نگار جوکار – طی سال‌ها اخبار زیادی از نقض گسترده حقوق بشر در زندان‌های ایران شنیده و دیده‌ایم. در این گزارش به شرایط و وضعیت چندین زندان در مناطق مختلف ایران می‌پردازم.
زندان دیزل‌آباد کرمانشاه: این زندان در سال ۱۳۵۴ تاسیس شد. گفته می‌شود که ظرفیت زندان کمتر از سه هزار نفر است اما حدودا شش هزار زندانی هم‌اکنون در آنجا حبس هستند. هرمز گرجی بیانی آموزگار و فعال سیاسی کرد یکی از ۱۱ آموزگارانی بود که در ۲۸ امرداد ۱۳۵۸ به اتهام هواداری از «سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران» در زندان دیزل آباد کرمانشاه اعدام شد. وی سابقه بازداشت و زندانی شدن در دوران پیش از انقلاب ۵۷ را داشت اما توسط جمهوری اسلامی، به اتهام «فساد فی الارض» اعدام شد. گفته می‌شود آثار شکنجه بر بدن وی نیز وجود داشته است. دیگر معلمانی که در آن شب اعدام شدند، آذرنوش مهدویان، هوشنگ عزیزی، یدالله محمودی و عبدالله نوری بودند. زندان دیزل‌آباد کرمانشاه شرایط به شدت غیربهداشتی دارد و زندانیان زیادی در آنجا به بیماری‌های مختلفی مبتلا شده‌اند. به دلیل تعداد زیاد زندانیان که بیش از ظرفیت زندان است و نبود امکانات اولیه، بسیاری مجبور به کف‌خوابی می‌شوند. سهیلا حجاب یکی از زندانیان سیاسی است طرفدار پادشاهی مشروطه است که هم‌اکنون در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه بسر می‌برد . وی چندی پیش به همراه تعدادی دیگر از زندانیان به کرونا مبتلا شد.
ابتلای سهیلا حجاب و ۱۳ زندانی دیگر به کرونا؛ بهداری زندانی تعطیل است!
زندان زابل: زندانی که کمتر از آن شنیده‌ایم در زابل، استان سیستان و بلوچستان، قرار دارد و کمتر از ۱۰۰۰ زندانی در اتاق‌های کوچک ۱۸ تا ۲۳ نفره نگهداری می‌شوند. نبود آب گرم و سالم به بدتر شدن شرایط بهداشتی و ابتلا به بیماری‌های مختلف کمک می‌کند. از شکنجه به عنوان تنبیهِ زندانی استفاده می‌شود. برای شکنجه زندانیان سیاسی، تعدادی از آنها را از زندان‌های شهرهای دیگر به این زندان تبعید می‌کنند. عدنان حسین پور روزنامه نگار، دکتر علی ناظری فعال سیاسی، کوهیار گودرزی فعال حقوق بشر، مهران بندی شهروند بهایی و ارژنگ داوودی شماری از زندانیان سیاسی هستند که به زندان زابل تبعید شدند.
زندان سراوان: این زندان نیز در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. زندانی با شرایط اسفناک که در آن فروش انواع مواد مخدر رایج است و مخالفت با این وضعیت از سوی هر زندانی، تنبیه و شکنجه وی را در پی دارد. گفته می‌شود تعدادی از زندانیان در این زندان به دلیل رفتارهای بسیار بد مسئولان، دست به خودکشی زدند. برای مثال در یک سال، ۴۰ زندانی خودکشی کردند. زندان سراوان یکی از زندان‌هایی است که خبر زیادی از آن بیرون نمی‌آید. حتی آمار دقیقی از اعدام‌شدگان در آنجا نیز وجود ندارد. تعداد زندانیانی که بلاتکلیف هستند و بازداشت موقت آنان، سال‌هاست که طول کشیده، زیاد است. این زندان نیز مانند زندان‌های دیگر، بیش از ظرفیت، زندانی در خود جای داده است.
زندان مرکزی زاهدان: این زندان واقع در مرکز استان سیستان و بلوچستان به شکنجه‌گاه معروف است. زندانیان می‌گویند با آنها مثل حیوان برخورد می‌شود. آب در آنجا جیره‌بندی است و غذای کافی در اختیار زندانیان قرار نمی‌گیرد. قیمت اقلام خوراکی زیاد است و بسیاری از زندانیان به دلیل عدم توان مالی، مجبورند گرسنگی بکشند. در این زندان نیز تعداد زندانیان بیش از ظرفیت زندان گزارش شده است. اعدام‌های زیادی در زندان مرکزی زاهدان انجام می‌شود و جمهوری اسلامی اطلاعات دقیقی در مورد اعدام‌شدگان و میزان اعدامی‌ها نمی‌دهد. اعدام‌های دستجمعی و گروهی نیز در این زندان رخ داده است.
زندان وکیل‌آباد مشهد: این زندان نیز بیش از ظرفیت زندانی دارد و همین امر موجب کف‌خوابی بسیاری از زندانیان شده است. برای فشار به زندانیان سیاسی، از زندانیان غیرسیاسی و نفوذی‌های خود را به میان سیاسی‌ها می‌فرستند. خدمات پزشکی در این زندان بسیار ضعیف است. محمدحسین سپهری فعال سیاسی و یکی از ۱۴ امضاکننده‌ی بیانیه مرتبط با استعفای خامنه ای و تغییر قانون اساسی و عبور از جمهوری اسلامی، عباس واحدیان شاهرودی و کمال جعفری یزدی از زندانیان سیاسی هستند که اکنون در این زندان مشهد بسر می‌برند. همچنین بنجامین بریر گردشگر فرانسوی هم با اتهاماتی نظیر جاسوسی در این زندان حبس است.
زندان آمل: این زندان ظرفیتی تقریبا ۱۵۰ نفره دارد اما بیش از ۸۰۰ زندانی در آن نگهداری می‌شوند. این شرایط باعث شده که حتی قسمتی از آشپزخانه و انبار را به فضایی برای نگهداری زندانیان اختصاص دهند.
با روی کار آمدن جمهوری اسلامی، تعداد زندانیان، چه سیاسی و غیرسیاسی بسیار افزایش یافته است. این در حالیست که رژیم برای فشار بیشتر روی زندانیان، از روش‌هایی مانند پر کردن زندان‌ها با بیش از ظرفیت آنها، شکنجه‌های مختلف، تبعید به زندان‌های دوردست از خانواده، عدم رسیدگی پزشکی و هزاران روش غیرانسانی دیگر استفاده می‌کند.
*نگار جوکار فعال مدنی و حقوق بشر است.
♦← انتشار مطالب دریافتی در «دیدگاه» و «تریبون آزاد» به معنی همکاری با کیهان لندن نیست.
