روشنک آسترکی – با گذشت یکسال از شیوع کُرونا و تحت تأثیر قرار گرفتن اقتصاد کشورها و تجارت جهانی، زنجیره تأمین مواد غذایی نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد(FAO) نسبت به تهدید امنیت غذایی میلیون‌ها نفر در جهان هشدار داده است.
اختلال در زنجیره تولید به دلیل بیماری کووید۱۹ در کنار تقاضای شدید از سوی مصرف کنندگان، قیمت غذا و کالاهای پزشکی را در کنار محصولات مراقبت فردی، شوینده‌ها و همچنین دستمال توالت افزایش داد اما شتاب افزایش قیمت مواد خوراکی در میان کالاها از همه بیشتر بوده است. در سطح جهان قیمت محصولات غذایی در ماه اوت ۲۰۲۰ بطور متوسط ۵.۵ درصد بیشتر از اوت ۲۰۱۹ بود.
همچنین بر اساس گزارش جدید سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) بهای مواد غذایی در آخرین ماه سال میلادی ۲۰۲۰ (دسامبر) برای هفتمین ماه متوالی همچنان بالا بود و محصولات لبنی و روغن‌های نباتی بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
شاخص قیمت غذا در سازمان فائو در ماه دسامبر بطور متوسط ۱۰۷.۵ درصد بود که ۲.۲ درصد نسبت به ماه قبل از آن (نوامبر) افزایش نشان می‌داد.
حکایت هولناک گرانی‌ها در ایران
گرانی اقلام خوراکی و تهدید امنیت غذایی در ایران اما به دلیل مشکلات مزمن اقتصادی و چهار دهه بی‌توجهی مطلق به اقتصاد کشاورزی، حکایت متفاوت و هولناکی دارد.
در ایران نیز بهای مواد غذایی با تداوم همواره افزایش یافته و از یکسال گذشته به اینسو همزمان با شیوع ویروس کُرونا گرانی شتاب سرسام‌آور پیدا کرده است. مرکز آمار ایران به عنوان یک نهاد دولتی، رقم رسمی تورم مواد غذایی در دی‌ماه ۱۳۹۹ نسبت به دی‌ماه ۱۳۹۸ را ۵۹.۹ درصد اعلام کرد. تورم مواد غذایی نسبت به آذرماه و طی یک ماه ۲ درصد افزایش پیدا کرده که نسبت به متوسط جهانی رقمی قابل توجه است.
در این میان افزایش قیمت محصولات کشاورزی و دامپروری نیز اغلب در صدر جدول تورم مواد خوراکی قرار گرفته و این روند افزایشی پیش از شیوع کُرونا نیز در کشور وجود داشته است.
در شرایطی که برخی مقامات حکومت مدیریت ناکارآمد هشت سال ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد را در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی برجسته میکنند، اما دولت «تدبیروامید» که فرصت سرمایه‌گذاری و ایجاد رونق پس از امضای برجام هم ایجاد شده بود، و حسن روحانی مدعی بود آمده تا مشکلات اقتصادی کشور را به سرعت، در طول ۱۰۰ روز، حل کند، روند ناخوشایند و تأسف‌باری در پیش گرفت و مسیر دولت‌های قبلی را ادامه داد.
از سال ۱۳۹۲ تا کنون طی هشت سال زمامداری دولت تدبیروامید قیمت گوشت ۲۵۰ درصد، مرغ ۴۰۰ درصد، هر کیلوگرم قند ۳۵۹ درصد و هر کیلو لپه ۳۷۳ درصد گران شده است.
https://kayhan.london/1399/11/12/%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4-%db%b1%db%b4%db%b8-%d8%af%d8%b1%d8%b5%d8%af%db%8c-%d9%82%db%8c%d9%85%d8%aa-%d8%a8%d8%b1%d9%86%d8%ac%d8%9b-%d9%85%d9%88%d8%b2-%d8%a8%d8%a7-%d9%82%db%8c%d9%85%d8%aa
قیمت برنج به عنوان قوت غالب ایرانیان تنها طی یکسال گذشته حدود ۱۵۰ درصد افزایش داشته است. نان نیز به عنوان مهم‌ترین غذای سفره ایرانیان به شدت گران شد.
