(+عکس،ویدئو) در پی ممنوعیت پذیرش معتادان در مراکز درمانی، بسته شدن پارک‌ها و بوستان‌ها و همچنین پُرشدن ظرفیت گرمخانه‌های شهرداری، معتادان پاتوق‌های خود را از دست داده‌اند و در کوچه پس‌کوچه‌ها سرگردان هستند. زهرا نژادبهرام عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران، جمعیت معتادان نگهداری شده در مراکز ماده ۱۶ را حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار نفر اعلام کرد که اکنون در سطح شهر تهران سرگردانند.
فرید براتی سده مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور امروز جمعه ۱۵ فروردین بدون اعلام آمار افراد معتادِ مبتلا به ویروس کُرونا به ایلنا گفت که «تا کنون همه‌گیری کُرونا در پاتوق معتادان و مصرف‌کنندگان بی‌خانمان نداشته‌ایم.»
وی وزارت بهداشت را نهاد تصمیم‌گیرنده درمان معتادان متجاهر دانسته و با اشاره به دستور وزارت بهداشت در اسفندماه سال گذشته، گفت که «طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر و طرح‌های نوروزی در خصوص جمع‌آوری معتادان متجاهر متوقف شود و ما نیز این موضوع را پذیرفتیم.»
وزارت بهداشت اواسط اسفندماه سال گذشته با شیوع ویروس کُرونا دستور عدم پذیرش معتادان جدید در مراکز ترک اعتیاد را داد که هزار و ۲۰۰ مرکز اقامتی، ۲۲ مرکز ماده ۱۶، ۱۴۵ مرکز کاهش آسیب و ۱۰۸ شلتر یا سرپناه، ۲۸ مرکز خدمت‌رسانی به معتادان پرخطر، ۲۷ مرکز تی سی و ۴۰ مرکز توانمندسازی معتادان در کشور را در بر می‌گرفت.
ساعت سه‌صبح پانزدهم فروردین؛ ده‌ها تن از فروشندگان و خریداران موادمخدر در میدان شوش #تهران به دادوستد سرگرم‌اند؛ درست در اوج بحران #کرونا. pic.twitter.com/WQGTGorCpK
— اسکان نیوز (@eskannews_com) April 3, 2020
در این بین، ویدئویی از تجمع عده‌ای از معتادان و فروشندگان مواد مخدر در خیابان شوش در تهران در بامداد ۱۴ فروردین‌ماه واکنش‌های متعددی در فضای مجازی به دنبال داشت. زهرا نژادبهرام عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران، در این رابطه از سازمان بهزیستی کشور و تعطیلی مراکز نگهداری از معتادان انتقاد کرده و گفته است: «حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار نفر در مراکز ماده ۱۶ که تحت‌نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر است نگهداری می‌شدند که پس از بروز کُرونا این افراد در مراکز تحت قرنطینه کامل بودند ولی متأسفانه به دلیل اینکه گمان می‌شد مراکز تجمع در این مراکز سبب شیوع کرونا می‌شود تعطیلی مراکز ماده ۱۶ اتفاق افتاد.»
وی همچنین از پُر شدن ظرفیت گرمخانه‌های پایتخت خبر داد که «بیش از ۲۵۰۰ نفر از افراد بی‌خانمان و آسیب‌دیده در ۲۱ گرمخانه پایتخت و ۲ سامان‌سرا نگهداری می‌شوند.»
به گفته‌ی نژادبهرام، شهرداری نامه‌ای به ستاد مبارزه با مواد مخدر، ستاد مقابله با کُرونا، رئیس شورای تأمین و فرمانداری تهران حاوی درخواست جمع‌آوری معتادین متجاهر رها شده نوشته است.
این عضو شورای شهر تهران از تناقض چکاپ عمومی ۳۵ میلیون نفر توسط وزارت بهداشت و رها کردن «عوامل سیار و ناقل بیماری کُرونا در پایتخت» ابزار شگفتی کرد و گفت: «تردد معتادان متجاهر در پایتخت و تجمع آنها چهره شهر را هم مخدوش کرده و سبب انتقال بیماری کُرونا در پایتخت می‌شود.»
