خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سه‌شنبه شب ۱۰ اسفند ۱۴۰۰ به نقل از یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی از «نقش منفی فرانسه» در حل و فصل موضوعات پادمانی باقیمانده بین ایران و آژانس خبر داد.
به گفته این منبع، فرانسوی‌ها که به‌صورت سنتی ارتباطات قوی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و روابط خوبی با اسرائیل دارند همواره در حل موضوعات هسته‌ای بین ایران و آژانس مانع‌تراشی کردند و اکنون نیز در وین همین کار را می‌کنند.
این منبع آگاه تأکید کرد، «پاریس نقش مهمی در فاصله‌گرفتن آژانس از نقش حقوقی- فنی و عدول به موضوعات سیاسی دارد.»
وی همچنین گفت، «حل مسائل پادمانی باقیمانده با آژانس یکی از پیش‌نیازهای مهم شکل‌گیری توافق در وین است و اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، بدون شک، فرانسه عامل عدم توافق در وین نام خواهد گرفت.»
گزارش تازه نتانیاهو در مورد فعالیتهای مخفیانه اتمی جمهوری اسلامی#کیهان_لندن pic.twitter.com/5CIcafu5C3
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 9, 2019
اشاره به تصمیمات پادمانی در سخنان این «منبع آگاه» درواقع مربوط به نظارت بر صلح‌آمیز بودن فعالیتهای اتمی کشورهاست اما کشف ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سه سایت مشکوک اعلام نشده در ایران از جمله در تورقوزآباد و رساندن غنی‌سازی اورانیوم به ۶۰ درصد آژانس را به فعالیتهای اتمی رژیم ایران بیش از پیش مشکوک کرده است.
پس از حدود دو سال جمهوری اسلامی هیچ پاسخ قانع‌کننده‌ای درباره ذرات کشف شده در سایت‌های اعلام نشده در اختیار آژانس نگذاشته و همواره در طول مذاکرات درخواست کرده غربی‌ها پیگیر آن نشوند. ماجرا پس از آن علنی شد که اسرائیل در زمان نخست وزیری بنیامین نتانیاهو آرشیو اتمی رژیم را سرقت کرد و مدارک مربوطه را در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آمریکا قرار داد.
« #تورقوزآباد » دروغ نبود! «شورآباد» دروغ نبود!
«آباده» هم دروغ نیست!
این #ماله_کش_اعظم و معاونش یا خبر ندارند که در این صورت
چه دیپلماتی هستند که اسرائیل از کارهایشان خبر دارند و خودشان
خبر ندارند؟!
یا خبر دارند و دروغ می‌گویند!#کیهان_لندن pic.twitter.com/X15pZUxeRR— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 9, 2019
در ایران مقامات به حد کافی می‌دانند اصرار آژانس بر پاسخگو کردن جمهوری اسلامی چقدر برای نظام دردسرساز خواهد بود. از این رو یکی از شروط آنها برای نصب دوربین‌های آژانس در مجتمع «تسا» کرج عدم پیگیری مسئله کشف ذرات اورانیوم بود که البته با فشار روسیه جمهوری اسلامی مجبور به عقب‌نشینی شد و بازرسان آژانس بدون پذیرفتن این شرط توانستند دوربین‌های نظارتی را در این کارخانه نصب کنند.
اکنون پس از گذشت دو سال از افشای مدارک «تورقوزآباد» همان مسائل دوباره از موانع جدّی توافق به شمار می‌رود زیرا رژیم ایران حاضر به پاسخگویی نیست. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین که شهرتش به زیاده‌گویی و حرف‌ها و خوش‌بینی‌های بی‌اساس است، روز نهم اسفند ادعا کرد، «تقریباً مطمئنم تا پایان هفته آینده توافق صورت می‌گیرد» اما دهم اسفند برابر با یکم مارس گفت، «ما به دلایلی توقع داشتیم تا مذاکرات وین تا پایان ماه فوریه به نتیجه برسد اما این توقعات برآورده نشد.»
پیشتر نیز آن کلر لژاندر سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفته بود، «واقعاً فوریت حیاتی برای پایان دادن به مذاکرات در این هفته وجود دارد.»
از سوی دیگر خبرگزاری دولتی «ایرنا» نیز خبر از اصرار انگلیس و فرانسه بر «مواضع غیرسازنده» در مذاکرات وین داد. منظور از «مواضع غیرسازنده» اصرار طرفین غربی بر سر مذاکرات موشکی و منطقه‌ای است که به قول علی خامنه‌ای «مسائل ناموسی انقلاب» به شمار می‌روند و وی اعلام کرده بر سر آنها مذاکره نمی‌کنیم.
#شاهزاده_رضا_پهلوی: بازگشت به برجام یعنی تسلیم در برابر اخاذی اتمی
نماد بودن من برای هموطنانم مربوط به آینده است نه گذشته!🔹«مؤلفه‌های حیاتی معامله اتمی از بین رفته و دیگر اجزای آن نیز به زودی دچار همین وضعیت خواهند شد.»@PahlaviReza https://t.co/YBKUuUbRtn pic.twitter.com/V3l8RTlubZ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) February 13, 2021
طی هشت دوره مذاکره برای احیای برجام در میان اعضای ۱+۴ و آمریکا، دولت فرانسه بیش از سایرین در مورد ضرورت حضور نمایندگان اسرائیل و عربستان سعودی در مذاکرات وین اصرار کرده و در نهایت نیز با وجود تمام مخالفت‌های جمهوری اسلامی نمایندگان این دو کشور در دور هفتم مذاکرات به وین رفتند. اصلی‌ترین خواسته اسرائیل و عربستان لزوم توقف تهدیدات موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی است زیرا در عمل مدت‌هاست از طریق شبه‌نظامیان وابسته به تهران و نیابتی‌ها به آنها موشک‌پرانی می‌شود و همین دو موضوع نه مانند سلاح اتمی تهدید آینده بلکه مربوط به همین امروز هستند! اسرائیل و عربستان می‌خواهند که موازی با مذاکرات اتمی این دو تهدید موجود نیز در مذاکرات مطرح شده و تکلیف آن روشن شود.