تورم سالانه ۴۰ درصدی گروه «نان و غلات» پس از تورم چای، قهوه، نوشابه، و آب میوه، در رتبه دوم جای گرفته بطوری که شاهد پدیده «نان قسطی» در کشور هستیم.
قیمت مواد لبنی در دولت روحانی تا ۵ برابر افزایش پیدا کرده است. برای نمونه قیمت پنیر پاستوریزه از ابتدای آغاز فعالیت دولت روحانی تا کنون حدود ۳۹۰ درصد افزایش یافته. هر بسته ۴۵۰ گرمی پنیر در پایان دولت دهم ۳۷۱۰ تومان بود که در ماه گذشته به ۱۸۱۰۰ تومان رسید.
در کنار این نمونه‌ها از افزایش قیمت مواد غذایی، بطور منطقی مصرف و تقاضای آنها به شدت کاهش پیدا کرده است. قاسمعلی حسنی رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی به تازگی اعلام کرد که به دلیل گرانی، تقاضا برای مواد غذایی نسبت به شش ماه قبل ۵۰ درصد کاهش یافته است.
موتور آسیب پایدار و تخریب کشاورزی در ایران
سالها انباشت مشکلات در بخش کشاورزی ایران و نداشتن برنامه کلان در این حوزه سبب هشدار کارشناسان نسبت به تهدید امنیت غذایی کشور شده است.
یکی از کارشناسان کشاورزی «پروژه ققنوس ایران» درباره نگاه و شیوه مدیریت در بخش کشاورزی به کیهان لندن می‌گوید: «مدیریت بسیار ضعیف در تمامی ابعاد تولیدی به ویژه بخش کشاورزی و حوزه آموزش و ترویجِ آن، منجر به ضعف اجرا و مدیریت در سطح مزارع گردیده است. تا جایی که در بسیاری از موارد با فرسایش شدید در استفاده از منابع آبی و خاک کشاورزی (یعنی بهره‌برداری بی‌رویه) مزارع کشاورزی با این آسیب پایدار به چرخه تولید، از لحاظ اقتصادی زیان‌ده نیز شده‌اند.»
کارشناس کشاورزی «پروژه ققنوس ایران» در پاسخ به این پرسش که «عوامل مرتبط با تغییر اقلیمی چه اثری بر تولید محصولات کشاورزی داشته و چقدر دولت تلاش کرده تا بخش کشاورزی را متناسب با این تغییرات هدایت کند؟» می‌گوید: «با وجود تبلیغات زیاد و اعلام اینکه تغییرات اقلیمی عامل ضربه به بخش کشاورزی در کشور شده، اما عامل اصلی، ضعف شدید برنامه‌ریزی، اجرایی و علمی با نگاه سودجویانه به منابع طبیعی کشور است که باعث نابسامانی در محیط زیست کشاورزی، شهری و روستایی شده است. استفاده بیش از حد و انتقال آب رودخانه زاینده‌رود به مناطقی مانند شهر قم، از نمونه این موارد است. به این معنی که سهم تغییرات اقلیمی در ایجاد اثرات زیانبار بر محیط زیست و بخش کشاورزی، در مقایسه با مدیریت اجراییِ به شدت ضعیف، بسیار ناچیز است و راه حلِ این معضلات استفاده از مدیریت علمی با تکیه بر اصول تولید پایدار در بخش کشاورزی است که توسط سازمان سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) تدوین شده است.»
