مذاکرات اتمی وین که به هر حال با مسائل حل‌نشده در بلاتکلیفی بسر می‌برد، پس از گروکشی روسیه از آمریکا با برجام متوقف شد و نمایندگان جمهوری اسلامی به تهران بازگشتند. هنوز مشخص نیست چه زمانی این گفتگوها از سر گرفته می‌شود اما این وضعیت برای جمهوری اسلامی به معنی ادامه تحریم‌های اقتصادی است.
حمله نظامی روسیه به اوکراین تأثیر زیادی در توقف مذاکرات وین داشت اما پس از حدود ۱۸ ماه رفت و آمد به وین اصلی‌ترین موانع در عدم احیای برجام اختلافات غرب و جمهوری اسلامی همچنان بر سر همان مسائل کلیدی است که سبب شد آمریکا در دوران دونالد ترامپ از برجام خارج شود.
تا پیش از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کردند «پیش‌نویس توافق نهایی شده» و «در گام‌های آخر مذاکرات هستیم.» حتا صحبت از حضور حسین امیرعبداللهیان در وین بود و میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین ۱۳ اسفند گفت «ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت دیگر توافق اتمی با جمهوری اسلامی اعلام می‌شود!» اما گروسی در تهران آنچه را مقامات جمهوری اسلامی نمی‌خواستند بشنوند گفت و تأکید کرد «موضوعات خاص حل نشده و تا حل نشود توافق در کار نیست» موضوعاتی که مستقیم مربوط به فعالیت‌های اتمی مشکوک جمهوری اسلامی است و تا کنون توضیح روشن و شفاف به آژانس داده نشده است.
جریانی نزدیک به خامنه‌ای که به شدت دچار توهم قدرت و اقتدار است بدون توجه به اینکه طرفی که برای احیای خود به «احیای برجام» نیاز دارد، نظام آنهاست و نه غرب و شرق، به تیم مذاکره کننده اتمی پیشنهاد «تبدیل کاخ سفید به حسینیه و با حجاب شدن زنان‌شان را داده»https://t.co/qGioTK9XAM pic.twitter.com/WUIlrslOJI
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 13, 2022
در همین حال علی خامنه‌ای در تازه‌ترین سخنرانی خود پس از توقف مذاکرات بار دیگر تأکید کرد که «مسائل ناموسی انقلاب» (تهدیدات موشکی و منطقه‌ای) قابل مذاکره نیستند و گفت «کاهش قدرت دفاعی و منطقه‌ای ناشیانه است» و هشدار داد دشمن می‌خواهند بازوهای «قدرت ملی» را قطع کنند!
درواقع باج‌‌خواهی روسیه از آمریکا با برجام دلیل توقف سریع‌تر مذاکرات شد چرا که مذاکرات هفته‌ها پیش از آن به بن‌بست رسیده بود و جمهوری اسلامی حاضر به مذاکره بر سر «خطوط قرمز» نشد. دولت بایدن نیز اختیاری برای دادن تضمین به جمهوری اسلامی برای عدم خروج مجدد از برجام نداشت.
https://kayhan.london/1400/12/19/%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%ae%d8%a7%d9%85%d9%86%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%aa%d9%88%d8%a7%d9%81%d9%82-%da%a9%d8%a7%d9%87%d8%b4-%d9%82%d8%af%d8%b1%d8%aa-%d8%af
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید «هنوز هیچ توافقی صورت نگرفته است.» او روز یکشنبه ۱۳ مارس به خبرنگاران گفت که «در مذاکرات به غربی‌ها گفته شد جمهوری اسلامی پس از خرابکاری اسرائیل در مورد سانتریفیوژها کلی ضرر کرده است و سانتریفیوژهای IR6 جایگزین آنها شده و حاضر نیستیم دوباره آنها را خراب کنیم.» در این میان آمریکا فعلا حاضر نشده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج کند هرچند که در واشنگتن دلال‌ها و صادراتی‌ها تلاش زیادی برای خروج این نهاد نظامی نامتعارف و ایدئولوژیک از فهرست سیاه می‌کنند.
اینها همه اختلافات اساسی حل نشده میان جمهوری اسلامی با آژانس و دولت‌های غربی است و اختلافات فزاینده روسیه با غرب نیز قفل دیگری بر مذاکرات زده است.
نفوذ روسیه در نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی تا کجا؟! #دیدگاه
شهرام سبزواری-به بهانه بازدید تمرین‌های مشترک سطح پایین و کم اهمیت پای سفیر روسیه در ایران و عوامل آنها به پادگان‌های ارتش نیز باز شده است.https://t.co/UebnOY5pUu pic.twitter.com/LtLYgRVLPL
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 31, 2021
روسیه در حالی سرنوشت برجام را به جنگ اوکراین و تحریم‌های جهانی علیه خود گره زده که یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به «فایننشال تایمز» گفت تحریم‌های اقتصادی جدید اعمال شده علیه روسیه در واکنش به حمله این کشور به اوکراین «بی‌ارتباط» با برجام است و «نباید تأثیری بر اجرای آن داشته باشد.»
