میانگین سرانه کالری دریافتی روزانه ایرانیان در سال ۱۳۹۰ بیش از ۲۳۰۰ کالری بوده که این میزان در دولت روحانی تا سال ۱۳۹۸ به ۱۹۵۰ کالری رسیده است. یکی از مواد غذایی که با کاهش قابل توجهی در مصرف روبرو شده لبنیات است. افزایش قیمت شیرخام، عدم حمایت دولت از دامداران و تولیدکنندگان لبنیات، همگی سبب افزایش قیمت لبنیات و کاهش مصرف آن شده است.
مسئولان اتحادیه تولیدکنندگان صنایع لبنی دوم شهریورماه قیمت هر یک کیلوگرم شیر خام را ۶ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کردند که در مقایسه با قیمت پیشین این کالا ۴۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد. در پی افزایش قیمت شیرخام، قیمت لبنیات نیز با افزایش روبرو شده است بطوریکه ارزان‌ترین شیر موجود در یخچال سوپرمارکت‌ها هم‌اکنون ۱۲ هزار تومان و ارزان‌ترین پنیر ۲۰۰ گرمی ۱۴ هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین یک ظرف ماست دو کیلویی به ۵۰ هزار تومان رسیده است. رقمی که ۵ هزار تومان از یارانه ماهانه ای که دولت پرداخت می‌کند، بیشتر است!
اتحادیه آزاد کارگران در گزارشی اعلام کرده که «در حال حاضر، یک خانواده کارگری با دو فرزند اگر بخواهد هفته‌ای دو دبه ماست بخرد، ماهی حدود ۴۰۰ هزار تومان باید هزینه کند، یعنی ۱۰ درصد دستمزد ۴ میلیون تومانی فقط برای خرید ماست می‌رود!»
افزایش قیمت لبنیات سبب شده نان و ماست و یا نان و پنیر که روزی غذای فقرا قلمداد می‌شد حالا برای بسیاری از خانواده‌ها غذاهایی دست‌نیافتنی باشد.
دامداران که پیشتر برای افزایش شیر خام تجمعاتی در شهرهای مختلف ایران برگزار کرده بودند، می‌گویند این درخواست به دلیل افزایش خوراک دام و هزینه‌های سرسام‌آور تولید بوده است.خوراک دام در ایران متأثر از اقدامات مافیاهای وابسته به حکومت، سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و خشکسالی تا ۳۰۰ درصد گران شده است.
دولت نیز همچنان از تأمین ارز با نرخ ترجیحی برای واردات این کالاها خوادداری کرده و حجم انبوهی از نهاده‌های دامی به دلائل نامشخص در گمرکات کشور دپو شده و عدم ترخیص سبب فساد آنها شده است.
چرخه باطلی که به دست جمهوری اسلامی در صنعت دامپروری کشور، مانند دیگر صنایع، ایجاد شده این صنعت و صنعت لبنی ایران را با مشکلاتی بنیادین روبرو کرده است. گرانی گوشت و لبنیات یکی از نتایج قابل مشاهده‌ی وضعیت نگران‌کننده این صنایع است.
https://kayhan.london/1400/06/04/%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%d9%85-%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%a7%d9%85%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b1%d8%ba%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c%e2%80%8c
رضا باکری دبیر انجمن صنایع، معادن و کشاورزی تهران درباره وضعیت صنعت لبنیات گفته که «پس از اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها که حدود ۱۰ سال از آن سپری شده، دولت‌ها اعم از دولت‌های دهم، یازدهم و دوازدهم هیچ سیاست یا برنامه‌ای برای جبران خسارت‌هایی که از ناحیه تورم و سقوط ارزش پول ملی به تولید و درآمد سرانه خانوار وارد شده، ارائه نکردند. حال در شرایطی که تقاضا در اثر کاهش درآمد سرانه افول کرده است، صنعتی چون صنعت لبنیات چگونه باید رشد کند؟»
این فعال صنفی افزوده که «صنایع لبنی ایران علاوه بر کاهش قدرت خرید، از ناحیه مداخلات دولتی و قیمت‌گذاری دستوری نیز در تنگنا قرار دارند. دیدگاه من این است که به زودی مداخلات دولتی به خودی خود بی‌اثر خواهد شد. به این دلیل که تورم، هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده کالا را آنچنان افزایش خواهد داد که عملاً نیازی به دخالت دولت در بازار نخواهد بود. در واقع افزایش قیمت کالاها و عدم تطابق آن با قدرت خرید خانوار، تقاضا را کاهش داده و به معضلی برای شرکت‌های تولیدی تبدیل خواهد شد. فرض کنید که دولت هیچ گونه دخالتی در قیمت گذاری نداشته باشد، تولید کالا چنان گران تمام می‌شود که مردم قدرت خرید آن را نخواهند داشت.»
رضا باکری افزوده است: «این چالشی است که صرفاً با اصلاح سیاست‌های پولی و مالی و برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی قابل حل است که به موجب آن، رونق جای رکود را بگیرد. البته ظاهراً نه برنامه‌ای برای توسعه اقتصادی وجود دارد و نه اراده‌ای برای اصلاح سیاست‌های پولی و مالی مشاهده می‌شود.»
او همچنین از کاهش سرانه مصرف لبنیات در ایران خبر داده و گفته که «انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، قراردادی را با انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور منعقد کرده است تا قدرت خرید چهار دهک کم برخوردار جامعه را مورد مطالعه قرار دهد که امیدواریم نتایج این مطالعات به زودی روشن شود. اما شاخص دیگری وجود دارد که نشان‌دهنده کاهش مصرف سرانه لبنیات در کشور است. صنایع لبنی سالانه، ۷.۲ میلیون تن شیر دریافت می‌کنند که یک میلیون تن آن صرف صادرات می‌شود و ۶ میلیون تن باقیمانده، در سبد مصرفی خانوار قرار می‌گیرد. اما به نظر می‌رسد که این سبد در حال کوچک شدن است و جای آن را تولید شیرخشک پر می‌کند.»
دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی گفته که «ظرفیت کارخانجات تولید شیرخشک حدود ۱۰ سال پیش، روزانه ۱۵۰۰ تن دریافت شیر خام بوده که اکنون این ظرفیت به ۷۵۰۰ تن افزایش یافته است. این نشان می‌دهد از آن ۶.۲ میلیون تن شیر خام که باید در سفره خانوار قرار گیرد، کاسته شده و به تولید شیر خشک اختصاص پیدا کرده است. در واقع، مازاد مصرف به شیر خشک تبدیل شده و از این شیر خشک حدود ۸۰ هزار تن در داخل مصرف شده و باقیمانده آن صادرات می‌شود.»
علی احسان ظفری مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی بهار امسال گفته بود که «هم اکنون متوسط سرانه مصرف لبنیات در دنیا ۱۸۰ کیلو و در کشور ما ۵۰ تا ۶۰ کیلو بوده که متأسفانه نسبت به سالهای اخیر کاهش داشته است.»
به گفته علی احسان ظفری «سیاست‌گذاری دولت و عدم حمایت از تولید منجر به کاهش سرانه مصرف لبنیات شده است. به عنوان مثال بخشی از اختیارات را به وزارت جهاد کشاورزی دادند که معاون صنایع وزارت جهاد درخواست آزادسازی شیرخشک بی رویه را داده که این امر منجر به کاهش سرانه مصرف شیرخام شده است.»
