یکی از شروط اصلی جمهوری اسلامی ایران برای توافق اتمی با غرب این بود که آمریکا «تضمین» بدهد دیگر از برجام خارج نمیشود. اما مشاور تیم مذاکرهکننده جمهوری اسلامی میگوید حتا با وجود اینکه «ایران قبول کرد واشنگتن در مورد تصمیم دولتهای بعدی تضمین ندهد، اما آمریکا حتا ارائه تضمین فقط برای دوره بایدن را هم نپذیرفته است.»
محمد مرندی پسر پزشک مخصوص خامنهای و مشاور تیم مذاکرهکننده جمهوری اسلامی در وین در مصاحبه با روزنامه دولتی «ایران» که ۲۲ اردیبهشت منتشر شد میگوید تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی موفق شد خواستههای خود را پیگیری کند و تحقق ببخشد اما همین مسئله سبب بروز اختلاف و دودستگی در هیأت مذاکرهکننده آمریکایی شد و برخی از اعضای هیأت آمریکایی از این تیم جدا شدند.
مرندی تأکید کرد که «اروپاییها به دلیل شرایط موجود و فشارهای شدیدی که در نتیجه جنگ اوکراین و افزایش قیمت نفت از سر میگذرانند، بیش از گذشته به دنبال حل موضوع برجام هستند» اما «در داخل آمریکا اختلافات قابل ملاحظهای بر سر شیوه مذاکره تیم آمریکایی به وجود آمد که در ادامه کار را برای دولت آمریکا سخت کرد و در نهایت باعث شد دولت بایدن اراده لازم را برای بازگشت به توافق از خود نشان ندهد.»
مشاور تیم مذاکرهکننده اتمی جمهوری اسلامی در بخشی از این مصاحبه به مخالفت کنگره آمریکا اشاره کرد که با روند مذاکرات سبب «عقبنشینی زیادی دولت آمریکا» شد.
مرندی میافزاید «همین الان اگر آمریکا موافقت کند که سپاه را بطور کل از لیست تروریستی خارج میکند، وضعیت جاری تغییر نمیکند و نمیتوان از تحقق توافق برای احیای برجام سخن گفت؛ زیرا هنوز چند مسئله باقی مانده که اصلیترین آنها به موضوع تضمین دولت آمریکا درباره تعهدات احتمالیاش باز میگردد.»
https://kayhan.london/1400/07/11/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B0%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%82%D8%B7-%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87-%D8%AE
او ادامه داد «اگر آمریکا تضمین ندهد و برای سرمایهگذاران خارجی جهت ورود به بازار ایران تضمین وجود نداشته باشد هیچ کمپانی و شرکتی جرأت نمیکند وارد ایران شود و طبیعتاً این مسئله بطور فاحشی منافع اقتصادی کشورمان را تحت تأثیر قرار میدهد. از این رو تا زمانی که تضمینی برای اجرای تعهدات دولت آمریکا وجود نداشته باشد امکان توافق وجود ندارد.»
پسر پزشک مخصوص خامنهای تأکید میکند «ایران قبول کرد که اگر بایدن نمیتواند نسبت به رویکرد دولت بعدی درباره برجام تضمین دهد، دستکم نسبت به تعهدات دولت خودش تا پایان کار به اجرای تعهداتش در چهارچوب توافق احتمالی تضمین دهد اما دولت امریکا این را هم نپذیرفته است…. وقتی او حاضر نیست حتی مسئولیت اتفاقات احتمالی در دوره خودش را بپذیرد، ایران چرا باید خود را به چنین توافق متزلزلی متعهد کند؟»
اظهارات مرندی نشان میدهد برخلاف آنچه در جمهوری اسلامی ادعا میشود که تیم مذاکره کننده «با اقتدار» در مذاکرات حاضر شده و برای معامله با آمریکا حتا حاضر به عقبنشینی از درخواست تضمین برای عدم خروج آمریکا از برجام شده، اصلا هم اینطور نیست و دولت بایدن برای اجرا توسط دولت خودش هم هیچ تضمینی نمیدهد!
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در جریان دور هفتم و هشتم مذاکرات بارها اعلام کرد شرط تهران برای توافق «ارائه تضمین» از سوی آمریکا است. اواخر فروردین ۱۴۰۱ نیز ۲۵۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در بیانیهای اعلام کردند «در مذاکرات جدید آمریکا باید تضمین قانونی دهد که از برجام خارج نمیشود.» حالا معلوم شد همین دولت کنونی آمریکا هم حاضر نیست برای اجرای این توافق «تضمین» بدهد چه برسد به اینکه برخلاف قوانین آمریکا بخواهد برای دولتهای بعدی هم تصمیم بگیرد!
قابل توجه اینکه امیرعبداللهیان که جریان «ولایتمدار» او را به عنوان «دیپلمات مقاومت» و «حاج قاسم دیپلماسی» معرفی میکردند، قرار بود از موضع قدرت و عزّت تحریمها را لغو کند اما اکنون عقبنشینی جمهوری اسلامی به جایی رسیده که حتا حاضر است بدون تضمین گرفتن از دولت بایدن برای خروج مجدد آمریکا معامله کند اما واشنگتن زیربار آن و همچنین تضمین از سوی دولت کنونی هم نمیرود.
پیش از آغاز مذاکرات دولت بایدن و تیم مذاکره کننده «دولت انقلابی»، حسین امیرعبداللهیان ادعا کرده بود مذاکره فقط قهوه خوردن نیست؛ ۱۰میلیارد دلار بدهید تا برگردیم اما اکنون وضعیت برای جمهوری اسلامی چنان دشوار شده که حتا با وجود عقبنشینی از اصلیترین خواستههایش نیز بایدن از جمله به دلیل فشارهای داخلی و همچنین متحدان منطقهای در خاورمیانه هنوز حاضر به معامله با رژیم ایران نشده است.