های خود دست پیدا می‌کنند. مملکت ما یک دشمن مشترک داخلی دارد به نام نظام جمهوری اسلامی! یک فرقهای که آمده و مملکت ما را از چهل سال پیش به اسارت گرفته است. در آن مملکت کسانی را داریم که دلشان با مردم است، ارتشی، سپاهی و حتی بسیجی، نمی‌گویم همه آنها اما بسیاری از آنها نمیخواهند با این کشتی غرق شوند و می‌خواهند ضمانتی در فردای پس از سقوط نظام داشته باشند، این تضمین را جامعه به آنها می‌دهد. آیا ما میتوانیم آینده کشورمان را بر مبنای انتقام و کشتار و خشونت پایهریزی کنیم؟ نه! این دور باطلی خواهد بود که ادامه پیدا خواهد کرد. ولی با یک آشتی ملی می‌بایست این اجازه را به کسانی داد که می‌خواهند از نظام جداشوند و به مردم ملحق شوند. این پیامی است که مردم باید به نظامیها بدهند و بگویند ما بیدفاعیم و شما سپر بلای ما شوید نه عامل سرکوب ما! و توسط و برای رژیم! این اتفاق در حال افتادن است و باید بیافتد و هزینه را کم می‌کند. به محض اینکه انگشت روی هر کار خشونت‌آمیزی بگذارید آن عدهای را که میتوانند سمت مردم بیایند از دست میدهید چون تهدیدشان می‌کنید. وقتی بدانند فردا تضمینی ندارند تا آخر مجبورند پای این رژیم بایستند. این فقط هزینه را برای مردم زیاد می‌کند.»
هدف یک «فروپاشی کنترل‌شده» است
رضا پهلوی خطاب به آنها که به روش مبارزاتی نافرمانی مدنی ایراد میگیرند و میگویند این روش جواب نمیدهد و باید وابستگان جمهوری اسلامی را گرفت و کشت و اعدام و ترور کرد گفت: «اینطوری نمی‌توانیم مملکت را پس بگیریم! شما اگر میخواهید این راه را بروید این گوی و این میدان! اولین تیر را در کنید تا ببینید چه پدری از شما و خانواده‌تان درمی‌آورند و هیچی از شما باقی نخواهد ماند این میشود وضعیتی کاملا بحرانی و آنارشیسم که فایده ندارد؛ و بعد در این شرایط نیروهای فرصت‌طلب از شرایط سوء استفاده می‌کنند. هدف ما یک فروپاشی کنترل‌شده است که فردای سقوط نظام به این وضعیت آنارشی نرسیم که نکته بسیار مهمی است. افراد عادی میپرسند اینها بروند بعدش چه خواهد شد؟ اتفاقا چون باید بدانیم بعدش چه خواهد شد و وضعیت بحرانی پیش نیاید باید روی حساب و کتاب و استراتژی مشخص پیش برویم. نتیجه دلخواهی که اکثر نیروهای سیاسی می‌خواهند این است که بشود نوع حکومت و آینده سیاسی کشور را به انتخاب مردم ایران و نمایندگان آنها انتخاب کنیم و بهترین راه این است که فعالین سیاسی، روشنفکران، نخبگان و مدیران سیاسی که هیچ آلودگی ندارند در نتیجه مقبولیت و مشروعیت را از جانب مردم دارند بیایند و آلترناتیو را ارائه دهند حداقل در فاز انتقالی؛ تا برسیم به مرحله انتخابات مجلس موسسان و تدیون قانون اساسی و تعیین شکل نظام آینده؛ در تمام اینها دنیا ناظر این صحنه است.»
نیاز به هیچ دولت خارجی نیست
وی ادامه داد: «برخی از هموطنان از من میپرسند شما با کشورها و دولتها مذاکره کردید؟ جواب این است که من اصلا به هیچ دولت خارجی نیازی نمیبینم که وارد مذاکره شویم، چون صورت مسئله دولت‌های خارجی نیستند! فاکتور تغییر و تصمیم، مردم ایران هستند! من روی سخنم همیشه رو به مردم ایران است و تنها حرفی که دارم به دولت‌های خارجی بزنم که میزنم– حالا میخواهد دونالد ترامپ باشد یا پرزیدنت ماکرون رییس جمهوری فرانسه یا هر کس دیگری– این است که اگر از خواست مردم ایران حمایت کنید هزینه برای ما مردم ایران برای رسیدن به آزادی کمتر خواهد بود. ما باید خودمان تصمیم بگیریم. این شهامت و جرأت به شرط همبستگی، ما را از این وضعیت نجات خواهد داد.
