حامیان نظام جمهوری اسلامی می‌گفتند «دهان کسی را که بعد از شهادت قاسم سلیمانی حرف از مذاکره با آمریکا بزند خُرد می‌کنیم» اما «دیپلمات‌های انقلابی» و مقامات جمهوری اسلامی برای «احیای برجام» و لغو تحریم‌ها به دست و پای آمریکا افتاده‌اند.
محمد مرندی پسر پزشک مخصوص علی خامنه‌ای و مشاور تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی در مصاحبه با روزنامه دولتی «ایران» می‌گوید «جمهوری اسلامی قبول کرد واشنگتن در مورد تصمیم دولت‌های بعدی تضمین ندهد، اما آمریکا حتا ارائه تضمین فقط برای دوره بایدن را هم نپذیرفته است.»
حالا علی شمخانی دبیر «شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی» نیز گفته «مذاکرات وین به مرحله‌ای رسیده که گره آن تنها با پایبندی طرف خاطی به راهکارهای منطقی و اصولى ایران باز میشود.»
او گفته «آمریکا با بدعهدی و اروپا با بی‌عملی، فرصت بهره‌مندی از حسن‌نیت اثبات شده ایران را به نابودی کشاندند. اگر اراده‌ای برای بازگشت دارند، ما آماده‌ایم و توافق در دسترس است.»
اما به نظر می‌رسد مسئله این است که دولت جو بایدن دیگر اشتیاق چندانی به معامله با جمهوری اسلامی نشان نمی‌دهد. برخی تحلیلگران معتقدند برداشتن موانع «احیای برجام» آنقدر سخت است که در عمل دستیابی به توافق غیرممکن شده است.
https://kayhan.london/1401/02/24/%d8%aa%d9%84%d8%a7%d8%b4-%d8%a7%d8%b1%d9%88%d9%be%d8%a7-%d9%88-%d9%82%d8%b7%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%af%d9%85%db%8c%d8%af%d9%86-%d9%86%d9%81%d8%b3-%d9%85%d8%b3%db%8c%d8%ad%d8%a7%db%8c%db%8c
بخشی از اختلافات مربوط به قرار داشتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکاست که دولت بایدن برای لغو آن با مخالفت‌های شدید دوحزبی در داخل آمریکا روبروست. علاوه بر آن واشنگتن برای دادن هرگونه امتیاز و ارفاق به جمهوری اسلامی با فشار شرکای منطقه‌ای آمریکا به ویژه اسرائیل مواجه است.
مقامات جمهوری اسلامی مدام اسرائیل را مقصر به بنبست رسیدن مذاکرات اتمی و مسبب سختگیری‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد برنامه‌های هسته‌ای رژیم معرفی می‌کنند. روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران حتا بازداشت ۴۰ دقیقه‌ای انریکه مورا معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دو همکارش در فرودگاه فرانکفورت آلمان در مسیر بازگشت از تهران را مربوط به موساد دانسته و ادعا می‌کند انریکه مورا «تخلیه اطلاعاتی» شده است.
#مذاکرات_وین به مرحله‌ای رسیده که گره آن تنها با پایبندی طرف خاطی به راهکارهای منطقی و اصولى #ایران باز میشود. #آمریکا با بدعهدی و اروپا با بی‌عملی، فرصت بهره‌مندی از حسن‌نیت اثبات شده ایران را به نابودی کشاندند. اگر اراده‌ای برای بازگشت دارند، ما آماده‌ایم و توافق در دسترس است.
— علی شمخانی (@alishamkhani_ir) May 13, 2022
در این میان، روسیه که مقامات تهران آن را شریک راهبردی خود می‌دانستند به یکی از جدی‌ترین موانع «احیای برجام» تبدیل شده است. لغو احتمالی تحریم‌های جمهوری اسلامی یعنی سرازیر شدن نفت ایران به بازار جهانی که به ضرر منافع کلان روسیه در برابر اروپایی‌هاست.
دو ماه پس از توقف مذاکرات اتمی در وین میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین که مرتب درباره دست یافتن به توافق اتمی بشارت می‌داد، حالا در توییتی نوشته است «در شرایط مختلف، روسیه احتمالاً می‌توانست خدمات خوب خود را برای نهایی کردن توافق برجام در اختیار دو طرف قرار دهد. اما الان نه.»
Under different circumstances Russia, probably, could have provided its good offices to the two sides to finalise agreement on #JCPOA. But not now. https://t.co/w8B8JLRZJW
— Mikhail Ulyanov (@Amb_Ulyanov) May 13, 2022
اولیانوف در حالی اعلام کرده روسیه نمی‌تواند کمکی برای نهایی شدن توافق اتمی کند که اواسط اسفند ۱۴۰۰ ادعا می‌کرد «ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت دیگر توافق اتمی با جمهوری اسلامی اعلام میشود!»
