یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود ۲۶ مارس (ششم فروردین) به رویترز گفت برای احیای برجام موضوع این نیست که چه کشوری گام اول را بردارد، بلکه مسئله چگونگی برداشتن گامهای دوجانبه در این زمینه است؛ همزمان دولت بایدن برای سختگیری شدیدتر نسبت به جمهوری اسلامی از سوی سناتورها و نمایندگان کنگره آمریکا تحت فشار قرار گرفته است.
این مقام آمریکایی افزود «مسئله این است که ما در مورد گامهایی که قرار است بطور متقابل برداشته شود، توافق داشته باشیم… این مطلقاً موضع ما نیست که ایران قبل از هر کاری باید کاملاً به اجرای کامل تعهدات بازگردد… اما اگر بر سر گامهای دوجانبه توافق کنیم، ما میتوانیم گام X را برداریم و آنها گام Y را برخواهند داشت. موضوع توالی برداشتن گامها نیست. من نمیدانم چه کسی گام اول را بر میدارد. منظورم این است که ما میتوانیم بطور همزمان اقدام کنیم.» وی تأکید کرد «واشنگتن در این زمینه عملگرا خواهد بود.»
در ایران در مورد مذاکره و معامله احتمالی با آمریکا صدای واحدی وجود ندارد. گروهی از ولایتمداران حتی از اینکه بگویند مستقیم با واشنگتن گفتگو میکنند کراهت دارند و به فرمانبرداری از رهبر جمهوری اسلامی ادعا میکنند فقط در چارچوب ۱+۵ مذاکره را میپذیرند. ولایتمدارانی که در تمام هفت سال گذشته به ظاهر برای «به آتش کشیدن برجام» لحظه شماری میکردند حالا با استناد به مواضع علی خامنهای میگویند «باید همه تحریمها علیه ایران برداشته شود» و «دلخوش بودن به وعدههای پوچ، خسارت محض است.» این بخش از حکومت گمان میکند با تکیه بر موشکها و حمایت مالی و نظامی از شبهنظامیان و نیابتیها میتوانند با «مقاومت» غرب را به زانو در بیاورند.
در کنار این گروه اما دولت و حسن روحانی و اطرافیان او به برداشته شدن حتی «بخشی از تحریمها» نیز قانعاند. در میان این بخش از حکومت حتا زمزمههایی در مورد مذاکره بر سر تهدیدات «موشکی» و «منطقهای» جمهوری اسلامی نیز به گوش میرسد.
حسامالدین آشنا مشاور حسن روحانی که از چهرههای امنیتی دولت است اواخر اسفند ۱۳۹۹ در مصاحبه با روزنامه «الاخبار» در پاسخ به این پرسش که «آیا احتمال دارد در مورد موضوعات موشکی و منطقهای گفتگو شود؟» گفت «حتماً! به شرطی که همه مسائل نظامی و تسلیحاتی در منطقه نه فقط مسئله ایران در میز مذاکره قرار گیرد!»
پیش از این جک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا گفته بود «مذاکرات غیرمستقیم» با جمهوری اسلامی از کانال اروپاییها و دیگران در جریان است؛ اما اندکی بعد وزارت خارجه جمهوری اسلامی مدعی شد هیچ تماس مستقیم و غیرمستقیمی با آمریکا وجود نداشته است. هرچند که سابقه نشان میدهد در دوران باراک اوباما بارها طرفین در نشستها و دیدارهای پنهانی توافقات و معاملاتی کردند که بعدها افشا شد.
https://kayhan.london/1396/05/04/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7
یکی از شعارهای انتخاباتی جو بایدن در ارتباط با سیاست خارجی ایالات متحده احیای برجام بود. هرچند آمریکا و اروپا بعد از سکونت بایدن در کاخ سفید بارها به تهران در مورد اشکال مختلف از مذاکره چراغ سبز نشان دادند اما علی خامنهای نپذیرفت. علت این امتناع به نظر میرسد روشن باشد: این مذاکره همان مذاکرهای نخواهد بود که در دوران اوباما انجام شد. غربیها توافقی میخواهند که در آن علاوه بر توقف کامل و بلندمدت برنامههای اتمی، تکلیف تهدیدات موشکی و منطقهای جمهوری اسلامی نیز روشن شود.
۴۳ سناتور آمریکایی از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه ۲۵ مارس ۲۰۲۱ (پنجم فروردین ۱۴۰۰) در نامهای به بایدن از دولت او خواستند که از بازگشت به برجام خودداری کرده و برای دستیابی به توافقی تازه با رژیم ایران که شامل همه موضوعات خرابکارانه و بدخیم جمهوری اسلامی باشد تلاش کند.
در این نامه آمده است که آنها فارغ از اختلافات تاکتیکی اما بر سر لزوم جلوگیری از دستیابی رژیم ایران به تسلیحات اتمی و مقابله جدی با طیف گستردهای از تهدیدات جمهوری اسلامی، اشتراک نظر دارند.
سناتورها نوشتهاند که «حمایت ایران از سازمانهای تروریستی که دشمن آمریکا هستند، موشکهای بالستیک و مسئله زندانیان سیاسی» باید در مذاکرات مربوط به ایران مطرح شود. اشاره آنها ظاهرا به زندانیان دوتابعیتی ایرانی- آمریکایی است که در ایران زندانی هستند.
سه عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز در نامهای به آنتونی بلینکن وزیر خارجه این کشور از نقش ایالات متحده در مورد احتمال تسهیل در «باجگیری» و آزاد ساختن یک میلیارد دلار پول به ایران که در کره جنوبی توضیح خواستهاند.
برایان استایل، جیم بنکس و گرگ استوب، سه نماینده جمهوریخواه ایالتهای ویسکانسین، ایندیانا، و فلوریدا، در این نامه که روز پنجم فروردین در وبسایت برایان استایل منتشر شده، خواستار توضیح وزیر خارجه در مورد نقش دولت جو بایدن در ارتباط با احتمال آزاد شدن یک میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در قبال آزاد کردن یک کشتی توقیف شده کره جنوبی شدند.