سپیده حجامی – دادگاه مردمی آبان در روزهای ۱۹ الی ۲۴ آبان ۱۴۰۰ در لندن برگزار شد. این دادگاه از سوی سه سازمان «عدالت برای ایرانیان»، «حقوق بشر ایران» و «با هم علیه اعدام» سازماندهی شده بود.
تاریخچه و چگونگی به وجود آمدن دادگاه‌های مردمی
در ۱۱ مه ۱۹۶۷ یک دادگاه جهانی به ابتکار و ریاست برتراند راسل فیلسوف و ریاضیدان انگلیسی در شهر استکهلم سوئد برای محاکمه مقامات دولت آمریکا در جنگ با ویتنام تشکیل شد. این دادگاه پس از ۹ روز رسیدگی، چند تن از مقامات دولت وقت آمریکا را که بدون ضرورت منطقی به جنگ ویتنام ادامه می‌دادند، مجرم جنگی شناخت. از آن پس بارها از این ابتکار راسل استفاده شد و دادگاه‌های مردمی بسیاری از این دست تشکیل شد. رای این دادگاه‌ها جنبه نمادین دارد.
دادگاه بین‌المللی مردمی آبان نیز که بر همین مبنا برگزار شد، مخالفان و موافقان و حواشی گوناگون به همراه داشت.
برخی معایب و مزایای دادگاه بین‌المللی مردمی آبان یا «آبان تریبونال» را می توان چنین برشمرد:
۱- تعداد زیادی از شاهدان در این دادگاه برای بار اول به صورت رسمی درباره تجربه و مشاهدات خود صحبت کردند. این کار و بیان واقعیت‌ها به سایر خانواده‌ها و شاهدین جسارت و شجاعت می‌دهد که آنها هم پا به میدان گذاشته و از آنچه دیده و شنیده‌اند، بگویند.
۲- یکی از مشکلات جامعه ایران وجود حکومتی فاسد و سر تا پا دروغ است که با مهره‌هایی همچون محمدجواد ظریف در مسند وزارت امور خارجه بر روی واقعیت‌های جاری ایران پرده می‌کشد و اجازه نمی‌دهد صدای واقعی ایران به گوش جهان برسد. از مزایای این دادگاه این است که صدای قربانیان را به گوش جهانیان می‌رساند و این نیاز مبرم جامعه امروز ایران است. فراموش نکنیم اگر مردم جهان صدای مردم ایران را بشنوند، می‌توانند اهرم فشاری باشند بر روی سیاستمداران کشورهای خود که دست از مماشات با حکومت جمهوری اسلامی بردارند.
۳- گرچه رای این دادگاه نمادین است اما اگر «جنایت علیه بشریت» توسط این دادگاه ثابت شود این حکم قابل ارائه به مجامع و دادگاه‌های بین‌المللی رسمی است و بدینوسیله می‌توان عاملان و آمران جنایت آبان ۹۸ را مورد تعقیب قضایی قرار داد و یک قدم به محاکمه آنها نزدیک‌تر شد.
۴- ایرانیان در سال ۲۰۰۷ برای اولین بار یک دادگاه مردمی برگزار کردند. آن دادگاه برای بیان واقعیت‌ها و شهادت شهود درباره جنایات دهه ۶۰ خورشیدی در ایران تشکیل شد که بازتاب گسترده‌ای در سطح بین‌المللی داشت. چه بسا آن دادگاه مردمی باعث شده افکار عمومی و اذهان جهانیان با کشتار و جنایات جمهوری اسلامی در دهه ۶۰ آشنا شود و در ادامه به واسطه همان روشنگری مقامات قضایی در سوئد برای بازداشت و محاکمه «حمید نوری» یکی از عاملان جنایت حکومت جمهوری اسلامی با ایرانیان همراهی و همکاری کردند.
دادگاه بین‌المللی مردمی آبان آغازی برای محاکمه رسمی عاملان و آمران قتل عام آبان ۹۸ است و راهی‌ست برای رسیدن به عدالت و دادخواهی.
اما این دادگاه معایب و حاشیه‌هایی هم داشت.
۱- دادگاه فراحزبی، فراقومی و فراجناحی نبود. عدم مدیریت درست برای پرهیز از این ایراد و به وجود آمدن یکسری حواشی یکی از معایب این دادگاه بود. به عنوان نمونه بیرون کردن افرادی که پرچم شیروخورشید در دست داشتند باعث شد نتیجه و روند مثبت این دادگاه در سایه این اتفاق قرار گیرد.
۲- در بخش‌هایی نیز عدم همکاری دادگاه با سازمان‌ها و نهادهایی که مدارک و مستندات بسیاری درباره آبان در اختیار داشتند مشاهده شده است.
۳- تقلیل دادن تعداد کشته شدگان آبان در این دادگاه یکی از نکاتی بود که اعتراض افراد بسیاری را در پی داشت و چه بسا اگر همکاری دست‌اندرکاران این دادگاه با سازمان‌ها و نهادهایی که در بالا به آن اشاره شد، با مدیریت و درایت بیشتری صورت می‌گرفت، بخش بزرگی از این حواشی به وجود نمی‌آمد.
در نهایت اما وزن و بار مثبت و مزایای این دادگاه نسبت به نکات منفی و معایب آن سنگین‌تر است و واکنش‌های مقامات حکومت جمهوری اسلامی در مخالفت با ادامه آن، نشان از تاثیرگذاری این دست دادگاه‌ها دارد.
امید که به زودی در یک دادگاه رسمی تمامی عاملان و آمران جنایات ۴۳ ساله حکومت دیکتاتور و خونریز جمهوری اسلامی محاکمه شوند.
♦← انتشار مطالب دریافتی در «دیدگاه» و «تریبون آزاد» به معنی همکاری با کیهان لندن نیست.
یک «تریبونال مردمی» که برای رسیدگی و قضاوت در مورد کارنامهٔ تبهکاری های حکومت اسلامی جنایتکاری تشکیل شده است جای اظهار وجود مأموران مجاهدین فرقهٔ «مارکسیست اسلامی» نیست که یاران وهمدستان اصلی تسلط رژیم جنایتکار اسلامی بر این کشور شد، حتی اگر پرچم شیر وخورشید نشان ایران را مزورانه در دست داشته باشند.