حمله نظامی روسیه علیه اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ و جنگی که همچنان ادامه دارد با تحریم‌های شدید غرب علیه مسکو همراه شد. نه فقط مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کردند حمله روسیه به اوکراین تأثیری بر مذاکرات اتمی ندارد حتا مقامات ارشد چین کمونیست هم چنین ادعایی می‌کردند. به نظر می‌رسد این ادعاها بر اساس خیالبافی‌های پوتین بود که گمان می‌کرد سر و ته حمله نظامی به اوکراین را چند روزه هم می‌آورد! اما مقاومت دولت و مردم و ارتش اوکراین، روسیه را در سیاست‌های خود زمینگیر و آن را با تحریم‌ها و انزجار جهانی روبرو کرد.
در همان روزهای اول جنگ نیز روس‌ها جمهوری اسلامی را بازی داده و با کارت برجام از آمریکا باج‌خواهی کردند. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه خطاب به آمریکا اعلام کرد «ما به تضمین نیاز داریم که این تحریم‌ها روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری که در برجام تعیین شده را تحت تاثیر قرار ندهد.»
https://kayhan.london/1400/12/01/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C
در عمل روس‌ها خامنه‌ای و فرماندهان سپاه پاسدارانش را که آشکارا روسوفیل هستند و ابایی از تبلیغ «نگاه به شرق» خود ندارند، نقره‌داغ کردند. در همین ارتباط حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت «احیای برجام به جنگ اوکراین فروخته شد.»
در دولت حسن روحانی زمانی که محمدجواد ظریف و عباس عراقچی مذاکرات اتمی را پیش می‌بردند، سپاه پاسداران بارها دست به اقداماتی مانند تست موشک‌های دوربُرد زد تا به روند مذاکرات آسیب وارد آورد اما انتقادها از سوی «دیپلماسی» علیه «دولت با تفنگ» و «میدان» بی‌تاثیر بود. سپاه همین رویه را در دولت ابراهیم رئیسی «قاضی مرگ» هم که فکر می‌کرد دست بالا را در مذاکرات دارد، ادامه داد با این تفاوت که «دولت انقلابی» وابسته به خود سپاه است و وزرا و استاندارانش بطور گسترده از پاسداران هستند ولی دیگر انتقادی از اقدامات تهدیدکننده شنیده نمی‌شود. درواقع در داخل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز جریانی قدرتمند منافع خود و نظام را در ادامه همین وضعیت تداوم دورانِ احتضارِ برجام می‌بینند.
در این میان، مردم ایران در تنگنای نابودکننده‌ای گرفتار شده‌اند که نتیجه‌ی سیاست‌های داخلی و خارجی حکومت است. از همین رو با شدیدترین شدن فشارهای اقتصادی موج تازه‌ای از اعتراضات ضدحکومتی در ایران به راه افتاده است.
آیت‌الله یوسف طباطبایی‌نژاد امام جمعه اصفهان که مانند دیگر مقامات رژیم در نعمت بسر می‌برد، در واکنش به گرانی‌ها و اعتراضات مردم گفته «ماکارونی گرانی شده؟ آدم چیز دیگری می‌خورد… اگر سر و صدا کنید، آبروی کشور را برده‌اید!»
سردار رسول سنایی‌راد معاون سیاسی سپاه پاسداران در مقاله‌ای که ۲۴ اردیبهشت در روزنامه «جوان» منتشر شد می‌نویسد «مقامات آمریکایی مرتب بر طبل نامعلوم بودن آینده برجام کوبیدند تا موج هراس از آینده را در پیوند برجام با اقتصاد، تشدید کنند و آن را برای یک آبشار سیاسی به نفع آشوب‌افکنی و شورش، پاس دهند.»
او گرانی‌ها و افزایش قیمت کالاهای اساسی را در هفته‌های اخیر، از یکسو شدت و درد «اصلاح و جراحی اقتصادی» دولت سیزدهم خوانده اما از سوی دیگر ادعا کرده که سیاست کلان منطقه‌ای آمریکا، آشوب‌افکنی و بی‌ثبات‌سازی از طریق گروه‌های معاند و برانداز است و با استفاده از ابزار رسانه‌ای و تبلیغی برای مأیوس‌سازی جامعه ایران از آینده و التهاب‌افکنی و تحریک افکار عمومی در پی سازماندهی شورش و خشن‌سازی شورش‌ها برای تشدید خرابکاری است!
هیچکدام از مقامات جمهوری اسلامی توضیح نمی‌دهند در این صورت چرا حکومت و دولت اقداماتی را در تأمین نیازمندی‌های مردم انجام نمی‌دهد تا «آمریکا» و «معاندان» و «براندازان» نتوانند از این وضعیت استفاده کنند!
