شهره بیات داور ایرانی شطرنج «جایزه بین‌المللی زنان شجاع» را از وزارت خارجه ایالات متحده دریافت می‌کند

همزمان با هشتم مارس روز جهانی زن، «جایزه بین‌المللی زنان شجاع» از سوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا به ۲۰ زن شجاع و هدایتگر صلح و برابری در دنیا از جمله شهره بیات شهروند یهودی ایرانی و نخستین داور زن بین‌المللی شطرنج رده «ای» آسیا اهدا می‌شود.

بیستمین مراسم سالانه «جایزه بین‌المللی زنان شجاع» وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا همزمان با هشتم مارس ۲۰۲۱ (۱۸ اسفندماه) روز جهانی زن به ۲۰ نفر از زنان شجاع دنیا با حضور جیل بایدن بانوی اول آمریکا و آنتونی بلینکن وزیر خارجه این کشور اهدا خواهد شد.

این جایزه هرساله به زنان اثرگذاری که اراده استثنایی در حمایت از صلح، عدالت، حقوق بشر، برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان نشان داده‌اند، اهدا می‌شود. امسال به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی پس از شیوع ویروس کُرونا، این مراسم به صورت ویدئوکنفرانس برگزار خواهد شد.

شهره بیات داور یهودی ایرانی و نخستین داور زن بین‌المللی شطرنج رده «ای» آسیا نیز جایزه وزارت خارجه ایالات متحده را به دلیل فعالیت‌ها و تلاش شجاعانه‌اش برای بهبود وضعیت زنان و برابری و عدالت دریافت می‌کند.

https://kayhan.london/1399/07/09/%d8%af%d8%a7%d9%88%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c-%db%8c%d9%87%d9%88%d8%af%db%8c-%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%a8%d9%82%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%db%8c%d9%86%e2%80%8c%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%84%d9%84%db%8c

شهره بیات دبیر پیشین فدراسیون شطرنج ایران و عضو ارشد کمیته داوران فدراسیون جهانی شطرنج و آموزگار «فیده» است. این ورزشکار ایرانی به دلیل انتشار تصویر بدون حجاب‌اش در جریان «مسابقات جهانی شطرنج زنان ۲۰۲۰» از سوی فدراسیون شطرنج ایران تحت فشار برای عذرخواهی قرار گرفت و در پی اعلام این فدراسیون به عدم تضمین امنیت او، در بریتانیا اعلام پناهندگی کرد.

وزارت خارجه ایالات متحده در معرفی شهره بیات نوشته است «وقتی شهره بیات برای رفتن به «مسابقات جهانی شطرنج زنان ۲۰۲۰» سوار هواپیما می‌شد، حتی تصورش را هم نمی‌کرد که ممکن است آخرین‌ بار باشد که ایران، سرزمین مادری خود، را می‌بیند.»

برگزارکنندگان مراسم «جایزه بین‌المللی زنان شجاع» نوشته‌اند که «شهره به دلیل نگرانی از امنیت خود و از آنجا که نمی‌خواست برای بی‌حجابی خود پوزش بخواهد»، اقدام به اعلام پناهندگی کرد و تصمیم دردناک خود را برای پناهنده شدن به بریتانیا گرفت و همسرش– که فاقد روادید بریتانیا بود– در ایران ماند. شهره در آن لحظه تصمیم گرفت بجای آنکه تسلیم تهدیدهای دولت جمهوری اسلامی ایران شود، قهرمان حقوق زنان باشد.»

بیات به دلیل انتشار تصاویر بدون حجاب‌اش در رسانه‌های بین‌المللی حتا مورد تهدیدات جانی قرار گرفت. او در این رابطه گفته بود: «تلفن همراه من پر از پیامک‌هایی بود که به من می‌گفتند، خواهش می‌کنیم به ایران برنگرد، دستگیر می‌شوی!»

پس از جنجال‌برانگیز شدن تصاویر بدون حجاب این داور زن ایرانی، او به رسانه‌های بین‌المللی گفت که یهودی‌تبار است اما در طول سال‌های فعالیت‌اش در ایران، مجبور به پنهانکاری و تظاهر به مسلمانی بوده است. او گفته بود: «اگر آنها می‌فهمیدند اجداد من یهودی هستند، هیچگاه به مقام دبیرکلی فدراسیون شطرنج ایران دست پیدا نمی‌کردم.»