از سوی دیگر، دست دراز گروه‌های مافیایی حکومت بر اراضی کشاورزی و مراتع و دشت‌ها سالهاست به تهدیدی خیلی جدی‌تر از تغییرات اقلیمی تبدیل شده است. آمارهای رسمی دولت نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۷ تعداد ۴۴۲۸۹ مورد تغییر کاربری غیرمجاز به مساحت ۳۰۶۷ هکتار توسط سازمان امور اراضی کشور شناسایی شده است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز از سه دهه گذشته تا کنون در اثر تخریب جنگل های کشور از حدود ۱۸.۳ میلیون هکتار به حدود ۱۲.۴ میلیون هکتار کاهش یافته است.
همچنین به گفته مدیرکل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در طول سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ سالانه ۱۲ هزار هکتار جنگل در ایران تخریب شده است و میزان فرسایش خاک در ایران ۱۶.۷ تن در هکتار است که چهار برابر میانگین جهان است.
واردات محصولات بی‌کیفیت با شعار «اقتصاد مقاومتی»
در این میان بسیاری از کشاورزان و باغداران و دامپروران معتقدند که بذر و نهاده‌های کشاورزی و دامی بی‌کیفیت و گران یکی از اصلی‌ترین مشکلات آنها در زمینه تولید است. در یک قلم تابستان امسال اعلام شد که قیمت کود اوره با افزایش ۵۰۰ تا ۷۰۰ درصدی روبرو خواهد شد.
نهاده‌های دامی که بخش زیادی از آن وارداتی است نیز طی چند ماه در بازار آزاد ۵ تا ۶ برابر گران شد. قیمت این محصولات در سامانه دولتی نیز افزایش ۵۵ درصدی داشت.
https://kayhan.london/1399/06/18/%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4-%db%b7%db%b0%db%b0%d8%af%d8%b1%d8%b5%d8%af%db%8c-%d9%82%db%8c%d9%85%d8%aa-%da%a9%d9%88%d8%af-%d8%b4%db%8c%d9%85%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%da%a9%d8%b4%d8%a7%d9%88
یکی از تولیدکنندگان ماهی قزل‌آلا به کیهان لندن می‌گوید: «خوراک ماهی که بخش قابل توجه آن وارداتی است با اُفت شدید کیفیت روبرو بوده و در مواردی در شمال غرب ایران پرورش‌دهندگان ماهی به دلیل بهم خوردن روند رشد ماهی‌ها به علت خوراک نامرغوب دچار زیان‌های چند صد میلیون تومانی و میلیاردی شدند. خوراک کیفیت ندارد و ماهی از برنامه رشد عقب می‌ماند.»
این عوامل دست به دست هم داده و طی دو سال گذشته هزاران واحد تولید مرغ و طیور و ماهی ورشکسته و تعطیل شدند. همین روند در کنار افزایش هزینه تولید سبب افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ طی ماه‌های گذشته بوده است؛ مقامات جمهوری اسلامی البته بجای حل مشکلات تولیدکنندگان به دنبال «محتکران» و «گرانفروشان» هستند!
به گفته کارشناس کشاورزی «پروژه ققنوس ایران» بحران نهاده‌های کشاورزی از جمله مشکلات مهم بخش کشاورزی است: «یکی از ابعاد بی‌نهایت مهم در حوزه تولید کشاورزی نبود منابع مطمئن برای ارائه نهاده‌هایِ کشاورزی (کود و سمّ) مرغوب و با کیفیت در بخش تولید کشاورزی است. به این معنی که استفاده از سموم و کود شیمیایی تقلبی و حتی آلوده، نه تنها تولید و توان رقابتی کشاورزان خرده‌پا را برای بازارهای داخلی از بین می‌برد (که نتیجه آن اتکای شدید به واردات است) بلکه با بی‌کیفیت کردن تولیدات و عدم بازارپسندی در محصولات، مانع ارزآوری و بهره‌مندی اقتصادی برای کشاورزان داخلی می‌شود. در این میان نیز، نبود پایانه‌ها یا همان بازارهای فروشِ معتبر و استاندارد و سهل‌الوصول فرصتِ ناچیزِ کسب درآمد را نیز به شدت و تا حد صفر کم می‌کند.»
