مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی می‌گویند در جریان سفر انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران «راه حل‌هایی پیشنهاد شد که اگر آمریکا به این پیشنهادها پاسخ دهد در موقعیتی قرار می‌گیریم که همه طرف‌ها برای انجام توافق به وین برگردند.»
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ۲۶ اردیبهشت در یک کنفرانس خبری اظهارات مقامات آمریکایی در مورد مذاکرات اتمی و تروریست دانستن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را «جملات نخ‌نما» خواند و گفت «برای دستیابی به توافق باید تمامی بخش‌ها و فشارهای حداکثری که دولت ترامپ گذاشته و این پیچ و مهره‌ها باز شود.»
خطیب‌زاده که حدود سه ماه پیش ادعا کرد حمله روسیه به اوکراین تأثیری در مذاکرات اتمی ندارد با این حال اکنون می‌گوید «نقش روسیه در مذاکرات وین، نقشی سازنده بوده است [اما] جنگ اوکراین شاید نقش میانجیگری روسیه در مذاکرات وین را کمرنگ‌تر کند.»
اختلاف همچنان بر سر سپاه پاسداران است
در ارتباط با آخرین وضعیت مذاکرات اتمی که از دو ماه پیش متوقف شده پایگاه خبری پولیتیکو به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داد «مذاکرات هسته‌ای با ایران ممکن است از سر گرفته شود اما اختلاف بر سر برچسب تروریستی سپاه هنوز حل نشده است.»
در این گزارش آمده در جریان سفر انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران «پیش‍‌رفت‌های اندکی ایجاد شده» اما «هیچ پیشنهاد جدیدی از آمریکا به تهران ارائه نشده است.»
پولیتیکو می‌نویسد مورا این پیام را به علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی رساند که آمریکا برچسب تروریستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای لغو نخواهد کرد و ممکن است در آینده درباره این موضوع مذاکره کند. همچنان اصلی‌ترین اختلاف باقی‌ماندن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکاست.
در بخشی از گزارش «پولیتیکو» آمده «متن توافق عملاً نهایی شده است، جز دو نکته جزئی که مقامات غربی آن را مسائل فنی مربوط به لغو تحریم‌ها تلقی می‌کنند و باید به زودی حل شوند.» همچنین در این گزارش به نقل از «منابع دیپلماتیک» آمده «جمهوری اسلامی ایران از مواضع خود در مورد خارج شدن سپاه از فهرست تروریستی عقب‌نشینی نکرد اما نشان داد که آماده است تا مذاکرات از سر گرفته شود و در مورد موضوعاتی به غیر از سپاه گفتگو کند. بنابراین اکنون دیپلمات‌های غربی انتظار دارند تهران خواسته‌های جایگزین بالقوه‌ای را مطرح کند و به واشنگتن فرصت دهد تا درباره امتیازات دیگری که می‌تواند ارائه دهد فکر کند. هدف یافتن راهی برای دور زدن مانع سپاه است که به هر دو طرف اجازه دهد با وجود فشارهای داخلی معامله کنند.»
مقامات غربی می‌گویند اگر این پیشنهادات واقع‌بینانه باشد طرفین می‌توانند در هفته‌های آینده دوباره برای گفتگوهای حضوری با یکدیگر ملاقات کنند اما هنوز تصمیمی در اینباره گرفته نشده است.
«اعتراضات مردمی» معامله غرب با جمهوری اسلامی را دشوارتر می‌کند؛ روزنامه دولتی «ایران»: آمریکا از نهایی کردن توافق اتمی اکراه دارد
انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سه‌شنبه ۱۱ ماه مه (۲۱https://t.co/lZ0tX2DEhE
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 12, 2022
شبکه تلویزیونی المیادین وابسته به حزب‌الله لبنان به نقل از منابع نزدیک به هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ادعا کرد «پرونده مذاکرات در وین بار دیگر فعال شده است.» این منبع گفته «هنوز زود است از دستیابی به توافق در آینده نزدیک سخن به میان آوریم و این موضوع نیازمند بحث و بررسی بیشتری است» اما تأکید کرده «اروپایی‌ها به خاطر نیاز به نفت و گاز پس از جنگ در اوکراین عجله دارند تا هرچه زودتر در مذاکرات وین با تهران به توافق برسند.»
