منابع غیررسمی گزارش‌هایی در مورد افزایش تنش‌ها میان جمهوری اسلامی ایران از یکسو و ترکیه و جمهوری آذربایجان از سوی دیگر می‌دهند. هرچند روابط تهران و آنکارا در دهه‌های گذشته در بالاترین سطح قرار داشته اما تحولات منطقه به سمتی می‌رود که تعارض میان آنها رو به افزایش است.
بر اساس گزارش‌های پنتاگون، واحد اطلاعات نظامی ایالات متحده بر این باور است که شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی با چریک‌های کُرد برای حمله به پایگاه‌های نظامی ترکیه در شمال عراق همکاری می‌کنند.
پایگاه خبری «المانیتور» سوم ماه مه (۱۳ اردیبهشت) نوشت شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی علناً عملیات نظامی ترکیه را که نیروهای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را در کوه‌های شمال عراق هدف قرار می‌دهد، محکوم کرده‌اند.
طبق گزارش پنتاگون که از طبقه‌بندی امنیتی خارج شده، شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی پشت تعدادی از حملات موشکی ماه‌های اخیر علیه نیروهای ترکیه در عراق و سوریه قرار دارند. آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA) گزارش داد که برخی از حملات در عراق «با همکاری پ‌ک‌ک» انجام شده است.
در این گزارش آمده: «به دنبال حملات هوایی ترکیه در ماه فوریه که پ‌ک‌ک را در شمال عراق هدف قرار داد، یک گروه شبه‌نظامی جدید همسو با جمهوری اسلامی ایران، یک حمله موشکی به پایگاه ترکیه در شمال موصل انجام داد. پایگاه نظامی ترکیه در نزدیکی زلیکان در شمال شرق موصل، در سال گذشته بارها مورد شلیک موشک قرار گرفته است.»
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «ارزیابی‌ها نشان می‌دهد احتمالاً همکاری شبه‌نظامیان با پ‌ک‌ک که در فهرست سازمان تروریستی خارجی آمریکا قرار دارد ادامه خواهد یافت. اقدامی که به تلافی حملات هوایی و پهپادی ترکیه به مواضع پ‌ک‌ک انجام می‌شود.»
المانیتور می‌نویسد این قضیه به این دلیل مهم است که از زمان شکست داعش، گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی در عراق معمولاً با حملات موشکی و پهپادی خود پایگاه‌ها و تأسیسات دیپلماتیک ایالات متحده در عراق یا دفتار و مقر رقبای سیاسی خود در عراق را هدف قرار می‌دادند. با این حال، چنین حملاتی در ماه‌های اخیر کمتر شده است.
به نظر می‌رسد که گسترش عملیات نظامی ترکیه علیه پ‌ک‌ک در اقلیم کردستان عراق، به گروه‌های همسو با جمهوری اسلامی فضایی می‌دهد تا مقبولیت جدیدی پیدا کنند.
آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا گزارش داده «شبه‌نظامیان مورد حمایت تهران احتمالاً محاسبه می‌کنند که حملات آنها علیه ترکیه، دولت آنکارا را از حمله به پ‌ک‌ک در عراق منصرف می‌کند و در عین حال وجهه عمومی آنها را به عنوان مدافعان حاکمیت عراق افزایش می‌دهد.»
رقابت ترکیه با جمهوری اسلامی برای نفوذ در کشورهای منطقه
احمد رأفت – رقابت بین ترکیه و جمهوری اسلامی برای نفوذ در کشورهای منطقه در ماه‌های اخیر شدت گرفته است. عراق و نوار غزه دو منطقه‌ای هستند که این رقابت‌ها در آنها مشهود‌تر است.https://t.co/PTRmK9ht2o
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) April 25, 2022
ارزیابی پنتاگون این پرسش را مطرح می‌کند که تا چه حد همکاری بین شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی و گروه‌های مرتبط با پ‌ک‌ک به فراتر از منطقه سنجار در شمال غربی عراق گسترش یافته، جایی که بغداد و آنکارا هر دو به دنبال بیرون راندن شبه‌نظامیان وابسته به هر دو جبهه هستند.