براتی سده مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در واکنش به این انتقاد اظهار داشت: «ما تابع قانون هستیم. دستگاه‌های تصمیم‌ساز اعلام کرده‌اند معتادان را نپذیرید ما هم نمی‌پذیریم. تصمیم‌گیرنده در خصوص پذیرش و جمع‌آوری معتادان متجاهر و همچنین ترخیص آنها از مراکز قاضی است و ما تنها مسئولیت ارائه خدمات به این افراد داریم.»
میدان شوش،بامداد ۱۴ فروردین ۱۳۹۹؛این افراد مردم همین شهرند، کارتن خواب نیستند و حتی بی سرپناه، معتادانی که محصول همین جامعه اند اما توان خود مراقبتی ندارند، زحمات چند ساله نیروی انتظامی با تعطیلی مراکز نگهداری معتادان نقش برآب شد،بیش از پیش نگران همکارانم در مواجهه با این افرادم pic.twitter.com/IIEvGuQHDa
— سید مالک حسینی (@SmalekH) April 1, 2020
براتی‌سده با اشاره به بسته‌شدن پارک‌ها و بوستان‌ها توسط شهرداری‌ها بیان داشت: «ما تابع ضوابط و دستوراتی هستیم که به ما ابلاغ می‌شود، همانطور که به شهرداری ابلاغ شده است که پارک‌ها را ببندند. بسته شدن پارک‌ها نیز باعث شده است معتادانی که در گوشه یک پارک مصرف می‌کردند از پارک‌ها بیرون آمده و در کوچه و پس کوچه‌ها بروند و برخی پاتوق‌های این افراد تغییر کرده است. ما باید به دنبال این افراد بگردیم تا به آنها خدمت ارائه کنیم. تصمیمات از جای دیگری اعلام می‌شود و ما موظف به اجرای آن هستیم شهرداری هم به جای اینکه هیاهو کند، بهتر است برنامه‌ای درخصوص معتادانی که در خیابان هستند ارائه دهد و در این زمینه کمک کند.»
این مقام سازمان بهزیستی کشور، طرح «خدمات‌رسانی به معتادان در پاتوق‌ها و مراکز استقرار افراد مصرف‌کننده بی‌خانمان» را فعالیت جایگزین این سازمان پس از ممنوعیت جمع‌آوری معتادان متجاهر دانسته است.
آنگونه که براتی‌سده شرح داده، در قالب این طرح، گروه‌های سیار دو نفره با موتور یا پیاده به افراد مصرف‌کننده بی‌خانمان در پاتوق‌ها خدمات ارائه می‌دهند و «به معتادان تاکید می‌کنند که در مصرف مواد از وسایل مشترک استفاده نکنند. همچنین دیگر زباله‌گردی نکرده و به ماسک‌ها و دستکش‌های استفاده شده رها شده در سطل‌های زباله یا خیابانها دست نزنند و از طرفی به معتادان گفته می‌شود در پاتوق‌ها با فاصله معین از هم باشند.»
وی درباره تأمین غذای معتادان در سطح خیابانها گفت: «در خصوص تغذیه این افراد مباحثی مطرح شده است و از مراکز کاهش آسیب و تیم‌های سیار درخواست کردیم تا در این زمینه نیز اقداماتی را انجام دهند.»
در چنین وضعیت خطرناکی، مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، بدون اشاره به آمار مبتلاشدگان به کُرونا، بر مبنای «گزارش‌های ارسالی» اجرای طرح‌های بهزیستی در استان‌های محتلف چون تهران را «مناسب» ارزیابی و ادعا کرد که «تا کنون همه‌گیری در این پاتوق‌ها گزارش نشده است.»
وی مدعی توجه بسیار دستگاه‌های بهداشت و درمانی به مراکز بهزیستی و مراکز معتادان متجاهر به دلیل پر خطر بودن آنان شد و اضافه کرد: «خوشبختانه تاکنون موارد خاصی گزارش نشده است. البته ممکن است موارد معدودی اتفاق افتاده باشد، اما مورد همه‌گیری در میان پاتوق‌های معتادان نداشته‌ایم. معتادان متجاهر و افراد مصرف‌کننده بی‌خانمان نیز خدمات لازم را دریافت می‌کنند و اگر تا کنون همه‌گیری در پاتوق‌ها اتفاق نیفتاده است به دلیل این خدماتی است که این افراد از موسسات همکار بهزیستی و همچنین مراکز کاهش آسیب دریافت می‌کنند.»