من کوچکترین شکی ندارم که ایران از نظر بازسازی، تمام عوامل مهم از جمله ثروت طبیعی، منابع انسانی و فرصت سرمایه‌گذاری را در اختیار دارد و از این نظر مشکل زیادی نداریم؛ مشکل اصلی ما بازسازی یک فرهنگ تخریب شده ظرف این چهل است که متاسفانه در جامعه ما هست و باید واضح گفت و این مسئله یک‌شبه شدنی نیست. اما تقدّم‌ها را نباید فراموش کرد. امروز وقت رقابت حزبی و فرقهای نیست، امروز باید به عنوان یک ملت آزادیخواه متحد شویم و این تضمین را به خودمان بدهیم که مشکلات آینده را خودمان حل کنیم. مردم نیازمند هستند این را حس کنند و کار یک نفر هم نیست که به تنهایی انجام دهد، کار مشترکی است که همه باید وظایف خودمان را انجام دهیم.»
لزوم ورود نخبگان برای رهبری حرکت تا فروپاشی
شاهزاده رضا پهلوی در این بخش از مصاحبه تاکید کرد: «عامل کلیدی که همچنان در صحنه نیست ولی باید شکل بگیرد، وارد شدن نخبگان فکری و مدیریت سالم سیاسی است که بتوانند عهدهدار رهبری این حرکت تا سرنگونی و فروپاشی جمهوری اسلامی و حکومت انتقالی و فراهم کردن زمینه برای انتخابات برای تعیین نوع نظام بعدی انجام شود.»
ارتباط با با گروههای سیاسی و برخی دولتمردان
نازنین انصاری در ادامه‌ی این گفتگوو پرسید آیا در داخل ایران با گروههای سیاسی که در سمتهای دولتی نظام هستند در تماس بوده‌اید؟ رضا پهلوی پاسخ داد: «قطعا، اما توجه دارید که این موارد به خاطر حساسیت و مسائل امنیتی نمیتوانم اسم گروه یا کسان خاصی را بیارم جهت حفاظت از خودشان، بله این ارتباطات مدام هست و هدف این است که هرچه بیشتر این جریانات داخلی را تقویت کنیم.
سلولسازی و شبکهسازی و کارهای موازی هست که بسیار از نظر ایمنی حساس است و باید روی آن دقت کرد ولی باید در تمام سطوح کشور این مسئله پیش برود؛ دائم صحبت داریم با فعالین سیاسی که در درون مملکت مسائل را پیش میبرند.»
زمان فروپاشی نزدیک است
شاهزاده رضا پهلوی در مورد فرارسیدن زمان یک فراخوان ملی با هدف آشتی و همبستگی گفت: «سالهاست این مسئله مطرح شده و فکر نمی‌کنم هیچ جریان مخالف نظام باقی مانده باشد که این خواسته را بیان نکرده باشد، اما موضوع بیان کردن این خواسته نیست بلکه مقصود باید به اجرا گذاشتن این خواسته باشد. من بارها به هم‌میهنان گفتم به جای اینکه سر شکل نظام بحث کنیم از حالا برای فعالیت احزاب زمینهسازی کنید چون در فردای رفراندوم که شکل نظام تعیین شد باید از طریق رقابت حزبی وارد سیاست و در مسائل کشور دخیل شد. اعتصاب و اعتراض و تمام کارهایی که شده جای خود دارد و لازم است؛ اما فکر آینده هم باشید؛ زمینهسازی لازم است؛ میدانم شرایطی نیست که اعلان حزب کنید اما سر اصول آن میتوانید با هم توافق کنید و در منشورهای مختلف با هم همسو شوید چون روزی فراخواهد رسید که باید از طریق رقابت نمایندگان مجلس و دولت تعیین شوند و هر چه این بخش تقویت شود سریع‌تر به هدف میرسیم، یعنی دوران گذار کوتاهتر خواهد شد. باید در چند بُعد مختلف خود را از هم‌اکنون آماده کنیم. این حکومت رفتنی است از من نخواهید زمان برای آن تعیین کنم، غیبگو نیستم که شش ماه طول میکشد یا دو سال و شش سال؛ دقیق قابل پیش‌بینی نیست ولی وضعیت بحرانی رژیم نشان می‌دهد به زمان فروپاشی نزدیک هستیم و باید به فکر دوران انتقال باشیم.»
او در مورد فراهم آمدن امکان گفتگو در فضای مجازی و مقابله با تبلیغات رژیم اشاره گفت باید از تمام ابزار‌ها استفاده کرد.
موضوع مهم دیگری که رضا پهلوی در این گفتگو مطرح کرد این است که نیروهای اپوزیسیون می‌بایست حول یک هستهی مشترک همکاری عملی کنند و خواسته‌های کلانشان را در جهتی به کار ببرند که منافع مشترک همگی است و آن بخش‌هایی را که دچار اختلاف هستند واگذار کنند به آن بحث‌هایی که الان زمان مطرح کردن آن نیست و مربوط به دورانی است که مجلس موسسان باید درگیر شود و اولویت با این است.