الکس آلمیدا تحلیلگر ارشد امنیتی در مؤسسه «Horizon Client Access» می‌گوید: «به نظر می‌رسد همکاری قابل توجهی بین شبه‌نظامیان و پ‌ک‌ک در منطقه سنجار و احتمالاً در اطراف موصل نیز وجود دارد.»
او به المانیتور گفت: «آنها امسال تا کنون بیش از شش بار به زلیکان راکت پرتاب کردند، بعلاوه یک حمله پهپادی ماه گذشته به زیرساخت‌های خط لوله صادراتی عراق و ترکیه انجام دادند… معمولاً راکت‌ها از دشت نینوا پرتاب می‌شود [مناطقی که شبه‌نظامیان وابسته به جمهوری اسلامی در آنجا تاخت و تاز می‌کنند].»
الکس آلمیدا می‌گوید حمله راکتی به نیروهای ترکیه راهی است برای شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی تا اعتبار ملی‌گرایانه [عراقی] خود را با هزینه پایین تقویت کنند.
المانیتور می‌نویسد پ‌ک‌ک و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از نظر ایدئولوژیک متفاوت هستند، اما هر دو علیه دولت اسلامی جنگیدند و در پی آن شبکه‌های گسترده‌ای از شبه‌نظامیان وابسته به خود در عراق و سوریه ایجاد کرده‌اند که در برابر تلاش‌های دولت‌های مرکزی برای به چالش کشیدن خودمختاری خود مقاومت کرده‌اند.
ترکیه ماه گذشته عملیات نظامی جدیدی را برای محاصره پایگاه‌های اصلی پ‌ک‌ک در کوهستان‌های منطقه مرزی شمال عراق اعلام کرد. در همین حال، ارتش عراق یگان‌های زرهی را برای سرکوب درگیری‌ها با شبه‌نظامیان ایزدی موسوم به یگان‌های مقاومت سنجار (YBS) آموزش دیده توسط پ‌ک‌ک اعزام کرده است. این اقدام حدس و گمان‌هایی را مبنی بر اینکه دولت مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق عملیات‌های امنیتی را با آنکارا هماهنگ می‌کند تقویت کرده است.
https://kayhan.london/1401/01/04/%d9%86%d8%b4%d8%a7%d9%86%d9%87%d9%87%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%aa%d9%87%d8%af%db%8c%d8%af%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%82%d9%88%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b1%d8%b2%d9%87%d8%a7
دولت ترکیه منطقه سنجار عراق را به عنوان یک معبر کلیدی می‌بیند که پُلی میان پایگاه‌های پ‌ک‌ک در شمال عراق با گروه‌های وابسته به این گروه در سوریه است. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه تهدید کرده است که در صورت لزوم عملیات زمینی را در سنجار برای بیرون راندن جنگجویان مرتبط با پ‌ک‌ک آغاز خواهد کرد.
سال گذشته ایرج مسجدی سفیر پیشین جمهوری اسلامی در عراق، زمانی که به آنکارا توصیه کرد نیروهایش را از عراق خارج کند، یک درگیری دیپلماتیک به راه انداخت و تأکید کرد ترکیه هیچ توجیهی برای مداخله در سنجار ندارد. تنها یک ماه بعد، یک سرباز ترکیه در حمله موشکی به پایگاهی در نزدیکی اردوگاه «بشیقه» در همان مناطق کشته شد.
با حمایت ایالات متحده، عراق مرزهای بیابانی باز خود با سوریه را با نصب دوربین‌ها، برجک‌های دیده‌بانی، سیم خاردار و ساختن سنگر و دیوار بتُنی تقویت کرده است.
آنچه در گزارش المانیتور و پنتاگون به آن اشاره نشده تأثیر اقدامات ضدامنیتی جمهوری اسلامی در خاک ترکیه از جمله اجیرکردن باندهای آدم‌ربایی است که در عمل تمامیت ارضی ترکیه را به چالش می‌کشد.
از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه سیاست نزدیک شدن به اسرائیل را در پیش گرفته است. همکاری مشترک با اسرائیل و دولت اقلیم کردستان عراق در پروژه‌های نفت و گاز و همچنین باز شدن اقتصاد ترکیه به روی سرمایه‌گذاران اسرائیلی بر جمهوری اسلامی بسیار گران آمده و تحمل آن را ندارد.