کلاه گشاد روسیه بر سر رژیم ایران
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی که قبلاً گفته بود «روس‌ها اجازه نخواهند داد برجام قبل از حمله به اوکراین امضا شود و برجام را به اوکراین خواهند فروخت» اکنون در اظهاراتی تازه می‌گوید «خوش‌بینی‌هایی که اولیانوف مطرح می‌کرد یک دروغ بزرگ به ایران بود اظهاراتی که پوتین و لاوروف نیز مبنی بر اینکه روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد در راستای این موضوع بود که اوکراین در دستور کار قرار نگیرد و نگاه جهانیان به نتیجه برجام باشد. معتقدم در این زمینه ایرانیان فریب خوردند؛ اگر ایران قبل از حمله روسیه به اوکراین برجام را امضا کرده بود در شرایط کنونی ایران قانون عرضه و تقاضا در بازارهای انرژی نوین جهانی بود. اگر این اتفاق رخ می‌داد بازارهای نفت ایران بازیابی می‌شد و شرایط انتقال گاز ایران در کوتاه‌مدت با تبدیل گاز به گاز مایع و در بلندمدت با امضای قراردادهای جدید فراهم می‌شد.» حالا اما اوکراین در صدر خبرها و اولویت‌های جهان و غرب قرار دارد و با مواضع شدید اروپا و آمریکا در برابر تجاوز نظامی روسیه که قوانین بین‌الملل را زیر پا گذاشته به نظر نمی‌رسد نشستن آنها پشت میز در وین آنهم بر سر برجام که در عمل مُرده است چندان آسان باشد.
تأثیر جنگ اوکراین بر مذاکرات اتمی
به این ترتیب، جنگ در اوکراین بر مذاکرات وین تأثیر مستقیم گذشته است. درواقع با شروع جنگ فشار طرفین غربی برای روشن شدن تکلیف مذاکرات بیشتر شد و اختلافات میان غرب و روسیه به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم کشید. در همین ارتباط رویترز می‌نویسد پیش‌نویس قطعنامه‌ای که برای نشست اضطراری روز چهارشنبه آژانس تدوین می‌شود، تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم می‌کند و این در حالی که روسیه با غرب برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران همکاری می‌کند، خشم مسکو را به دنبال داشته است.
بر اساس پیش‌نویس این قطعنامه که رویترز مشاهده کرده، اعضای آژانس با بیانی غیرمعمول و شدید، فراتر از حوزه فعالیت هسته‌ای آژانس قرار است تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم کند.» این موضوع با واکنش اولیانوف مواجه شده است. وی گفته وظیفه آژانس بحث کردن در مورد وضعیت اوکراین نیست بلکه مسئولیت نظارت بر فعالیتهای اتمی را دارد.
Not correct. The #IAEA Board of Governors is not the #UNSC or the #OSCE. It can’t discuss the situation in Ukraine. It will discuss, within its mandate, nuclear issues related to #Ukraine. https://t.co/85EbNaJqxw
— Mikhail Ulyanov (@Amb_Ulyanov) February 27, 2022
اینهمه در حالیست که ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پیشتر تهدید کرده بود «در صورت سختگیری و ناسازگاری تهران، دولت واشنگتن آماده کنار کشیدن از مذاکرات است». در واکنش به این هشدار سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفت که «ایران برای توافق آماده است اما تا ابد منتظر نمی‌ماند.»
علی واعظ تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران که خودش و مجموعه‌ای که در آن فعال است در توافق اتمی سال ۲۰۱۵ نقش داشتند اخیراً در یک نشست «کلاب هاوس» با نگرانی گفته است شانس توافق با جمهوری اسلامی خیلی کم شده و این یعنی شرایط برای جمهوری اسلامی بیش از پیش سخت خواهد شد.
برخی تحلیلگران معتقدند احتمال دارد روس‌ها جمهوری اسلامی را که گوش به فرمان آنست زیر فشار قرار دهند تا مذاکرات اتمی وین را بدون نتیجه و توافق رها کند. جریانی در داخل نظام مصلحت جمهوری اسلامی را در احیای برجام و کنار آمدن با غربی‌ها می‌داند اما جریانی دیگر که در عمل بازوهای روسیه در بالاترین رده‌های نظام هستند و با ایرانفروشی سیاست «نگاه به شرق» را پیش می‌برند، موافق احیای برجام نیستند. حتا گفته شده است که در روزهای اخیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اقدام به پرتاب یک موشک بالستیک دوربرد به بهانه‌ی پرتاب ماهواره کرده که با شکست روبرو شده است. جریان مخالف برجام بارها در طول مذاکره رژیم با آمریکا به نشان «اقتدار» دست به پرتاب انواع موشک زده است.