پدر شهره بیات همان‌موقع نسبت به امنیت جان دخترش در صورت بازگشت به ایران ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «دخترم نگران است در بازگشت به کشور برایش مشکلاتى به وجود بیاورند و به همین دلیل تصمیم گرفته با همکارى فدراسیون جهانى شطرنج «فیده» در خارج ماندگار شود. حجاب اجباری اسلامی یکی از مشکلات مهم زنان در همه‌ی عرصه‌ها از جمله ورزش است. اما تبعیض حقوقی علیه زنان در دیگر زمینه‌ها نیز بر اساس احکام شرع در جمهوری اسلامی به قانون تبدیل شده است!»

نابرابری، تبعیض و حجاب اجباری علیه زنان در جمهوری اسلامی به ویژه در سال‌های اخیر منجر به مهاجرت و اعلام پناهندگی طیف گسترده‌ای از زنان سرشناس و موفق در عرصه‌ ورزش، هنر و امور اجتماعی شده است.

اکنون شمار بسیاری از ورزشکاران عضو پیشین تیم‌هاى ملى جودو و شمشیربازى ایران نیز که براى انجام مسابقه به اروپا رفته بودند ولی به ایران بازنگشتند در تیم‌های کشور محل زندگى جدید خود در رقابت‌هاى بین‌المللى شرکت مى‌کنند.

تمایل به مهاجرت از ایران اما تنها به زنان شاخص و موفق محدود نمی‌شود و اکنون بسیاری از ورزشکاران مرد نیز ترجیح می‌دهند در کشورهای دیگر و زیر پرچم ملت‌های دیگر اما آزادانه رقابت‌ کنند.

با این حال، حکومت همواره در پی تکذیب و کتمان فرار نخبگان به خارج از ایران و وارد کردن اتهامات متعدد به آنان است.

به تازگی کیمیا علیزاده تنها زن مدال‌آور ایران در تاریخ بازى‌هاى المپیک که از کشور آلمان پناهندگی گرفته، به عنوان یکی از اعضای تیم ورزشکاران پناهنده در مسابقات المپیک توکیو شرکت می‌کند.

دیگر زنان شجاع دنیا که «جایزه بین‌المللی زنان شجاع» روز هشتم مارس دریافت می‌کنند، بدین شرح هستند:

ماریا کولسنیکووا (بلاروس): فعال سیاسی و از رهبران مخالفان الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور بلاروس است که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری برای پایان دادن به حکومت ۲۶ ساله‌ی لوکاشنکو که به آخرین دیکتاتور اروپا معروف شده مبارزه کرد. این فعال دموکراسی‌خواه پس از انتخابات در زندان بسر می‌برد.

Phyoe Phyoe Aung فیو وانگ (برمه) فعال دانشجویی و زندانی سابق در برمه است. او از بنیانگذاران مؤسسه آشتی «وینگز» با هدف آشتی جوانان از گروه‌های مختلف قومی و مذهبی است.

Maximilienne C. Ngo Mbe ماکسیمیلینه نگومبه (کامرون) از فعالان حقوق بشر در کامرون و آفریقای مرکزی که در تلاش برای حل مسالمت‌آمیز بحران در کامرون و پایان دادن به نقض حقوق بشر توسط نیروهای امنیتی و تجزیه‌طلب در این کشور است.

وانگ یو (چین) یکی از برجسته‌ترین وکلای حقوق بشر و وکیل مدافع پرونده‌های متعددی نقض حقوق بشر در مسائلی از جمله حقوق زنان و کودکان، حقوق مذهبی و آزادی بیان و همچنین سوء استفاده‌ و آزارهای جنسی است. او اجازه خروج از کشورش را ندارد.

مایرلیس آنگاریتا (کلمبیا) موسس سازمان «روایت برای زندگی» و فعال حقوق بشر برای بهبود وضعیت امنیت، معیشت و تاب‌آوری زنان و قربانیان کشمکش‌های درون جامعه کلمبیا تلاش می‌کند.

ژولین لورنژ (جمهوری دموکراتیک کنگو) پیشگام فعالیت علیه خشونت جنسیتی و ارتقای حقوق زنان و دختران در درگیری‌های داخلی کنگو است. او برای مهار خشونت علیه زنان در این کشور توجه جامعه جهانی را جلب کرده است.