او خطاب به دانشجویان ایرانی خارج از کشور که در شرایط تحریم امکان ارسال پول برای آنها سخت شده گفت: «در تمام درد و دلها که با هم‌میهنان دارم یک دغدغه مشترکی وجود دارد و آن نسلهای سوخته هستند، دهه شصت و هفتاد، آنها میگویند چرا باید فدا شویم، آینده ما چه میشود، گناه و تقصیری نداشتیم، تفاوت نظامها در همین است. حکومت باید دلسوز مردم و منافع ملی باشد، فکر بازنشستهها باشد، جانبازان جنگ و… این اندیشه ژرف میخواهد که ما منافع ملی را طوری جستجو کنیم که به حداکثر ممکن تمام شهروندان بتوانند از امکانات و مزایا بهرهمند شوند.»
دست خودمان است که این فرصت را از دست بدهیم یا نه
بخش پایانی صحبتهای رضا پهلوی مربوط به فرصت بزرگی است که مردم ایران در آن قرار گرفته‌اند و لزوم استفاده از این فرصت: «مردم میگویند ما که ربطی به رژیم نداریم و در فشار تحریمها هستیم ولی آقازاده‌ها خیلی راحت در آمریکا هستند و کار می‌کنند و برخی شغل دولتی دارند پس هدف از این تحریمها نهایتا چیست؟ اگر شما [کشورهای غربی] میخواهید رژیم را تشویق کنید به ماندن و فقط فکر مذاکره هستید پس ادامه همین بدبختی است چون همه در اصل لطمه خواهیم خورد.»
همه چیز بستگی به پایان نظام دارد
او میافزاید: «باید در نظر گرفته شود هیچ کس از این قافله عقب نماند ولی معیار باید اخلاقی و عدالت و حقوق واقعی باشد و اگر کسانی هستند که در ادامه بیعدالتی مردم را سرکوب می‌کنند و از شرایط استفاده شخصی می‌کنند باید فردا در دادگاه جواب دهند. از اینکه بگذریم همه چیز بستگی به پایان نظام دارد. هر لحظه که نظام ادامه دهد ضربه خواهیم خورد؛ از محیط زیست تا مسائل دیگر؛ برای همین از درجا زدن باید خارج شویم. همه دستجات که در گروههای مختلف، اصناف، داخل و خارج کشور هستیم باید قدمی جدیتر برداریم و از حالت ناظر بودن خارج شویم، چهل سال است ناظر بودیم و به اصلاحات امید بستیم و اینکه شاید وضعیت بهتر شود ولی همینطور که پیش میرویم تورم ادامه دارد، پول ملی کم‌ارزش‌تر میشود این وضعیت با هیچ معجزه‌ای عوض نمی‌شود و نمی‌توانیم کنار بنشینیم که آمریکا چنین و چنان کند، روسیه و چین کاری کنند! آزادی دادنی نیست، گرفتنی است. مردم حق دارند میگویند برای این کار رهبری و برنامه لازم است؛ درست است برای همین است که اکنون زمان آن رسیده در عمل ساختار مدیریت را در داخل مملکت شکل دهیم، داخل مملکت است که همه چیز روشن و موضعگیریها مشخص میشود.»
رضا پهلوی دوباره تأکید کرد: «بسیاری هستند از درون همین نظام که می‌خواهند خارج شوند و منتظر یک جرقه هستند که این اتفاق رخ دهد. بعضی این شهامت را داشتند که به صورت علنی‌تر این را مطرح کنند. آنها خودشان هم به سیستمشان باور ندارند که قابل حفظ باشد. اینها علائم مثبتی است. بنابراین دلیلی نمیبینم کسی در این مورد ناامید و مشکوک شود، کاملا درست است که امکانات بیشتری باید در این جریان بیایند هم از نظر انسانی و هم از نظر مادی که این برنامهریزیها را بتوان خوب پیش برد. جهانیان نه به این خاطر که عاشق چشم و ابروی ما هستند بلکه به خاطر منافع خودشان قطعا حمایت خواهند کرد. هیچ جریانی را نمیبینم، چه منطقهای چه جهانی، که بخواهد مخالفتی با تغییر در ایران داشته باشد و اگر هم هستند بعضی جریانات که منافع‌شان به این رژیم وابسته است خیلی محدودند و به نوعی [همه] با این نظام بیربطاند. زمان و حق و آینده در جهت خواسته مردم ماست! ای کاش هم‌میهنان به امکان و توان خود باور داشته باشند و از این حالت تئوری‌ها توهّم توطئه بیرون بیاییم و بدانیم کشورهایی هستند که منافع خودشان را دارند و در بعضی مواقع منافعمان مشترک نیست ولی اگر درست فکر کنیم در اکثر مواقع منافع مشترک بسیاری داریم. دست خودمان است که این فرصت را از دست بدهیم یا نه.»
