وزارت خارجه آمریکا در گزارش سالانه خود درباره پایبندی و تبعیت کشورها از تعهدات کنترل تسلیحاتی و عدم گسترش آن و خلع سلاح اتمی و میکروبی نسبت به فعالیتهای جمهوری اسلامی در ارتباط با سلاحهای اتمی و بیولوژیک ابراز نگرانی کرده است.
در این گزارش که ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین) منتشر شده آمده است که فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی ایران از جمله غنیسازی و ذخیرهسازی اورانیوم و استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته که از عوامل کلیدی دستیابی به بمب اتم است همچنان ادامه دارد. با این حال تشریح شده که ساخت نهایی بمب اتم به عناصر مهم دیگری نیاز دارد که در حال حاضر رژیم ایران چند مرحله با آن فاصله دارد. (از صفحه ۱۹ تا ۲۳)
وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده نگرانیهای عمدهای در مورد مواد و فعالیتهای هستهای احتمالی اعلام نشده در ایران وجود دارد و تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد چهار سایت اعلام نشده در این کشور که فعالیت اتمی در آنها انجام میشده همچنان ادامه دارد.
تلاشها برای حل و فصل پرسشهای مربوط به انطباق برنامههای اتمی جمهوری اسلامی ایران با برجام و گامهای بعدی ایالات متحده که متعهد به ممانعت از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هستهای است همچنان ادامه دارد. ضمن اینکه از طریق شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای ارائه پشتیبانی لازم به آژانس بینالمللی انرژی اتمی جهت حل این مسائل به صورت جدی تلاش خواهد شد.
در این گزارش آمده ایالات متحده به دنبال یک راه حل دیپلماتیک جامع برای رفع نگرانیها در مورد برنامه هستهای ایران است؛ راه حلی که باید بر اساس راستآزمایی مؤثر به دست آمده باشد.
وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده از آوریل سال ۲۰۲۱ تا کنون ایالات متحده و شرکای آن در کشورهای ۱+۵ مذاکرات اتمی با تهران را آغاز کردند اما در دوره مورد نظر این گزارش و زمان تنظیم آن هیچ توافقی حاصل نشده است.
در بخش دیگری از این گزارش ایالات متحده ارزیابی میکند که نهادهای نظامی در جمهوری اسلامی ایران بر روی شناسایی و توسعه عناصر و ابزار بیولوژیک و سمومی با کاربرد دوگانه تحقیق میکنند. (صفحه ۳۷ و ۳۸)
واحدهای فعال در زمینه بیوتکنولوژی در ایران وابسته به نیروهای مسلّح همچنان به دنبال فناوریهای زیستی با کاربردهای دوگانهاند. گزارشها نشان میدهد که دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی وابسته به نیروهای مسلّح پروژههایی در زمینه تنظیمگرهای زیستی اجرا کرده و کارخانهای برای تولید تجاری سم «بوتولینوم*» ساختهاند.
در این گزارش تأکید شده اگرچه هنوز برای ایالات متحده تفکیک بین برخی از فعالیتهای تحقیقاتی بهداشت عمومی و پدافند زیستی در ایران که در ردیف فعالیتهای ممنوعه قرار دارد دشوار است اما ماهیت تحقیقات و تولید پیچیده سم در ایران و توانایی آن در تولید عوامل کشنده بر اساس تقاضا، نگران کننده است.
*سم بوتولینوم که به «بوتاکس» نیز معروف است برای فلج کردن موقت عضلات بدن به کار میرود.