خبرگزاری رویترز ۱۰ فوریه (۲۱ بهمن) گزارش داد سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در دیدار با لیز تراس وزیر خارجه انگلیس درباره مذاکرات وین گفت «هنوز راه درازی تا احیای برجام باقی مانده است». همچنین همزمان کارشناسان در مورد کمتر شدن فاصله جمهوری اسلامی تا دستیابی به بمب اتم یا فرارسیدن «زمان شکست» یا «گریز هستهای» هشدار دادهاند.
کارشناسان فنی بر اساس گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی مدام هشدار میدهند که جمهوری اسلامی به «زمان شکست» نزدیک و درواقع مدت زمانی که رژیم ایران برای ساختن بمب هستهای نیاز دارد که «گریز هستهای» نیز خوانده میشود، کاهش یافته است.
پایگاه خبری «آکسیوس» در گزارشی به نقل از کارشناسان امنیتی آمریکا و اسرائیل مینویسد در صورت عدم احیای برجام، تهران طی حدود پنج هفته با توانایی تولید بمب اتم فاصله دارد اما مسئله تهدیدات اتمی جمهوری اسلامی فراتر از اینهاست.
دو مقام اسرائیلی که در جریان مذاکرات راهبردی بین آمریکا و اسرائیل قرار دارند، میگویند محاسبه کارشناسان دولت بایدن این است که اگر برجام احیا نشود زمان «گریز هستهای» اتمی جمهوری اسلامی بین ۶ تا ۹ ماه است.
ICYMI “Israeli government experts believe that a U.S. return to the 2015 nuclear deal with Iran will set the amount of time Tehran needs to produce the amount of highly enriched uranium needed for a nuclear bomb to four to six months” https://t.co/CyL8qtMLxq
— UANI (@UANI) February 10, 2022
مقامات امنیتی اسرائیل به «اکسیوس» گفتهاند دولت بایدن دو هفته پیش در جریان جلسهای آنلاین که پشت درهای بسته صورت گرفت اسرائیل را در جریان ارزیابی خود قرار داد. کارشناسان امنیتی آمریکا و اسرائیل هر دو بر این باور بودند که در صورت عدم احیای برجام، تهران طی حدود پنج هفته با توانایی تولید بمب اتم فاصله دارد.
در همین جلسه دولت بایدن به دولت بنت اطلاع داد که توافق هستهای احتمالی شامل انهدام سانتریفیوژهای نسل جدید ایران نمیشود! به این ترتیب سانتریفیوژهای نسل جدید همچنان در ایران خواهند ماند و فقط «تحت مُهر» آژانس بینالمللی انرژی اتمی در محلی داخل ایران انبار میشوند. کارشناسان اسرائیلی هشدار دادهاند چنین وضعیتی باعث خواهد شد رژیم ایران اگر بخواهد، همانگونه که برجام نیز نشان داد، به آسانی بتواند غنیسازی گسترده و تلاش برای تولید بمب اتم را از سر گیرد.
مقامات غربی مدام میگویند مذاکرات هستهای وین به نقطه حساسی رسیده است. مقامات آمریکایی میگویند رژیم ایران باید اکنون «تصمیمهای دشوار» بگیرد وگرنه با یک «بحران فزاینده» مواجه خواهد شد. منابع آگاه میگویند دولت بایدن پایان ماه فوریه را به عنوان آخرین مهلت برای به نتیجه رسیدن مذاکرات وین تعیین کرده است.
جنیفر ساکی سخنگوی کاخ سفید به خبرنگاران گفته «مذاکرات ما با ایران به نقطه فوریت رسیده است». وی هشدار داده «اگر پیشرفتهای اتمی جمهوری اسلامی ادامه داشته باشد بازگشت ما به برجام را غیرممکن میکند.»
علاوه بر فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی سایر تهدیدات رژیم ایران اعم از توسعه موشکهای بالستیک و حمایت از شبهنظامیان تروریست منطقه نیز از مسائل حل نشده مذاکرات هستند و مشخص نیست در مورد آن غرب چه تصمیمی خواهد گرفت.
شاهزاده رضا پهلوی: بخشیدن حیات دوباره به رژیم ایران اشتباه است و بهایش را مردم میپردازند
شاهزاده رضا پهلوی @PahlaviReza در برنامه «فرنکلی اسپیکینگ»: فارغ از اینکه بحث در این مذاکرات بر سر چیست، تا وقتی رژیم فعلی سر کار است مذاکره بیفایده خواهد بود. https://t.co/CS3pMv7b4h
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 31, 2021
خبرگزاری «فرانس ۲۴» مذاکرات اتمی را یک قمار دانسته مینویسد بایدن در شرایط دشواری قرار دارد و با نگرانی فزاینده دو حزبی مواجه است و حتا اگر توافقی حاصل شود، ممکن است برای مهار برنامه هستهای رژیم ناکافی باشد.