اریکا آیفان (گوآتمالا) قاضی دادگاه و فعال در عرصه مقابله با فساد در پرونده‌های جرائم بزرگ است. وی داوری پرونده‌های فساد و جنایت جنگی را بر عهده داشته که منجر به افترا و تهدید به خشونت علیه وی شده است.

مسکن خاتون (نپال) در اجرای قانون جدید جرم‌انگاری اسیدپاشی و تعیین اشد مجازات علیه عاملان آن در نپال، نقش اساسی داشته است. او در سن ۱۵ سالگی خود قربانی اسیدپاشی شد.

زهرا محمد احمد (سومالی) بیش از ۲۰ سال در صف مقدم دفاع از حقوق بشر در سومالی به ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر ایستادگی کرده و بنیانگذار و مشاور حقوقی مرکز رشد زنان سومالی در حمایت از قربانیان نقض حقوق بشر است.

آلیشیا واکاس مورو (اسپانیا) موسس یک کلینیک پزشکی در مصر برای ارائه خدمات درمانی به بیماران کم‌درآمد و برگزار‌کننده برنامه‌های آموزشی برای زنان و کودکان در خاورمیانه و کمک به پناهجویان آسیب‌دیده است.

Ranitha Gnanarajah رانیتا ناناراجه (سریکلانکا) وکیل دادگستری که با وجود تهدیدها و چالش‌هایی که با دولت مستقر دارد همچنان به دفاع از حقوق حاشیه‌نشینان و افراد آسیب‌پذیر جامعه می‌پردازد و حرفه خود را به اجرای عدالت برای قربانیان ناپدیدشدگان قهری و زندانیان در طول این سال‌ها معطوف کرده است.

Canan Gullu کنعان گولو (ترکیه) به مدت ۳۱ سال به عنوان یک فعال حقوق بشر و رئیس فدراسیون انجمن‌های زنان ترکیه، چتر حمایتی گسترده‌ای برای زنان قربانی خشونت خانگی را ایجاد کرده است. او قهرمان سرسخت برابری جنسیتی است.

آنا روزاریو کنتراس (ونزوئلا) به عنوان رئیس انجمن پرستاران کاراکاس در خط مقدم مبارزه برای حقوق متخصصان مراقبت‌های پزشکی، بیماران و اتحادیه‌های کارگری بوده است.

فاطمه ناتاشا خلیل (افغانستان) یکی از مقامات کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان است که به همراه راننده خود در ژوئن سال ۲۰۲۰ در انفجاری در کابل کشته شد.

ژنرال شارمیلا فروغ (افغانستان) رئیس واحد جنسیت در اداره امنیت ملی (NDS) یکی از مأموران پیشکسوت زن NDS بود که به عنوان رئیس بخش ضد آدم‌ربایی خدمت می‌کرد و در مبارزه با شبکه‌های جنایی مخفی کار می‌کرد. ژنرال فروغ در مارس ۲۰۲۰ در کابل ترور شد.

مریم نورزاد (افغانستان) مامایی که در قالب نیروهای پزشکان بدون مرز کابل، در مناطق دورافتاده در استان‌های وردک و بامیان خدمت می‌کرد. او در ۱۲ مه سال ۲۰۲۰ در پی حمله افراد مسلح به یک زایشگاه هنگام به دنیا آوردن یک نوزاد، کشته شد. در این حمله مادر و نوزاد تازه به دنیا آمده نیز کشته شدند.

فاطمه رجبی (افغانستان) افسر پلیس ۲۳ ساله اهل ولایت غزنی و عضو بخش مبارزه با مواد مخدر بود. او در ژوئیه ۲۰۲۰ توسط طالبان به اسارت گرفته شد و دو هفته بعد پیکر او را با اثرات زخم گلوله و شکنجه به خانواده‌اش تحویل دادند.

فرشته کوهستانی (افغانستان) فعال حقوق زنان و دموکراسی ک در سن ۲۹ سالگی در حمله تروریستی در قندهار توسط یک فرد مسلح ناشناس کشته شد.

ملالی میوند (افغانستان) خبرنگار رادیو و تلویزیون افغانستان ۱۰ دسامبر سال ۲۰۲۰ در یک حمله به اتومبیل وی در جلال‌آباد، توسط یک فرد مسلح به همراه راننده خود مورد اصابت گلوله قرار گرفت.