براتی‌سده از اجرای طرح غربالگری از جمله تب‌سنجی معتادان متجاهر در پاتوق‌ها خبر داد و گفت که «اگر افراد مشکوکی در پاتوق‌ها مشاهده شوند سریعا به اورژانس گزارش داده شده و این افراد به مراکز درمانی منتقل می‌شوند.»
به گفته‌ی وی، «اگر در مراکز درمانی مشکل این افراد شدید تشخیص داده شد مانند همه افراد جامعه از خدمات درمانی بهره می‌گیرند، اما اگر این افراد علائم شدید نداشته باشند به مکان‌های نقاهتگاهی و یا مراکز قرنطینه که توسط دولت و دیگر نهادها آماده شده است، منتقل می‌شوند و به پاتوق‌ها بر نمی‌گردانند.»
از سوی دیگر، این مقام مسئول بهزیستی از تأمین ۲۰ تا ۲۵ درصد هزینه‌های مراکز کاهش آسیب برای حرید وسایل، مواد شوینده و آموزش پیشگیری از کُرونا خبر داده است: «مبلغ ۱ میلیارد و ۷۰۰ هزار تومان برای این کار اختصاص دادیم و همچنین به ازای هر مرکز کاهش آسیب و ترک اعتیاد ۷۰۰ هزار تومان اعتبار اختصاص دادیم.»
در این بین، به ازای هر مرکز اقامتی ۵ میلیون تومان اعتبار در نظر گرفته شده و برای اجرای این طرح از ستاد مبارزه با موادمخدر مبلغ ۴.۵ میلیارد دربافت شده است.
آنگونه که از اظهارات مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، بر می‌آید، مراکز جمع‌آوری معتادان در طول این مدت حتی اقدام به مرخص کردن معتادان نیز کرده‌اند. وی گفته است که «با توجه به نوبت ترخیص معتادان از مراکز جمع آوری معتادان، این افراد از مراکز خارج شده و دوباره در پاتوق‌ها حضور خواهند داشت، از همین رو طرحی را به ستاد مبارزه با موادمخدر با عنوان طرح آموزش و پیشگیری از شیوع کُرونا در افراد مصرف‌کننده بی‌خانمان پیشنهاد دادیم.»
براتی سده با بیان اینکه مراکز کاهش آسیب و تیم‌های سیار و موبایل ون‌ها تا زمانی که لازم باشد، خدمات به این افراد ارائه می‌دهند، گفت: «در حال حاضر روی همه دستگاه‌ها فشار مضاعف ایجاد شده است، معتادان هم شهروندان شهر تهران هستند و باید خدمت دریافت کنند.»
وی با انتقاد از اجرا نکردن قانون برنامه ششم در زمینه توانمندسازی معتادان متجاهر توسط شهرداری، اظهار داشت: «در حال حاضر نیز با توجه به شرایط ممکن است گرمخانه‌های شهرداری شلوغ شده باشد ما هم می‌دانیم که کار سخت شده و فشار کاری برای همه دستگاه‌ها زیاد شده، اما باید در کنار هم این شرایط کشور را بگذرانیم.»
معتادان متجاهر بنا بر تعریف دستگاه حقوقی جمهوری اسلامی، معتادانی هستند که هم آشکارا اقدام به مصرف مواد مخدر می‌کنند و هم از امکانات ارائه شده از جمله مراکز اجباری برای درمان و ترک اعتیاد استفاده نمی‌کنند. به این ترتیب معتادانی که تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند، متجاهر محسوب نمی‌شوند.
اعتیاد نوعی خود درمانی است – Self Medication
وقتی آدم خوشی و امید نداره، درد داره، رنج داره، نشئه شدن نوعی گریز از واقعیت و فرار از جهنم جمهوری اسلامی است
ایران، نسبت به در صد جمعیت، بیشترین نرخ معتادان دنیا را دارد
زمان اون خدا بیامرز، هویدا میگفت “هر خونواده ایرونی باید یه پیکان داشته باشه”
خمینی میگفت “هر خونواده ایرونی باید یه شهید داشته باشه”
خامنه‌ای میگه “هر خونواده ایرونی باید یه معتاد داشته باشه”
– یه معتاد حاشیه نشین، کنار آتش، در خرابه ای، میگفت، و چه عاقلانه میگفت …