سناتور دموکرات کریس مورفی مانند اکثر دموکراتها از تلاشهای دولت بایدن برای احیای برجام حمایت میکند و معتقد است که کمپین «فشار حداکثری» ترامپ بر حکومت ایران بینتیجه بوده اما سناتور باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی سنا یکی از اعضای حزب دموکرات است که شک و تردید بیشتری نسبت به این موضوع دارد و خواستار تشدید تحریمها علیه جمهوری اسلامی است و به دولت بایدن توصیه کرده علنی اعلام کند که اگر توافق بهتری حاصل نشد گزینه نظامی روی میز است.
وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا که نقش اساسی در مذاکرات اتمی منتهی به توافق در دولت باراک اوباما داشت نیز گفته «فارغ از نتیجه مذاکرات وین، همه گزینههای آمریکا همیشه روی میز است!» وی تأکید کرده «ما نمیخواهیم هرچه را ایران پیشنهاد میدهد، بپذیریم. اگر ایران به برجام پایبند بماند ما نیز بطور کامل به این توافق برمیگردیم.»
جان بولتون مشاور پیشین امنیت ملی کاخ سفید میگوید: دولت بایدن برای احیای توافق هستهاى ٢٠١۵ موسوم به برجام به «دست و پای» رژیم ایران افتاده است، اما تهدید هستهای جمهوری اسلامی فقط با «تغییر رژیم» در ایران منتفی میشود.https://t.co/lzQyra2dR8 pic.twitter.com/Isx1a7YYSZ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) February 10, 2022
مخالفت با احیای برجام در حزب جمهوریخواه بسیار شدید است. اخیراً ۳۲ سناتور در نامهای به بایدن نوشتند که هر توافقی باید برای ارزیابی به کنگره ارائه شود. آنها هشدار دادند اگر دولت بایدن به کنگره اجازه بررسی توافق احتمالی با جمهوری اسلامی را ندهد، برای جلوگیری از اجرای آن توافق اقدام خواهند کرد. در نامه این سناتورها به بایدن آمده احیای برجام پاداش به «فعالیتهای بیثباتکننده» رژیم ایران است.
مارک دوبوویتز مدیر اجرایی «بنیاد دفاع از دموکراسیها» (FDD) که مخالف توافق هستهای ۲۰۱۵ است به «فرانس ۲۴» میگوید مقامات جمهوری اسلامی «میدانند که بایدن از رسیدن به توافق ناامید است بنابراین آنها دولت وی را برای گرفتن امتیاز تحت فشار قرار دادهاند.»
دوبوویتز که از «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی حمایت میکند، گفت که دولت بایدن میخواهد «برنامه هستهای ایران را دوباره در یک جعبه قرار دهد تا آنها بتوانند روی اولویتهای دیگر مانند چین تمرکز کنند اما مشکل این است که این جعبه سرپوش ندارد!»
دوبوویتز همچنین افزود در صورت احیای برجام، «اسرائیلیها تخمین میزنند که زمان شکست به چهار تا شش ماه خواهد رسید» یعنی یک سوم یا نیمی از سال که در توافق اولیه پیشبینی شده بود.
نفتالی بنت نخستوزیر اسرائیل در یک تماس تلفنی از جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا خواست که به توافق اتمی با جمهوری اسلامی بازنگردد. بنت به بایدن گفته «اگر برجام را امضاء نکنی، هیچ اتفاقی نمیافتد.»https://t.co/poCmZaaPIB pic.twitter.com/xJ4CkqSH6T
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) February 10, 2022
داریل کیمبل مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات که حامی احیای توافق اتمی است استدلال میکند که «هیچ جایگزین مناسبی برای بازگرداندن سریع پایبندی به برجام وجود ندارد.»
کیمبل گفت: «واقعیت این است که بدون بازگشت سریع به پایبندی متقابل به برجام، بیش از حد قابل قبول، ممکن و شاید حتا محتمل است که ایران برای تبدیل شدن به یک کشور دارای سلاح هستهای آستانه تلاش کند.»
با این حال تحلیلگران هشدار میدهند آنچه به «احیای برجام» معروف شده میتواند جرقه رویارویی نظامی اسرائیل یا ایالات متحده با رژیم ایران برای مهار تهدیدات فزاینده این حکومت باشد.