او افزود «ایالات متحده قصد ندارد در ارتباط با این تحریم‌ها پیشنهاد جدید یا خاصی به روسیه ارائه دهد و به چیز جدیدی برای موفقیت در حصول توافق احیای برجام نیاز نیست.»
آمریکا پیشنهاد هرگونه تخفیف در تحریم‌ها علیه روسیه را رد کرد و هیچ مذاکره‌ای درباره آن نمی‌کند و در عوض تلاش می‌کند به توافقی جایگزین دست یابد که اگر کرملین از خواسته‌های لحظه آخری خود عقب‌نشینی نکند، روسیه را مستثنا کند.
https://kayhan.london/1400/12/22/%d8%b5%d8%ad%d9%86%d9%87%da%af%d8%b1%d8%af%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b1%d9%88%d8%b3%db%8c%d9%87%d8%9f-%d8%b3%d9%be%d8%a7%d9%87-%d9%be%d8%a7%d8%b3%d8%af%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%d9%82
با وجود همه اینها حتا اگر جمهوری اسلامی و آمریکا به راهی برای توافق مستقیم برسند و روسیه را دور بزنند بعید است مشکلات اساسی حل شود زیرا بدون روس‌ها تضمینی برای اجرای بعضی اقدامات وجود نخواهد داشت. به عنوان مثال اگر روسیه مازاد اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی را نپذیرد اجرای توافق و درواقع «احیای برجام» مختل می‌شود.
قزاقستان کشور جایگزین روسیه برای انتقال احتمالی اورانیوم غنی شده از ایران است اما کرملین نفوذ زیادی بر دولت این کشور دارد که می‌تواند مانع این روند شود. بخش اعظمی از پروژه‌های اتمی جمهوری اسلامی زیر نظر روسیه است و آنها می‌توانند از راه‌های مختلف کارشکنی کنند. اینهمه جدا از این است که اساسا رهبری جمهوری اسلامی و سپاه پاسدارانش با «نگاه به شرق» به جهان می‌نگرند و روسوفیل هستند!
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کرد نقاطی که هدف قرار گرفت «مرکز راهبردی توطئه و شرارت صهیونیست‌ها» بود.
در این بیانیه تهدید شده «تکرار هرگونه شرارت با پاسخ‌های سخت، قاطع و ویرانگر مواجه خواهد شد».https://t.co/Wg29JLoj69 pic.twitter.com/QIVqTiYrce
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 13, 2022
نفوذ روسیه در سطوح امنیتی و سیاسی جمهوری اسلامی چنان بالاست که اگر غربی‌ها برخلاف منافع روسیه به دنبال توافق با جمهوری اسلامی باشند همین روسوفیل‌ها در ایران با اقداماتی مثل موشک‌پرانی یا تست بالستیک‌ها معامله را مختل می‌کنند.
در همین ارتباط به محض اینکه مقامات واشنگتن بحث توافق جایگزین با جمهوری اسلامی بدون دخالت روسیه را مطرح کردند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موشک پایگاه و کنسولگری آمریکا در اربیل عراق را به اسم «مرکز جاسوسی اسرائیل» هدف قرار داد و مسئولیت آن را نیز پذیرفت!
در همین ارتباط محمد مرندی پسر پزشک مخصوص علی خامنه‌ای که مشاور گروه مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی در گفتگوهای وین است در توئیتی نوشت: «این دیشب در اربیل بود. این فقط اول کار است!»
This was in #Erbil last night. This is just the beginning. pic.twitter.com/6p7d2xwMrn
— Seyed Mohammad Marandi (@s_m_marandi) March 13, 2022
علی مطهری نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی به صراحت می‌گوید روسیه در نظام جمهوری اسلامی نفوذ کرده و حامیانی دارد.
در این میان، گروهی از مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند «کرملین هم‌پیمان ماست و بر اساس منافع ملی‌اش عمل می‌کند» و برخی دیگر می‌گویند «قرار است در وین توافق شود» و گروهی هم هستند که می‌گویند «باید در مذاکرات بمانیم!» آنها تأکید می‌کنند برجام مُرده اما باید وانمود کرد زنده است تا تحریم‌ها بیشتر نشود. به نظر می‌رسد این گروه از وقوع جنگی که می‌تواند موجودیت نظام را به خطر بیندازد وحشت دارند.
اینهمه در حالیست که تا پیش از حمله نظامی روسیه با اوکراین مقامات دولتی آمریکا از روس‌ها می‌خواستند از نفوذشان در حکومت ایران برای احیای برجام استفاده کنند تا جایی که اولیانوف نماینده مذاکرات روسیه در وین در عمل جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کرد! به این ترتیب بعید به نظر می‌رسد که بدون اراده روسیه توافق با جمهوری اسلامی برای غرب ممکن شود.