روند رو به افول کشاورزی در ایران
مشکلات مدیریتی سبب شده ارزش افزوده در بخش کشاورزی ایران به شدت کاهش یابد. رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در فصل بهار ۱۳۹۹ در حدود یک دهم درصد منفی بوده و سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی در سال ۱۳۹۸ با رقمی معادل ۳۵ هزار میلیارد ریال، کمتر از نصف آن در سال ۱۳۹۰ با رقم ۸۷ هزار میلیارد ریال بوده است.
این در حالیست که دولت نیز بودجه بخش کشاورزی را در سال‌های گذشته بطور کامل اختصاص نداده و عدم دریافت بودجه سبب پسرفت بیشتر کشاورزی کشور شده است.
بر اساس اطلاعات ارائه شده در دو سند قانون بودجه سال ۱۳۹۹ و لابحه بودجه ۱۴۰۰، درصد تحقق اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای فصل کشاورزی و منابع طبیعی در حدود۲۲.۳ درصد بوده است. این بدان معناست که حدود ۸۰ درصد از بودجه‌ای که باید به بخش کشاورزی اختصاص داده می‌شد، در این بخش هزینه نشده است!
از سوی دیگر افزایش هزینه تولید در بخش کشاورزی بدون اینکه دولت برنامه‌ای برای حمایت از کشاورزان داشته باشد نیز سبب شده بسیاری از کشاورزان، کشت و زراعت را رها کنند و به مشاغل دیگری روی بیاورند.
https://kayhan.london/1399/11/13/%d9%86%db%8c%d9%85%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d9%86%d9%87%d8%a7%d8%af%d9%87%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%af%d8%a7%d9%85%db%8c-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa%db%8c-%da%af%d9%85-%d8%b4%d8%af
اطلاعات منتشر شده در بهار سال ۱۳۹۹ نسبت به بهار سال ۱۳۹۸ حاکی از آن است که هزینه شخم با تراکتور یک هکتار زمین آبی در حدود ۱.۹ برابر ، هزینه دیسک با تراکتور یک هکتار زمین آبی در حدود ۲ برابر ، متوسط هزینه دستمزد یک روز کارگر میوه‌چین مرد ۲.۲ برابر و متوسط هزینه دستمزد یک روز دروگر غلات ۲ برابر شده است.
کشاورزانی که به ویژه در استان‌های دچار خشکسالی زندگی میکنند طی سال‌های گذشته به دلیل افزایش تورم روستایی و مشکلات مختلفی که برای تولید با آن روبرو هستند، به شهرها مهاجرت کرده‌اند. این کشاورزان به عنوان نیروی کار متخصص در حرفه‌ی خود، با سکونت غالبا در حاشیه شهرها، به مشاغل کاذبی چون دستفروشی روی آورده یا در بهترین حالت اگر شانس داشته‌اند به عنوان کارگر ساده به کار گرفته می‌شوند!
مجموعه‌ی شرایطی که در بالا فقط به گوشه‌ای از آنها اشاره شد، مدت‌هاست به تهدیدی جدی علیه بخش کشاورزی کشور و نابودی امنیت غذایی ده‌ها میلیون شهروند تبدیل شده است.
کارشناس کشاورزی «پروژه ققنوس ایران» در اینباره می‌گوید: «تردیدی وجود ندارد که با ادامه روند فعلی در این بخش، نابودی تمام‌عیار و سرتاسریِ تولید کشاورزی بسیار نزدیک است. به عنوان مثال، تنها بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم (دو دولت حسن روحانی) ایران جایگاه‌های تاریخی خود در تولید زعفران، پسته و خرما را (به عنوان بزرگترین و باکیفیت‌ترین تولیدکننده این محصولات در جهان) از دست داده. از دست دادن رتبه نخست در تولید انار نیز کاملا نزدیک است. با این حال و با وجود تمامی این مشکلات، هنوز بخش مهمی از این موارد قابل جبران هستند اما فقط با تغییر روش مدیریت اجرایی! چیزی که هرگز از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی شاهد آن نبوده‌ایم. در صورت عدم اقدام فوری در این خصوص، کشاورزی ایران بطور کلی (در بسیاری از ابعاد تولیدی) کاملا نابود شده و ایران به کشوری صرفا مصرف‌کننده و واردکننده محصولات کشاورزی تبدیل خواهد شد.»
