حنیف حیدرنژاد- اکنون بیش از دو هفته از تجاوز نظامی ارتش پوتین به اوکراین می‌گذارد. به گزارش کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل ۱۲/۵ میلیون نفر از جمعیت ۴۴ میلیونی این کشور در مناطق جنگی در معرض آوارگی قرار دارند. تا تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۲۲ نزدیک ۲ میلیون نفر در داخل این کشور آواره شده‌اند.
علاوه بر این بیش از ۲/۵ میلیون شهروند به کشورهای همسایه یا دیگر کشورهای اتحادیه اروپا مهاجرت کرده‌اند. تا تاریخ ۱۱ مارس نیز تعداد شمار ۱۱۰ هزار پناهجو از اوکراین در آلمان به ثبت رسیده است.
رسیدگی به پناهجویان اوکراینی در آلمان در چند روز اول بیشتر از طریق کمک‌های مردمی و یا نهادهای غیردولتی انجام می‌شد. روز پنجشنبه سوم مارس ۲۰۲۲ وزرای داخله کشورهای عضو اتحادیه اروپا در یک اجلاس فوق‌العاده توافق کردند که به پناهجویان از اوکراین اقامت یکساله اعطا کنند.
https://kayhan.london/1400/12/14/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%AC%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86
پس از آن اداره‌های آلمان منتظر بودند تا چهارچوب قانونی چگونگی رسیدگی به پناهجویان اوکراین و جزئیات آن از سوی دولت این کشور اعلام شود. در همین ارتباط وزیر کشور آلمان در بخشنامه‌ای در تاریخ ۵ مارس ۲۰۲۲ به ایالت‌های شانزده‌گانه آلمان چهارچوب حقوقی پذیرش پناهجویان اوکراینی، اعطای اقامت، اجازه کار و تامین خدمات اجتماعی برای آنها را تشریح و اعلام کرد که این مقررات از ۱۱ مارس ۲۰۲۲ لازم‌الاجرا است.
در آلمان به دلیل سیستم فدرال، هر ایالت می‌تواند ضمن رعایت چهارچوب‌های کلی قوانینِ سراسری، قوانین را به گونه‌ای که خود مناسب می‌داند اجرا کند. شهرداری‌ها نیز در برخی موارد در اجرای قوانین ایالتی این صلاحیت را دارند که اجرای مقررات را مطابق با شرایط خود پیاده کنند.
بخشنامه وزیر کشور آلمان برای هماهنگی بیشتر بین دولت مرکزی با ایالت‌ها و برای تسریع کار و پرهیز از سردرگمی اداره‌های مختلف بوده و از این نظر است که اهمیت دارد.
بخشنامه وزیر کشور آلمان با استناد به مصوبه نشست شورای اتحادیه اروپا در تاریخ ۴ مارس ۲۰۲۲ در مورد پذیرش پناهجویان از اوکراین به دور از مقررات اضافی و اداری، آن را پایه حقوقی تصمیم کشورهای مختلف این اتحادیه اعلام کرده و یادآور می‌شود که بر همان اساس تصمیم گرفته شده تا در آلمان به پناهجویان رسیده از اوکراین بر اساس ماده ۲۴ قانون اقامت، اقامت اعطا شده و جزئیات آن از جمله اجازه کار و تامین خدمات اجتماعی توضیح داده می‌شود. اقامت اعطا شده ابتدا برای یک سال و در صورت لزوم برای مدت دو سال دیگر قابل تمدید خواهد بود. در اینجا به برخی نکات مهم این بخشنامه اشاره می‌شود.
کدام گروه‌ها شامل دریافت این اجازه‌ی اقامت می‌شوند
۱. شهروندان دارای تابعیت اوکراین که تا قبل از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ ساکن اوکراین بوده‌اند.
۲. خارجیانی که تا ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ در اوکراین پناهندگی یا نوعی از اقامت دریافت کرده بودند.
۳. اعضای خانواده گروه ۱ و ۲
در مورد دیگر خارجیان
در مورد دیگر افراد خارجی که بطور قانونی در اوکراین ساکن بوده‌اند از جمله دانشجویان یا کسانی که در آنجا کار می‌کرده ولی شامل سه گروهی که در بالا آمده، نمی‌شوند، در صورتی که نتوانند در امنیت به کشور خود بازگردند، موضوع اعطای اقامت به آنها جداگانه بررسی می‌شود.
در مورد ایرانیانی که از اوکراین به آلمان آمده و شامل سه گروهی که در بالا آمد نمی‌شوند، مهم است که مدارک مرتبط با سکونت و نوع اقامت خود در اوکراین را آماده‌ی ارائه داشته باشند. اگر دلایل شخصی مشخصی داشته باشند که در صورت بازگشت به ایران جان و امنیت آنها در خطر خواهد بود، باید چنین دلایلی را ارائه دهند.
در مورد ایندسته از افراد ارزیابی می‌شود که پس از پذیرش اولیه و حل و فصل مسائل فوری مانند خوابگاه و رسیدگی‌های پزشکی ضروری، وضعیت آینده اقامت آنها در آلمان مورد بررسی قرار گرفته و مورد به مورد تصمیم‌گیری خواهد شد.
وزارت کشور آلمان در بخشنامه خود تاکید کرده که وضعیت و مقررات مربوط به پناهجویان اوکراینی در آلمان را دائم بررسی و به روز خواهد کرد.
انتخاب محل زندگی
در حال حاضر پناهجویانی که از اوکراین وارد آلمان می‌شوند اگر فامیل، دوست یا آشنایی دارند که می‌توانند نزد آنها زندگی کنند، می‌توانند در آنجا سکونت کنند. اما اگر امکان زندگی نزد افراد فامیل و آشنا را ندارند ولی به کمک آنها نیاز دارند، در اینصورت نیز باز هم می‌توانند اسم و آدرس و مشخصات آنها را داده و بخواهند که به شهر مربوطه منتقل شوند. باید توجه داشت که انتظار می‌رود با زیاد شدن تعداد پناهجویان در آینده، انتخاب شهرِ محل زندگی به سادگی امکانپذیر نباشد و ممکن است پناهجویان بر اساس سیستم سهمیه‌ای تقسیم شوند.
درخواست پناهندگی
اگر افرادی نتوانند اقامت دریافت کرده یا اگر با وجود اجازه کار به دلایل مختلف نتوانند کار کرده و هزینه زندگی خود را تامین کنند، می‌توانند درخواست پناهندگی بدهند. در این صورت توصیه می‌شود قبلا با یک وکیل امور پناهندگی یا یک مرکز مشاوره در امور پناهندگی مشاوره کنند.