پیش از این روزنامه دولتی «ایران» در گزارشی با اشاره به سفر انریکه مورا به تهران نوشته بود دولت بایدن نسبت به «احیای برجام» بی‌رغبت شده و «از نهایی کردن مذاکرات اکراه دارد» در حالی که اروپایی‌ها به نفت ایران نیاز دارند و به دنبال آن هستند که هرچه سریع‌تر توافق شود. در واقع حکومت می‌داند اکنون دولت‌های اروپایی هستند که بیشتر از آمریکا برای معامله با جمهوری اسلامی انگیزه دارند.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه ادعا می‌کند متن احیای برجام کاملاً آماده است و در صورت اتخاذ تصمیمات سیاسی، این توافق می‌تواند در چند روز آینده نهایی شود. اما آنچه طرفین به آن «تصمیمات سیاسی» می‌گویند همان مسائل کلیدی باقیمانده است که هنوز حل نشده از جمله آنکه دولت بایدن حاضر نیست در مورد عدم خروج مجدد آمریکا از برجام «تضمین» دهد.
یکسال پس از آغاز مذاکرات اتمی میان دیپلمات‌های «دولت انقلابی» جمهوری اسلامی و غربی‌ها هنوز تحریم‌ها ادمه دارد و همزمان فشارها داخل آمریکا به دولت بایدن برای توافق با جمهوری اسلامی بطور فزاینده بیشتر می‌شود و دیپلمات‌ها می‌گویند انگیزه واشنگتن برای احیای برجام کاهش پیدا کرده است.
برخی تحلیلگران معتقدند با ادامه اعتراضات اجتماعی در ایران که پیامد ناگزیر افزایش سرسام‌آور قیمت مواد خوراکی و کالاهای اساسی است برای مقامات جمهوری اسلامی معامله با غرب و لغو تحریم‌ها ضروری‌تر از همیشه است و همین ممکن است آنها را به عقب‌نشینی وادارد.
شاهزاده رضا پهلوی @PahlaviReza
پیامی به هم‌میهنان شجاع و فداکارم در چهارمحال و بختیاری، لرستان، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد و همینطور دیگر هم‌میهنان در سراسر ایران
دراین لحظات حساس ازهمه مهم‌تر یکصدایی و اتحاد ماست.#ایران_متحد#اعتراضات_سراسری#IranProtests#IranProtests2022 pic.twitter.com/5d1sDrrV8v— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 16, 2022
اروپا پس از تجاوز روسیه به اوکراین و آغاز تحریم‌های روسیه با بحران نفت و گاز روبرو شده و برای معامله با جمهوری اسلامی تلاش می‌کند و این تمایل و تلاش را پنهان نیز نمی‌کند.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از سفر معاونش به تهران در مصاحبه به روزنامه «فایننشال تایمز» گفته بود «ما اروپایی‌ها هم از توافق با جمهوری اسلامی بسیار منتفع خواهیم شد… اکنون برای ما خیلی قابل توجه است که یک تامین‌کننده [انرژی] دیگر هم داشته باشیم.» اروپایی‌ها به دنبال «راه میانه» برای معامله با جمهوری اسلامی‌اند و یکی از سناریوهای آنها برای دستیابی به توافق اتمی و خروج مذاکرات از بن‌بست جمهوری اسلامی این است که مقامات جمهوری اسلامی «فعلاً» از خواست خود برای خروج سپاه از لیست تروریستی آمریکا صرف نظر کنند.
مماشات مقامات اروپایی با جمهوری اسلامی به جایی رسیده که ۱۰ روز پس از آغاز اعتراضات ضدحکومتی در ایران که دست‌کم ۴ کشته و چندین زخمی و بازداشتی برجای گذاشته سکوت کرده و هیچ واکنشی نشان نداده‌اند. آنهم در حالی که وزارت خارجه دولت بایدن مجبور به موضع‌گیری و حمایت از اعتراضات مردم برای حقوق خود و «پاسخگو کردن» جمهوری اسلامی شده است.
🌐 اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران@NUFDIran: این بیانیه با تأخیر اما قابل تقدیر است. اکنون وقت عمل است… میبایست به مذاکرات وین پایان دهید و با مردم ایران اعلام همبستگی کنید.»#اعتراضات_سراسری#برای_ایران#ForIran#IranProtests#IranProtests2022https://t.co/JqPStnt8L1 pic.twitter.com/uU8ij2vaVC
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 16, 2022
با اینهمه یکی از موانع اصلی توقف مذاکرات اتمی در وین باج‌خواهی روسیه از آمریکا با کارت برجام است. صادرات نفت و گاز به اروپا ابزار راهبردی روسیه در مقابل تحریم‌های بین‌المللی است. احیای برجام و لغو تحریم‌های جمهوری اسلامی واردات نفت و گاز از ایران را برای اروپا تسهیل می‌کند که به زیان منافع مسکو است اگرچه این موضوعی نیست که به سرعت قابل انجام باشد.