اینهمه در حالیست که بازسازی و نوسازی کشاورزی و برطرف شدن تهدید امنیت غذایی در ایران، نیازمند اراده و مسئولیت‌پذیری حکومتی است که به کشور و شهروندان بیاندیشد و نه اینکه آنها را رها کرده و با سوء استفاده از منابع موجود فقط به پروار کردن خود و گروه‌های مافیایی وابسته و پیشبرد اهداف عقیدتی و توسعه‌طلبانه‌ی خود بپردازد.
«به دلیل گرانی، تقاضا برای مواد غذایی نسبت به شش ماه قبل ۵۰ درصد کاهش یافته است.»
هنوز یادمه، زمان اون خدابیامرز نهار طبقه کارگر نون سنگک با آبگوشت یا دیزی بود.
«حکومتی …که با سوء استفاده از منابع موجود فقط به پروار کردن خود و گروه‌های مافیایی وابسته و پیشبرد اهداف عقیدتی و توسعه‌طلبانه‌ی خود بپردازد.»
رهبر بی کفایت و بی لیاقت که نمیتواند مجری متخصص با دانش و اطلاعات بکار بگیرد که از وی حرف‌شنوی نداشته باشد. بجای افراد با تخصص و دانش، افراد چاپلوس گماشته و برای جلب وفاداری‌شان درب اختلاس را باز میگذارند. حکومت مافیایی.
سالها وزیری بی کفایت و فاسد بنام حجتی در رآس امور بود که ادارات و کلیه سازمانهای زیرمجموعه وزارتخانه اش بنگاه رشوه و زمینخواری و زیرمیزی بوده و افرادی کارمندنما با فساد اخلاقی وحشتناک همه جا را قلع و قمع کرده اند. مثال بارز آن سازمان امور اراضی رشت، چندین مرتبه مدیرانش بخاطر اختلاس، رشوه و بویژه آزار و اذیت….. زنان ارباب رجوع تغییر کردند که امروز افرادی به مراتب فاسدتر و دزد آنجا را تسخیر کرده اند. فردی بازنشسته و خطرناک که هم اینک مسئول صندوق تعاونی اعتبار آن سازمان است بنام (س م) شکارچی زنان پولدار لقب گرفته، بارها با گزارش و مستندات کامل به وزارت متبوع همچنان بر پست خود باقیست! فاتحه کشاورزی سالهاست که خوانده شده.
حتی حمله اسکندر مقدونی – حمله اعراب با شرکت عمر و حسن وحسین به ایران و حمله چنگیز خان مغول .. نتوانست – کشاورزی و منابع اب و خاک
ایران را اینگونه نابود کنند که اولین جمهوری دزدان ملی مذهبی ها .. وطن فروشان ابلهی که به دستبوس خمینی ضحهاک رفتند ..
همین جماعت بی شرف و نوکر مافیای غرب و شرق که تا به امروز در دشمنی کور – – با فرزندان کورش کبیر – پهلوی ایرانساز همچنان با شایع و دروغگویی و افترا و تهمت های ناروا – در مخالفت و سم پاشی برعلیه بازگشت حکومت ملی مشروطه شاهنشاهی میکوشند ..
و خواهان برپایی جمهوری دوم غارتگران – زیر ماسک سکولار دموکراسی دروغین با حمایت حزب خران جیمی کارتری – با رهبری نانسی پلوسی – برای ادامه غارت ایران با برپایی رژیم – جمهوری دوم — بدونه پسوند اسلامی – تبلیغات میکنند ..